Χωμένο στην οδό Αγίου Φανουρίου (Παγκράτι), δεν είναι παλαιό αλλά έχει πλούσια ιστορία. Στις αρχές του περασμένου αιώνα, κάθε Αύγουστο, όταν γιόρταζε ο Άγιος, είχε την τιμητική της όλη η περιοχή. Έφταναν πιστοί απ’ όλη την Αθήνα στο Σύνταγμα, όπου γύρω από τα οχήματα της γραμμής Παγκρατίου, γινόταν πραγματική μάχη.
- Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Ο χώρος καταλαμβανόταν από πλήθη γυναικών όλων των ηλικιών, λες και γινόταν διαδήλωση. Σπρώχνονταν να ανέβουν στο τραμ όσες χωρούσαν, προκαλώντας ελληνικότατες εικόνες συνωστισμού με φορέματα να κουρελιάζονται, τακούνια να ξεκαρφώνονται και καπέλα να ποδοπατούνται.
Πριν γίνει προστάτης του «Σωματείου Τεχνιτών Μακαρουνοποιών Αθηνών -Πειραιώς» και των Καραγκιοζοπαιχτών, ο Άγιος Φανούριος υπήρξε ο αγαπημένος των γυναικών και ιδιαιτέρως των κοριτσιών. Περίμεναν να τους φανερώσει τον καλό τους. Ο φιλοπαίγμων Κωνσταντίνος Σκόκος θα δημοσιεύσει (1910) ενδιαφέρουσα γνωστοποίηση: «Γίνεται γνωστόν εις το νοήμον κοινόν, ότι ο παρά το Βατραχονήσι εγκαθιδρυμένος Άγιος Φανούριος αναλαμβάνει να προμηθεύη γαμβρούς και εις τα κορίτσια των Επαρχιών και του Εξωτερικού»!
Αλλά πως βρέθηκε φυτεμένο στο Παγκράτι το ναΰδριο του Αγίου Φανουρίου; Κτήτοράς του, ένας από τους πρώτους οικιστές της περιοχής, ο Γεώργιος Τσαντίλης. Καλός χριστιανός και πατριώτης, ανήγειρε το εκκλησάκι στην άκρη του κτήματός του και το αφιέρωσε στον Άγιο Φανούριο. Το όνομά του έδωσε και στην πρωτότοκη κόρη του Φανουρία. Αλλά δεν εκμεταλλευόταν τα πλήθη των πιστών που συνέρρεαν και τα αφιερώματά τους. Τα συγκέντρωνε και τα πρόσφερε για εθνικούς σκοπούς. Όπως το 1914, όταν προσέφερε οκάδες αργυρών αφιερωμάτων στο Ελληνικό Ναυτικό.
Όταν εφαρμόστηκε το νέο ημερολόγιο, ο Γ. Τσαντίλης παρέμεινε στο παλαιό. Μια ειδοποίησή του στον Τύπο (1923) προκάλεσε θλίψη στους πιστούς: «Μη επιθυμών να παραδώσω την ιδιόκτητόν μου εκκλησίαν εις την κοινή λατρείαν συμφώνως τω περί ενοριών νόμω, απαγορεύω απολύτως από σήμερον οιανδήποτε λειτουργίαν κρατών τον ναόν διά τας θρησκευτικάς της οικογενείας μου ανάγκας. Ο ιδιοκτήτης του Ναού Άγιος Φανούριος Γεώργιος Τσαντίλης». Οπότε δεν άνοιγε το εκκλησάκι στις 27 Αυγούστου για να γιορτάσει.
Έτσι άρχισε η παρακμή του πανηγυριού. Ο ιδιοκτήτης του ναού δημοσίευε κάθε χρόνο λιτές ανακοινώσεις: «Ο Ναός του Αγίου Φανουρίου Παγκρατίου δεν εορτάζει ούτε θα τελεσθή εν αυτώ λειτουργία, καθότι ο ναός εορτάζει κατά το παλαιόν ημερολόγιον». Το γεγονός στενοχωρούσε ιδιαίτερα τους πιστούς έως το 1927. Τότε κάποιοι στη Μητρόπολη Αθηνών σκαρφίστηκαν ένα κόλπο για να καταλάβουν και να ανοίξουν τον ναΐσκο. Εξέδωσαν ανακοίνωση ότι θα γίνει κανονικά λειτουργία και πλήθη από τις φτωχογειτονιές ξεκίνησαν να προσκυνήσουν τον Άγιο. Βρήκαν, όμως, την πόρτα κλειστή. Πιστοί και πιστές ξεσηκώθηκαν. Θα ακολουθούσαν χειρότερα, αν δεν επικρατούσαν οι μετριοπαθείς και η ειλικρίνεια ενός ασκητικού μπάρμπα, του Παναγιώτη Μάρκου.
Ο (υπεραιωνόβιος) ασκητής Π. Mάρκος
Ο Παναγιώτης Μάρκος είναι το τελευταίο πρόσωπο που συνδέθηκε με τον ναΐσκο. Ένας υπεραιωνόβιος Ηπειρώτης, για τον οποίο διασώθηκαν πλούσια στοιχεία χάρη στον δημοσιογράφο Σπύρο Δενδρινό. Σε συνέντευξη που κατόρθωσε να αποσπάσει από τον μοναχικό γέροντα αποκάλυψε πως τότε (1938) ήταν 109 ετών, δηλαδή γεννημένος το 1829!
Στη ζωή του είχε ευδοκιμήσει, αλλά ο έρωτάς του για μια… σειρήνα τον έκανε να γυρίσει όλο τον κόσμο καταναλώνοντας την περιουσία του. Το όνειρό του ήταν να επιστρέψει στην πατρίδα του και να μονάσει. Βρέθηκε στην Αμερική, όπου έζησε πολλά χρόνια, δουλεύοντας και ζώντας ταπεινά. Επέστρεψε στον Πειραιά στα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα. Έτσι, βρέθηκε να μονάζει περισσότερες από τρεις δεκαετίες σε μια φτωχική παραγκούλα πίσω από το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου, όταν καταγραφόταν ως πολιούχος του Παγκρατίου!
Δείτε περισσότερα:
