Στις 18 Οκτωβρίου 1925 ένας Έλληνας Αξιωματικός που υπηρετούσε σε συνοριακό φυλάκιο στη θέση Δεμίρ Καπού, κοντά στο Μπέλες, φέρεται ότι κυνηγώντας τον σκύλο του πέρασε τη συνοριακή γραμμή και σκοτώθηκε από τα πυρά ενός βούλγαρου σκοπού.
Στη συνέχεια, από την ανταλλαγή πυρών μεταξύ των ανδρών των δύο φυλακίων, έχασαν τη ζωή τους δύο Έλληνες στρατιώτες και ο λοχαγός – διοικητής τους. Όμως υπάρχουν δυο εκδοχές για το επεισόδιο.
- Γράφει ο Τάκης Κάμπρας
Σύμφωνα με την πρώτη, καθώς τα δύο φυλάκια βρισκόταν πολύ κοντά, Έλληνες και Βούλγαροι στρατιώτες, έπαιζαν μαζί πρέφα… Κάποια στιγμή διαπληκτίστηκαν, στη «Στρατιωτική Γεωγραφία» 1957 και αναφέρεται ότι η αιτία του διαπληκτισμού ήταν το ότι «οι Έλληνες δεν ετήρουν τους κανόνες του παιχνιδιού», οι Βούλγαροι αφού επέστρεψαν στο φυλάκιο τους, πυροβόλησαν και σκότωσαν τους δύο Έλληνες.
Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή, που είναι η επικρατέστερη στις ξένες πηγές, το επεισόδιο προκλήθηκε, όταν ο σκύλος ενός Έλληνα στρατιώτη μπήκε στο βουλγαρικό έδαφος, ο στρατιώτης προσπάθησε να τον φέρει πίσω στο ελληνικό, με αποτέλεσμα να δεχτεί τα βουλγαρικά πυρά και να σκοτωθεί.
Γι’ αυτό τον λόγο το λεγόμενο «Επεισόδιο του Πετριτσίου», αναφέρεται συχνότερα διεθνώς ως The War of Stray Dog, δηλαδή «Ο Πόλεμος του αδέσποτου (περιπλανώμενου) σκύλου» παρά ως The Incident at Petrich,δηλ. το επεισόδιο (συμβάν) στο Πετρίτσι.
Η κατάσταση, ειδικά μετά την εν ψυχρώ δολοφονία του Λοχαγού Βασιλειάδη που κρατούσε λευκή σημαία, άρχισε να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Οι Βούλγαροι ισχυρίστηκαν πως οι άνδρες τους δεν διέκριναν τη λευκή σημαία ούτε καν τον Λοχαγό, λόγω της μάχης και του πυκνού καπνού!
Ο διοικητής του οικείου Τάγματος Προκαλύψεως, Αντισυνταγματάρχης Α. Σέργιος, έθεσε σε συναγερμό όλα τα γειτονικά φυλάκια. Υπήρξε άμεση κινητοποίηση από το Γ’ και το Δ’ Σώμα Στρατού και την 6η Μεραρχία.
Ενημερώθηκε ο αρχηγός ΓΕΣ Στρατηγός Σαρηγιάννης και έπειτα ο πρωθυπουργός και υπουργός Στρατιωτικών, Θ. Πάγκαλος. Φαίνεται ότι συνεχίστηκε η σποραδική ανταλλαγή πυροβολισμών ως το βράδυ, ενώ ένα τάγμα του βουλγαρικού στρατού κατέλαβε μια κορυφογραμμή μέσα στο ελληνικό έδαφος.
Όπως είναι γνωστό, οι ελληνοβουλγαρικές σχέσεις, οι οποίες μετά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο γνώρισαν ελάχιστα διαλείμματα βελτίωσης, είχαν ενταθεί λόγω της δράσης των κομιτατζήδων σε ελληνικά εδάφη, με την ενθάρρυνση της βουλγαρικής κυβέρνησης και απώτερο σκοπό την αυτονόμηση της ελληνικής Μακεδονίας.
