Κάθε άνθρωπος βιώνει άγχος σε κάποια φάση της ζωής του ή συχνά μέσα στην ημέρα. Ωστόσο μια κρίση πανικού διαφέρει από το έντονο άγχος που μας κυριεύει. Υπολογίζεται ότι το 85% των ατόμων έχει βιώσει έστω και μια κρίση πανικού στη ζωή του.
Όταν όμως οι κρίσεις είναι συχνές και σοβαρές, τότε πρόκειται για διαταραχή πανικού, που αποτελεί μία από τις πιο συχνές αγχώδεις διαταραχές.
Η κρίση πανικού παρουσιάζεται ξαφνικά και εκδηλώνεται με επεισόδια έντονου φόβου, τρόμου και ανεξέλεγκτου άγχους. Μπορεί να εκδηλωθεί οποιαδήποτε στιγμή μέσα στην ημέρα, ακόμα και κατά τη διάρκεια του ύπνου, και σε οποιοδήποτε μέρος, χωρίς προειδοποίηση και χωρίς φαινομενικά κάποιον λόγο.
«Ξαφνικά παρουσιάζονται έντονα σωματικά συμπτώματα και οι σκέψεις πανικού καλπάζουν ασταμάτητα. Το άτομο νιώθει ότι δεν μπορεί να τις ελέγξει, νιώθει ότι τα χάνει, ότι δεν σκέφτεται λογικά, ότι θα τρελαθεί, ότι θα λιποθυμήσει ή ότι θα πάθει καρδιά» αναφέρουν οι ειδικοί.
Τα πιο συχνά σωματικά συμπτώματα είναι αίσθημα παλμών, καρδιά που «σφυροκοπά» ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού, εφίδρωση, τρέμουλο, δυσφορία, αίσθημα πνιγμού, ναυτία, μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα.
Τα σωματικά συμπτώματα με τη σειρά τους παράγουν ψυχικά συμπτώματα, όπως έντονο φόβο, άγχος, πανικό, αίσθημα απώλειας ελέγχου, παράνοιας και επερχόμενου θανάτου.
Το άτομο μπορεί επίσης να έχει αίσθημα έλλειψης της πραγματικότητας, δηλαδή να νιώθει ότι παρακολουθεί τον εαυτό του και τη ζωή του σαν να πρόκειται για άλλον άνθρωπο.
H συχνότητα και η βαρύτητα των κρίσεων πανικού ποικίλλουν από άτομο σε άτομο. Μπορεί κάποιος να έχει μια κρίση πανικού την εβδομάδα για πολλούς μήνες. Κάποιος άλλος μπορεί να παρουσιάζει μια σειρά από κρίσεις μέσα στην εβδομάδα.
H ένταση των συμπτωμάτων από τη στιγμή που εμφανίζονται αυξάνει προοδευτικά, φτάνοντας στο μέγιστο μέσα σε περίπου δέκα λεπτά. H συνολική διάρκεια μιας κρίσης πανικού μπορεί να είναι από μία έως τρεις ώρες.
Επιπτώσεις στην καθημερινότητα
Το άτομο με κρίσεις πανικού:
Έχει τάσεις απομόνωσης κι έτσι χάνει τις κοινωνικές επαφές του
- Αποφεύγει να βγαίνει έξω
- Νιώθει συνεχώς άρρωστο
- Αποξενώνεται από τον ερωτικό σύντροφο, λόγω της συνεχούς ενασχόλησης με τον πανικό
- Γίνεται εξαρτημένο από τους άλλους, με αποτέλεσμα να τους κουράζει
- Επιζητεί συνεχώς την παρουσία και την παρέα των άλλων μέσα στο σπίτι
- Έχει αϋπνίες και εκνευρισμό
- Δυσκολεύεται να εργαστεί ή νιώθει ανίκανο για εργασία όσο οι κρίσεις πανικού αυξάνονται
Ποιους αφορά
Η κρίση πανικού μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες και είναι μια διαταραχή που αφορά άνδρες και γυναίκες. Εκδηλώνεται με μεγαλύτερη συχνότητα στις ηλικίες μεταξύ 20 και 40 ετών και είναι πιο συχνή στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες.
Έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχέτιση με την κληρονομικότητα, καθώς έχει βρεθεί ότι τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό διαταραχής πανικού έχουν από τέσσερις έως οκτώ φορές μεγαλύτερες πιθανότητες να εκδηλώσουν την ίδια διαταραχή. Επίσης είναι πιο συχνή σε άτομα που πάσχουν από κάποια άλλη ψυχική διαταραχή ή κατάθλιψη, ενώ οι κρίσεις πυροδοτούνται από ένα στρεσογόνο γεγονός, όπως η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή ένας χωρισμός.
Οι πρώτες βοήθειες
- Πάρτε μερικές ανάσες μέσα σε μια χάρτινη σακούλα, καθώς θα μειωθεί έτσι το οξυγόνο που θα φτάσει στον εγκέφαλο και θα καταφέρετε να ηρεμήσετε.
- Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι αυτή η κρίση που σας συμβαίνει είναι κάτι περαστικό και δεν θα κρατήσει για πάντα.
- Στρέψτε την προσοχή σας σε κάτι τελείως διαφορετικό από αυτό που σας προκάλεσε την κρίση πανικού και βοηθήστε το σώμα σας να την ξεχάσει και να την ξεπεράσει. Μπορείτε να μετρήσετε αντίστροφα μέχρι το δέκα ή να σφίξετε κάποιο λαστιχάκι που έχετε στο χέρι, έτσι ώστε να προκληθεί ένα ελαφρύ αίσθημα πόνου, που θα πάρει τη σκέψη από τον πανικό.
- Κάθε φορά που σας έρχεται στον νου μια αρνητική σκέψη μην την αφήνετε να εξελιχθεί. Καλό είναι να την αντικαταστήστε με μια πιο ευχάριστη, θετική σκέψη.
Υπάρχει λύση!
H θεραπεία της κρίσης πανικού γίνεται με ψυχοθεραπεία, με ή χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Ο σκοπός της θεραπευτικής αντιμετώπισης είναι να μειωθούν σταδιακά τα συμπτώματα της διαταραχής πανικού.
Η ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει στη μείωση της συχνότητας και της έντασης των κρίσεων, ενώ το ίδιο το άτομο θα μειώσει τον φόβο του και θα μπορεί να διαχειριστεί πιο εύκολα ένα επεισόδιο πανικού που ίσως επαναληφθεί στο μέλλον.
Ο χρόνος θεραπείας ποικίλλει ανάλογα με το άτομο, αλλά όσο πιο νωρίς ξεκινά τόσο πιο γρήγορα θα ξεπεράσει τις κρίσεις.
