Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή ο Νίκος Γκάτσος, το 1992. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού τιμά με ένα σύντομο βίντεο τη μέγιστη προσφορά του ποιητή, στιχουργού και μεταφραστή στη νεοελληνική λογοτεχνία, το ελληνικό τραγούδι και το θέατρο.
Ο ποιητής της «Αμοργού» (το μοναδικό βιβλίο που εξέδωσε όσο ζούσε και η ποιητική σύνθεση θεωρείται κορυφαία δημιουργία του ελληνικού υπερρεαλισμού σημαδεύοντας την σύγχρονη ελληνική ποίηση), παρότι δεν άφησε πλήθος ποιητικών συλλογών, άφησε διακριτό στίγμα στην σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Ο Γκάτσος, χειρίστηκε τη γλώσσα ως ποίηση, σε κάθε της μορφή, στον στίχο, το τραγούδι και την μετάφραση.
Άφησε όμως ποίηση μουσική. Με τον λόγο και τον εσωτερικό ρυθμό των λέξεων του έπλασε έναν κόσμο μαγικό, με ποιότητα, τρυφερότητα και ομορφιά, που μελοποιήθηκε από τον Μάνο Χατζιδάκι (με το αριστούργημα «Αθανασία»), τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Σταύρο Ξαρχάκο και τραγουδήθηκε απ’ όλους τους Έλληνες.
Οι στίχοι του γέννησαν τραγούδια – σταθμούς στη μεταπολεμική Ελλάδα, που ερμηνεύθηκαν από κορυφαίους Έλληνες τραγουδιστές και μπήκαν στα χείλη όλων των Ελλήνων.
Σημαντικό και το μεταφραστικό του έργο. Κορυφαίες παραστάσεις του Εθνικού Θεάτρου, του Θεάτρου Τέχνης, του Λαϊκού Θεάτρου «ανέβηκαν» πατώντας στις δικές του προσαρμογές κορυφαίων έργων του παγκόσμιου ρεπερτορίου. Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Αύγουστος Στρίντμπεργκ, Τενεσί Ουίλιαμς, Ζαν Ζενέ ανάμεσα στους συγγραφείς που μετέφρασε.
Γεννήθηκε στην Ασέα Αρκαδίας στις 8 Δεκεμβρίου 1911. Έχασε τον πατέρα του, πριν καλά-καλά τον γνωρίσει και αφού τελείωσε το σχολείο, έφυγε στην Αθήνα για να σπουδάσει στη Φιλοσοφική κι από τότε άρχισε να δημοσιεύει τα πρώτα του ποιήματα. Ποιήματα και στίχοι του έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Γαλλικά, Δανέζικα, Ισπανικά, Ιταλικά, Καταλανικά, Κορεατικά, Σουηδικά, Τουρκικά, Φινλανδικά.
Το 1987 τιμήθηκε με το Βραβείο του Δήμου Αθηναίων για το σύνολο του έργου του, ενώ το 1991 του απονεμήθηκε ο τίτλος του αντεπιστέλλοντος Μέλους της Βασιλικής Ακαδημίας Καλών Γραμμάτων της Βαρκελώνης για τη συμβολή του στη διάδοση της ισπανικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα.
Στο βίντεο με τίτλο «Από την «Αμοργό στην Αθανασία», χρησιμοποιήθηκε υλικό από το Αρχείο της ΕΡΤ και το National Film Board of Canada. Το ΥΠΠΟΑ ευχαριστεί για τη συμμετοχή του, τον σκηνοθέτη-ηθοποιό Μάνο Καρατζογιάννη.
https://youtu.be/rm2FnviVJ9I