Τότε, ο δικτάτορας Θόδωρος Πάγκαλος που κυβερνούσε διέταξε την εισβολή ελληνικών δυνάμεων στη Βουλγαρία, πιστεύοντας ότι το συνοριακό επεισόδιο αποτελούσε μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου εισβολής. Έδωσε εντολή στο Γ’ Σώμα Στρατού να εισβάλει στο βουλγαρικό έδαφος και να καταλάβει το Πετρίτσι, κέντρο δράσεως των κομιτατζήδων.
Όντως, οι Ελληνικές δυνάμεις εισέβαλαν και έκαψαν μερικά βουλγαρικά χωριά. Πραγματικά, το πρωί της 22ας Οκτωβρίου 1925, ελληνικές δυνάμεις μπήκαν στο βουλγαρικό έδαφος και κατέλαβαν το Πετρίτσι, το Λεβάνοβο και το Πέτσοβο. Η προέλαση έγινε σε μέτωπο 30 χλμ. σε βάθος ως και 10 χλμ. και η κατεύθυνση των Ελλήνων ήταν προς Κρέσνα και Τζουμαγιά.
Οι Βούλγαροι αμύνθηκαν κυρίως στο Πετρίτσι όμως ο βομβαρδισμός τους από το ελληνικό πυροβολικό τους έτρεψε σε φυγή. Οι απώλειες του Στρατού μας ήταν 5 νεκροί (1 αξιωματικός και 5 οπλίτες) και 9 τραυματίες (1 αξιωματικός και 8 οπλίτες). Η προέλαση των Ελλήνων στο βουλγαρικό έδαφος σταμάτησε μετά από εντολή του Θ. Πάγκαλου, ο οποίος ζήτησε να παραμείνουν στις θέσεις τους αναμένοντας διαταγές.
Παράλληλα, επιδόθηκε στη βουλγαρική κυβέρνηση ελληνική διαμαρτυρία με την απαίτηση: α) να ζητήσει η Βουλγαρία από την Ελλάδα συγγνώμη, β) να τιμωρηθούν οι ένοχοι, γ) να καταβληθεί στην Ελλάδα αποζημίωση 2 εκατομμυρίων γαλλικών φράγκων.
Η Βουλγαρία, από την πλευρά της, προσέφυγε στην Κοινωνία των Εθνών, (τον ΟΗΕ της εποχής) και κατάφερε ώστε το Συμβούλιο να ζητήσει άμεση διακοπή των εχθροπραξιών και την αποχώρηση των ελληνικών δυνάμεων από τα βουλγαρικά εδάφη.
Η Κοινωνία των Εθνών συγκρότησε διεθνή ανακριτική επιτροπή υπό τον Άγγλο διπλωμάτη σερ Χόρας Ράμπολντ για να εξετάσει τις ευθύνες των δύο κρατών και να αποφασίσει σχετικά.
Στις 28 Νοεμβρίου η επιτροπή Ράμπολντ υπέβαλε το πόρισμά της, το οποίο υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο. Σύμφωνα με αυτό, η ευθύνη βάρυνε τελικά την Ελλάδα, η οποία όφειλε να καταβάλει στη Βουλγαρία αποζημίωση 45.000 αγγλικών λιρών, ενώ η Βουλγαρία υποχρεώθηκε να αποζημιώσει την οικογένεια του Έλληνα λοχαγού Χαράλαμπου Βασιλειάδη, που σκοτώθηκε από τα πυρά των Βούλγαρων συνοριακών φρουρών.
Η Ελλάδα διαμαρτυρήθηκε για την ανισότητα της μεταχείρισης, σε σχέση με εκείνη της Ιταλίας, όταν δυνάμεις της κατέλαβαν για λίγο την Κέρκυρα, το 1923, ως αντίποινα για το φόνο του Ιταλού στρατηγού Ενρίκο Τελλίνι, ο οποίος επιθεωρούσε τα ελληνοαλβανικά σύνορα, αλλά όπως αποδείχθηκε, οι διαμαρτυρίες της έπεσαν στο κενό.
