Η «κρίση μέσης ηλικίας», που παραδοσιακά «χτυπούσε» τους 50χρονους, φαίνεται ότι ανήκει στο παρελθόν. Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα νέας μελέτης που φέρνει στο φως μια ανησυχητική πραγματικότητα: οι νεότερες γενιές, και ειδικά η Gen Z, είναι αυτές που πλέον βιώνουν με ένταση το βάρος της ψυχικής δυσφορίας.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό PLOS One, δείχνει ότι το γνωστό φαινόμενο της «κρίσης μέσης ηλικίας» -η αύξηση του άγχους, της κατάθλιψης και του στρες στη μέση ηλικία, που στη συνέχεια υποχωρούσε- φαίνεται πως έχει εξαφανιστεί. Όχι επειδή βελτιώθηκε η ψυχική υγεία των μεγαλύτερων ηλικιακά, αλλά επειδή έχει επιδεινωθεί δραματικά η ψυχική κατάσταση των νεότερων ανθρώπων, και ιδιαίτερα όσων ανήκουν στη γενιά Ζ.
Τι είναι η Gen Z
Η γενιά Ζ (Gen Z) περιλαμβάνει όσους έχουν γεννηθεί από το 1997 έως το 2012. Πρόκειται για την πρώτη γενιά που μεγάλωσε πλήρως στην ψηφιακή εποχή, με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την τεχνολογία να διαμορφώνουν την καθημερινότητά της.
Η έρευνα βασίστηκε σε δεδομένα που συγκεντρώθηκαν κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Βρετανία, καλύπτοντας χρονικό διάστημα σχεδόν 25 ετών – από το 2000 έως το 2025. Συνολικά, συμμετείχαν σχεδόν 2 εκατομμύρια άτομα από 44 διαφορετικές χώρες, προσφέροντας μια σφαιρική εικόνα για την παγκόσμια κατάσταση.
Η ανάλυση των στοιχείων έδειξε ότι στις ΗΠΑ και τη Βρετανία, η παραδοσιακή κορύφωση της «δυστυχίας» στη μέση ηλικία έχει εξαφανιστεί. Αυτό δεν σημαίνει βελτίωση στους άνω των 40, αλλά το αντίθετο: ο «δείκτης δυστυχίας» έχει εκτοξευθεί στους νέους κάτω των 30 ετών.
Η «κορύφωση της δυστυχίας» έχει πλέον επιπεδωθεί. Αντί να εμφανίζεται γύρω στα 40-50, όπως συνέβαινε παλαιότερα, η κακή ψυχική υγεία εκδηλώνεται πιο έντονα στους νέους ενήλικες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν καταθλιπτικές τάσεις, έντονο άγχος, αίσθηση απελπισίας και, σε αρκετές περιπτώσεις, αυτοκτονικές σκέψεις.
Η προειδοποίηση του ΠΟΥ
Την ανησυχία για την ψυχική υγεία των νέων επιβεβαιώνει και νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περισσότεροι από ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές, με τις πιο συχνές να είναι η κατάθλιψη και το άγχος.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι ο αριθμός αυτός αυξάνεται ταχύτερα από τον ρυθμό αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού. Ο ΠΟΥ απευθύνει ξεκάθαρη προειδοποίηση, υπογραμμίζοντας πως οι νέοι είναι η πλέον ευάλωτη ομάδα.
Η πανδημία της COVID-19 λειτούργησε ως καταλύτης, καθώς οι περιορισμοί, η κοινωνική απομόνωση και η αβεβαιότητα επιδείνωσαν την ψυχική κατάσταση των νέων ανθρώπων. Επιπλέον, η συνεχής έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – που εντείνει το αίσθημα σύγκρισης και πίεσης για «τέλεια» ζωή – αποτελεί έναν ακόμη σημαντικό παράγοντα επιβάρυνσης.
Ένα ακόμη εύρημα που ξεχωρίζει είναι ότι οι γυναίκες επηρεάζονται δυσανάλογα περισσότερο από τους άνδρες. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης στις γυναίκες είναι υψηλότερα, γεγονός που καθιστά αναγκαία την ανάπτυξη στοχευμένων πολιτικών υγείας που θα λάβουν υπόψη αυτές τις διαφορές.
Τι σημαίνουν τα νέα δεδομένα
Η εξαφάνιση της «κρίσης μέσης ηλικίας» δεν είναι απαραίτητα θετική εξέλιξη. Αντίθετα, υποδηλώνει ότι η ψυχική δυσφορία έχει «μετακινηθεί» χρονικά και πλήττει πλέον πιο ευάλωτες ηλικιακές ομάδες. Οι ειδικοί προειδοποιούν πως, εάν δεν ληφθούν μέτρα, η κατάσταση μπορεί να έχει σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις, καθώς οι νέοι αποτελούν τη γενιά που θα κληθεί να στηρίξει τις μελλοντικές εξελίξεις σε εργασία, κοινωνία και δημογραφία.
Η έρευνα στο PLOS One και η έκθεση του ΠΟΥ καταδεικνύουν ότι η ψυχική υγεία πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα για τις κυβερνήσεις διεθνώς. Ειδικά για τη Gen Z, απαιτούνται ενισχυμένα δίκτυα υποστήριξης, εύκολη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και εκστρατείες ενημέρωσης που θα μειώνουν το στίγμα γύρω από τις ψυχικές διαταραχές.
Η εικόνα που προκύπτει είναι σαφής: η παραδοσιακή «κρίση μέσης ηλικίας» έχει αντικατασταθεί από μια νέα κρίση, αυτή της νεότητας. Η Gen Ζ βρίσκεται στο επίκεντρο μιας παγκόσμιας ψυχικής δοκιμασίας, με αυξανόμενα ποσοστά κατάθλιψης και άγχους. Ο ΠΟΥ και οι επιστημονικές μελέτες καλούν σε επείγουσα δράση, καθώς η διασφάλιση της ψυχικής υγείας των νέων δεν αποτελεί απλώς ιατρική ανάγκη, αλλά κοινωνική και ανθρωπιστική υποχρέωση.
Δείτε επίσης:
