Του
ΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΝΔΡΙΝΟΥ
Θα μπορούσε να ήταν ένα θαυμάσιο βιβλίο της Αγκάθα Κρίστι με τίτλο «Απόψε θα πεθάνει ο Στάλιν» ή του Ζεράρ ντε Βιλιέ που ίσως διάλεγε το «Σκοτώστε τον Στάλιν».
Αλλοίμονο όμως είναι αληθινή ιστορία και όπως συχνά συμβαίνει με τα σενάρια της ίδιας της ζωής ποτέ δεν θα μάθουμε όλη την αλήθεια.
Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις ο Ιωσήφ Στάλιν πέθανε στις 21.50 της 5ης Μαρτίου 1953. Οι συμπατριώτες του και φυσικά ο υπόλοιπος κόσμος, το έμαθαν λίγες ώρες αργότερα από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Μόσχας, στη 1.15 τα ξημερώματα.
Όμως αυτή δεν ήταν η μόνη καθυστέρηση. Μια άλλη, ίσως καθοριστική για τον ηγέτη της ΕΣΣΔ σημειώθηκε λίγες μέρες νωρίτερα.
Στις 28 Φεβρουαρίου είχε καλέσει στη ντάτσα του, στο Κούντσεβο, λίγο έξω από τη Μόσχα, τα κορυφαία στελέχη του κόμματος για να δουν ταινία και να συζητήσουν.
Όπως είπε αργότερα ο Νικίτα Χρουτσόφ, ξόδευαν ατελείωτες ώρες για να ασχοληθούν με ένα θέμα που θα μπορούσε να λυθεί σε δύο λεπτά!
Μόνο που εκείνη η σύναξη ήταν διαφορετική. Ο Στάλιν ο οποίος υπέφερε από υψηλή αρτηριακή πίεση, όσο αισθανόταν να τον εγκαταλείπουν οι δυνάμεις του, τόσο περισσότερο βίαιος και απρόβλεπτος γινόταν.
Στην αρχή του μονολόγου του επιτέθηκε στους γιατρούς. Δεν ήταν μόνο ο προσωπικός του, ο Βλαντίμιρ Βινογκράντοφ, που είχε συλληφθεί επειδή λίγους μήνες νωρίτερα του είχε συστήσει να εργάζεται λιγότερο και να ξεκουράζεται περισσότερο, αλλά και οι περισσότεροι από τους διαπρεπείς συναδέλφους του. Η επερχόμενη δίκη για τη «συνωμοσία των γιατρών», όπως ονομάστηκε, θα οδηγούσε στο δικαστήριο εννιά σημαντικούς επιστήμονες με την κατηγορία της πρόκλησης θανάτου επιφανών στελεχών του ΚΚ της ΕΣΣΔ!
Ο Στάλιν πιάστηκε από το γεγονός ότι οι έξι από αυτούς είχαν εβραϊκή καταγωγή και αποκάλυψε ότι σχεδίαζε πογκρόμ των εβραϊκής καταγωγής πολιτών της χώρας!
Εκεί όμως που σάστισαν οι συνδαιτυμόνες, ήταν όταν άρχισε να κατηγορεί και τους ίδιους. Οι κατηγορίες ήταν αόριστες, αλλά όταν μίλησε για τα «περασμένα μεγαλεία που νοσταλγούν» τα… χρειάστηκαν.
Περισσότερο απ’ όλους φοβήθηκε ο Λαβρέντι Μπέρια, ο συμπατριώτης του – Γεωργιανός κι αυτός όπως κι ο Στάλιν – πανίσχυρος υπουργός Ασφαλείας που πίστεψε ότι αυτοί θα ήταν τα επόμενα θύματα…
Ο Στάλιν ήπιε νερομένο το ελαφρύ γεωργιανό κρασί του κι αποφάσισε, ξημερώματα πια, να αποσυρθεί.
Από εδώ αρχίζουν τα μυστήρια.
Ήταν 4 τα ξημερώματα όταν ο Στάλιν πήγε να κοιμηθεί. Σύμφωνα με την επίσημη καταγραφή είπε στους φρουρούς ότι δεν θα τους χρειαστεί άλλο.
Ο υποδιοικητής της φρουράς Πιότρ Λοζγκατσόφ, δήλωσε αργότερα, ότι ποτέ δεν άκουσε τον Στάλιν να δίνει τέτοια εντολή.
