Τι μπορεί να μας συμβεί εάν ξυπνήσουμε μια μέρα και διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει ίντερνετ; Κατά καιρούς αναρωτιούνται όλοι: Είναι όντως πιθανό να συμβεί αυτό που, κατά καιρούς, έχει χαρακτηριστεί «Αποκάλυψη του ίντερνετ»; Ερευνητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης απαντούν στο ερώτημα και οι απόψεις τους έχουν μεγάλο ενδιαφέρον.
Την εκτίμηση ότι η «Αποκάλυψη του ίντερνετ», δηλαδή μιας μεγάλης έκτασης διακοπής της πρόσβασης στο διαδίκτυο, είναι ένα σπανιότατο, αλλά όχι αδύνατο να συμβεί φαινόμενο, διατυπώνουν η υποψήφια διδάκτορας Σοφία Υφαντίδου και ο μεταδιδάκτορας ερευνητής του Datalab, δρ Παύλος Σερμπέζης.
Οπως επισημαίνουν, κυβερνοεπιθέσεις και φυσικές καταστροφές μπορούν να προκαλέσουν μόνο μικρές διαταραχές στο διαδίκτυο, όπως μειωμένη ταχύτητα πρόσβασης. Κι αυτό, διότι το διαδίκτυο (όπως και τα δίκτυα ηλεκτροδότησης, συγκοινωνιών, κ.λπ.) έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε να είναι ανθεκτικό σε προβλήματα: π.χ., αν καταστραφεί μια γραμμή ή εξοπλισμός, υπάρχουν εναλλακτικές διαδρομές.
Κατά τον δρα Σερμπέζη και τον υποψήφιο διδάκτορα Γιώργο Βλαχάβα, συμβαίνουν συχνά περιστατικά κατά τα οποία «πέφτει» μέρος του διαδικτύου εξαιτίας αστοχιών σε δικτυακές υποδομές (π.χ., οπτικές ίνες, δρομολογητές), λαθών σε ρυθμίσεις πρωτοκόλλων -χαρακτηριστικό είναι το πρόσφατο παράδειγμα του facebook-, κυβερνοεπιθέσεων ή τακτικών λογοκρισίας. Ενδεικτικά, σημειώνουν, ετησίως γίνονται περισσότερα από 3.000 ατυχήματα ή επιθέσεις μεγάλης έκτασης, που σχετίζονται με το πρωτόκολλο BGP (πρωτόκολλο διατομεακής δρομολόγησης) και περισσότερες από 10.000.000 μικρές ή μεγάλες επιθέσεις DDoS (κατανεμημένη επίθεση άρνησης υπηρεσίας).
Η έκταση των περισσότερων περιστατικών είναι -όπως λένε- περιορισμένη, ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις επηρέασαν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες, όπως η DDoS επίθεση στην εταιρία DNS Dyn το 2016, που επηρέασε την πρόσβαση σε πολλές υπηρεσίες (Netflix, PayPal, Visa, Amazon κ.ά.) για σχεδόν μία ημέρα, ή μια λάθος ρύθμιση του πρωτοκόλλου BGP το 2017, που απέκοψε ολόκληρη την Ιαπωνία από το διαδίκτυο για αρκετά λεπτά.
Το οικονομικό κόστος τέτοιων περιστατικών είναι τεράστιο (εκατομμύρια δολάρια ανά ώρα για μεγάλες εταιρίες): Μέσα στο 2018, οι εταιρίες έχασαν συνολικά 60.000.000 ώρες λειτουργίας λόγω εκτεταμένων διακοπών του διαδικτύου.
Σημαντική είναι όμως -κατά τους κυρίους Σερμπέζη και Βλαχάβα- και η περίπτωση της λογοκρισίας: Κυβερνήσεις αποκόπτουν την πρόσβαση σε ιστοσελίδες ή και σε ολόκληρο το διαδίκτυο στους πληθυσμούς των κρατών τους (το λεγόμενο «kill switch», ήτοι «κατέβασμα του διακόπτη»). Παραδείγματα τέτοιας πρακτικής αποτελούν η ολοκληρωτική αποκοπή πρόσβασης στην Ινδονησία το 2019 για 19 ημέρες και η απαγόρευση πρόσβασης σε ιστοσελίδες, όπως η Wikipedia και το twitter, στην Τουρκία για μήνες ή και χρόνια.
Οπως επισημαίνει ο μεταδιδάκτορας ερευνητής του Datalab, δρ Βασίλειος Ψωμιάδης, το διαδίκτυο διασυνδέει πλέον περισσότερες από 12,3 δισεκατομμύρια συσκευές παγκοσμίως, με τις προβλέψεις για το 2025 να ξεπερνούν τις 27 δισεκατομμύρια συσκευές.
Από την πλευρά της, η υποψήφια διδάκτορας του Datalab Δήμητρα Καρανάτσιου υποστηρίζει ότι «οι επιχειρήσεις που βασίζουν μικρό ή μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητάς τους στη χρήση του διαδικτύου, αλλά και τα κράτη με αντίστοιχες υπηρεσίες e-government (ηλεκτρονικής διακυβέρνησης) οφείλουν να πάρουν μέτρα για την αποτροπή ενός μπλακ άουτ».