Μία από τις πιο πρωτοφανείς επισιτιστικές κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών βιώνει η Ιαπωνία, καθώς το ρύζι –το πιο βασικό διατροφικό αγαθό της χώρας– έχει μετατραπεί σε είδος…πολυτέλειας. Οι τιμές εκτινάσσονται καθημερινά, η αγορά στενάζει από ελλείψεις και οι πολίτες καταφεύγουν σε ουρές από τα ξημερώματα, προκειμένου να εξασφαλίσουν λίγα κιλά επιδοτούμενου ρυζιού.
Σύμφωνα με τους Financial Times, η μέση τιμή για έναν σάκο 60 κιλών ρυζιού ξεπερνά πλέον τα 26.400 γιεν (περίπου 160 ευρώ), καταγράφοντας ιστορικό υψηλό. Μέσα στο 2024, οι τιμές έχουν διπλασιαστεί, πυροδοτώντας κύμα οργής στους καταναλωτές και κλονίζοντας την εμπιστοσύνη προς την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Σιγκέρου Ισίμπα. Οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητάς του, καθώς πλησιάζουν οι εκλογές για την Άνω Βουλή.
Αγωνιώδεις ουρές από τα ξημερώματα
Το περασμένο Σάββατο, παρά την καταρρακτώδη βροχή, χιλιάδες Ιάπωνες συνέρρευσαν από τις 6 τα ξημερώματα –και κάποιοι ακόμα από τις 8 το βράδυ της προηγούμενης ημέρας– έξω από σουπερμάρκετ και καταστήματα. Στόχος τους ήταν να προμηθευτούν επιδοτούμενο ρύζι από τα κρατικά αποθέματα, τα οποία διατέθηκαν για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας εκτός κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Η εταιρεία Iris Ohyama, γνωστή για οικιακά είδη, ξεκίνησε πρώτη τη διανομή ρυζιού μέσω συνεργασίας με την κυβέρνηση, από δύο καταστήματά της στις 9 π.μ., ενώ μία ώρα αργότερα ακολούθησε και το υποκατάστημα της αλυσίδας Ito Yokado στην περιοχή Ότα του Τόκιο. Οι εικόνες από τις ουρές θυμίζουν σκηνές από εποχές κρίσης ή φυσικών καταστροφών.
Παρά την εικόνα ελλείψεων, δεν υπάρχει πραγματική ανεπάρκεια αποθεμάτων. Το πρόβλημα ξεκινά από την κακή σοδειά του 2023, που συμπίπτει με το τέλος της μακράς περιόδου αποπληθωρισμού στην Ιαπωνία. Πολλοί λιανοπωλητές έσπευσαν να προσαρμόσουν τις τιμές προς τα πάνω, εκμεταλλευόμενοι το κλίμα.
Η κατάσταση όμως εκτροχιάστηκε από τεχνητές ελλείψεις, λόγω συσσώρευσης από ιδιώτες καταναλωτές και παρακράτησης αποθεμάτων από χονδρεμπόρους. Αυτό οδήγησε την κυβέρνηση σε μια άνευ προηγουμένου κίνηση, την απελευθέρωση μέρους του στρατηγικού αποθέματος ρυζιού, που μέχρι πρότινος προβλεπόταν να χρησιμοποιείται μόνο σε ακραίες καταστάσεις, όπως σεισμοί ή τυφώνες.
Ανασφάλεια από τους πολίτες
Η κρίση του ρυζιού έχει πλέον ξεπεράσει το επίπεδο της εφοδιαστικής δυσλειτουργίας. Μετατρέπεται σε πολιτικό αγκάθι για την κυβέρνηση Ισίμπα, που βλέπει την οικονομική δυσφορία των πολιτών να μεταφράζεται σε εκλογική αποδυνάμωση. Οι εικόνες πολιτών που περιμένουν στη βροχή για ένα βασικό διατροφικό αγαθό, πλήττουν καίρια το αφήγημα της σταθερότητας και της ευημερίας.
Αναλυτές προειδοποιούν ότι αν δεν υπάρξει άμεση εξομάλυνση στην αγορά, η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει κοινωνική αποσταθεροποίηση και κρίση εμπιστοσύνης – όχι μόνο ως προς τη διαχείριση του πληθωρισμού, αλλά και ως προς τη δυνατότητα ελέγχου βασικών αγαθών σε μια από τις πιο τεχνολογικά προηγμένες χώρες του κόσμου.