Αντίθετα την εντολή την είχε μεταφέρει ο Χρουσταλόφ, ένας από τους τρεις φρουρούς και άνθρωπος του Μπέρια.
Ξημέρωσε η 1η Μαρτίου. Η ώρα περνούσε, αλλά ο Στάλιν δεν ξυπνούσε. Κανείς δεν τολμούσε να τον ενοχλήσει. Είχε φτάσει 11 το βράδυ, όταν έφεραν ένα δέμα από την Κεντρική Επιτροπή κι ο Λαγκατσόφ βρήκε την ευκαιρία να μπει στο δωμάτιο.
Η εικόνα που αντίκρυσε ήταν τρομακτική.
Ο Στάλιν πεσμένος στο πάτωμα, μέσα στα ούρα του, με το χέρι απλωμένο μόλις ανέπνεε. Δεν μπορούσε να αρθρώσει λέξη.
Ο Πιότρ Λοζγκατσόφ κάλεσε τον φρουρό Στάροστιν που ήταν έξω από την πόρτα και μετέφεραν τον Στάλιν στον καναπέ.
Τηλεφώνησαν στον Μπέρια και στον Γκιόργκι Μελενκόφ, δύο από τους συνδαιτυμόνες της προηγούμενης νύχτας.
Θα περίμενε κανείς και οι δύο να φθάσουν αμέσως. Κι όμως ο Μπέρια εμφανίστηκε τέσσερις ώρες αργότερα. Ήταν καθησυχαστικός:
«Το αφεντικό κοιμάται, μην με ενοχλήσετε ξανά» τους είπε αυστηρά κι έφυγε…
Ο Λοζγκατσόφ άρχισε να ειδοποιεί γιατρούς και μέλη του Πολιτικού Γραφείου. Ήταν πια ξημερώματα της 2ας Μαρτίου. Λίγες ώρες αργότερα οι γιατροί εξέταζαν τον Σοβιετικό ηγέτη.
Χρειάστηκε δηλαδή να περάσουν 19 ώρες για να διαπιστώσουν ότι δεν ήταν καλά κι άλλες 12 τουλάχιστον για να δεχτεί ιατρική βοήθεια!
Η κατάσταση του είχε επιδεινωθεί. Έκανε, πλέον, αιμοπτύσεις!
Οι γιατροί διαπίστωσαν εσωτερική αιμορραγία.
Κάλεσαν και την κόρη του Σβετλάνα που αργότερα κατέφυγε στη Δύση και μίλησε για τις τελευταίες ώρες του πατέρα της.
«Ήταν ένα φρικτό θέαμα, έκανε σαν τρελός, ήταν κυριευμένος από τον τρόμο του θανάτου».
Ο Στάλιν πέθανε τελικά στις 5 Μαρτίου 1953. Η πρώτη αντίδραση του Μπέρια ήταν να φωνάξει: «Χρουσταλόφ το αυτοκίνητο», Ήταν η εντολή στον φρουρό του Στάλιν, τον ίδιο που το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου είχε αποδεσμεύσει τους φρουρούς μεταφέροντας εντολή (;) του ίδιου!
Η νεκροψία έδειξε ότι ο θάνατος προήλθε από εσωτερική αιμοραγία στον εγκέφαλο, στους μυς της καρδιάς και στο βλεννογόνο του στομάχου.
Σύμφωνα όμως με τις σύγχρονες αναλύσεις η αρτηριακή πίεση θα μπορούσε να προκαλέσει εγκεφαλική αιμορραγία, αλλά όχι αιμοπτύσεις. Αντίθετα αυτές θα μπορούσαν να προκληθούν από μια άοσμη και άχρωμη χημική ουσία, τη βαρφαρίνη, ένα ισχυρό αντιπηκτικό που κυκλοφορούσε ευρέως στη Σοβιετική Ένωση.
Κατά… σύμπτωση ο Μπέρια ήταν επικεφαλής, μεταξύ άλλων, των εργοστασίων φαρμάκων!
Κερδισμένοι από τον θάνατο του Στάλιν οι τέσσερις διάδοχοι του, Μπέρια, Χρουτσόφ, Μολότοφ, Μελενκόφ που είχαν κάθε λόγο να ανησυχούν μετά την οργή του Στάλιν στην τελευταία τους συνάντηση.
Κερδισμένοι οι Εβραίοι της χώρας που γλίτωσαν τις διώξεις που σχεδίαζε ο… πατερούλης, κερδισμένοι και οι εννιά γιατροί κατηγορούμενοι που πιθανότατα δεν θα απέφευγαν το εκτελεστικό απόσπασμα.
Τα μετά…
Όπως συνήθως συμβαίνει με τους ισχυρούς ηγέτες δεν φροντίζουν να ορίσουν κάποιο διάδοχο. Ίσως η δύναμη της εξουσίας να τους δίνει αίσθηση αθανασίας. Ο Στάλιν όσο οι δυνάμεις του τον εγκατέλειπαν φρόντιζε να… μοιράζει την εξουσία για να κρατά αυτός τον τελικό έλεγχο.
Με τον θάνατο του τα ηνία της χώρας την κράτησε η τετράδα που είχε επιλέξει, αλλά όχι για πολύ. Μελενκόφ και Χρούτσεφ φρόντισαν να… ξεφορτωθούν (κυριολεκτικά…) τον Μπέρια που ήταν ο σκληρός, φιλόδοξος και επικίνδυνος. Σε μια συνεδρίαση υπουργών τον κατηγόρησαν για πράκτορα των Άγγλων, για βιασμούς και πολλά άλλα. Λέγεται ότι την κρίσιμη στιγμή ο Γκιόργκι Μελενκόφ πάτησε ένα κουμπί, μπήκε στην αίθουσα ο Στραράρχης Ζούκοφ, ο ήρωας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και τον συνέλαβε. Νωρίτερα είχαν φροντίσει να «πείσουν» τους δύο πιο στενούς τους συνεργάτες να τον απαρνηθούν. Έτσι λόγω Ζούκοφ είχαν τον έλεγχο του στρατού και παράλληλα εξασφάλισαν ότι η Αστυνομία που έλεγχε ο Μπέρια δεν θα αντιδρούσε. Πέρασε από δίκη και εκτελέστηκε στις 26 Ιουλίου, λίγους μήνες δηλαδή μετά τον θάνατο του Στάλιν. Ήταν 56 χρόνων.
Ακολούθησε ο Μελενκόφ. Το 1955 απομακρύνθηκε από τις θέσεις που κατείχε, το 1961 διαγράφηκε από το κόμμα και μετατέθηκε σε ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο στο Καζακστάν. Πέθανε σε προχωρημένη ηλικία το 1988. Βαφτίστηκε Χριστιανός Ορθόδοξος και άφησε τα υπάρχοντα του σε εκκλησιαστικά ιδρύματα. Την εποχή του Στάλιν έλεγχε τον στρατό γεγονός που του έδινε ισχυρή δύναμη. Ως χαρακτήρας όμως δεν είχε την αποφασιστικότητα των άλλων τριών. Από την τετράδα ήταν ο… αδύναμος κρίκος. Καταγόταν από τα Σκόπια.
Ο Βιατοσλάβ Μολότοφ, ο επί χρόνια υπουργός Εξωτερικών καθαιρέθηκε τον Ιούνιο του 1957, αποκαταστάθηκε επί Μπρέζνιεφ και έζησε 96 χρόνια. Πέθανε στις 8 Νοεμβρίου 1986. Ήταν για μεγάλο διάστημα πανίσχυρος, χάραζε την εξωτερική πολιτικκή της χώρας. Είχε υπογράψει το σύμφωνο φιλίας με τον Χίτλερ και για λόγο που θα εξηγήσουμε άλλη φορά έεδωσε το όνομα του στις αυτοσχέδιες βόμβες που κατασκευάζουν όσοι δεν έχουν τα χρήματα ή τα μέσα να αποκτήσουν αληθινές (βόμβες μολότοφ).
Ο Νικήτα Χρουτσόφ που έγινε γ.γ του ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης, ουσιαστικά διαδέχτηκε τον Στάλιν, έκανε ανοίγματα προς τη Δύση, καταδίκασε την προσωπολατρεία, αλλά καθαιρέθηκε τον Οκτώβριο του 1964 μετά την κρίση της Κούβας. Κατά παράδοξο τρόπο, για τα δεδομένα των σκληρών ανταγωνισμών, του δόθηκε διαμέρισμα στη Μόσχα και ντάτσα. Πέθανε στις 11 Σεπτεμβρίου 1971 στα 77 του χρόνια.
