Η ελληνική διπλωματία καταβάλλει εντατικές και φιλότιμες προσπάθειες στο κεφάλαιο της Λιβύης, επειδή η αστάθεια και οι φιλοτουρκικές τάσεις της απειλούν τα εθνικά μας συμφέροντα, αλλά ούτε θετικό αποτέλεσμα προκύπτει ως τώρα ούτε οιωνοί βελτίωσης της κατάστασης φαίνονται στον ορίζοντα.
- Από τον Αλέξανδρο Τάρκα
Ουδείς, ασφαλώς, αναμένει η Ελλάδα να λύσει μόνη της το -πραγματικά- διεθνές πρόβλημα της Λιβύης, όταν μάλιστα η κυβέρνηση σηκώνει τα χέρια ψηλά, επικαλούμενη εξωγενείς παράγοντες, για πιο βατά θέματα, όπως το κόστος του ρεύματος. Ωστόσο το Μέγαρο Μαξίμου (που προσπαθεί να ελέγχει τις κινήσεις του υπουργείου Εξωτερικών μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια ακόμα και επουσιωδών θεμάτων) οφείλει να κινητοποιηθεί και να ασχοληθεί με τις πτυχές στις οποίες μπορεί, ενδεχομένως, να παρέμβει η χώρα μας.
Η έως τώρα απόδοση του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη ως προς τη Λιβύη είναι κατώτερη του αναμενόμενου και των ικανοτήτων του. Για παράδειγμα, όπως αποκάλυψε η «δημοκρατία» σε ανύποπτο χρόνο, επέλεξε να κάνει ιδιωτικό ταξίδι στο Λονδίνο στα μέσα Νοεμβρίου 2019, αν και διέθετε συγκεκριμένες πληροφορίες ότι η υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου αποτελούσε θέμα ελάχιστων ημερών. Το είχε αποκαλύψει κορυφαίος υπουργός σε ξένο ομόλογό του που επισκεπτόταν την Αθήνα, προτείνοντας και την επείγουσα ανάληψη κοινής δράσης. Ο ξένος επισκέπτης συμφώνησε, αλλά τελικά δεν έγινε τίποτα, λόγω αδράνειας της ελληνικής πλευράς.
Επίσης, στις 6 Απριλίου φέτος ο κ. Μητσοτάκης επισκέφτηκε την Τρίπολη και απαίτησε την ανάκληση του τουρκολιβυκού μνημονίου, ακούγοντας όμως τον ομόλογό του Αμπ. Ντμπεϊμπά να απαντά με συνθηματολογία περί προάσπισης των συμφερόντων του λαού του.
Ο κ. Ντμπεϊμπά δήλωσε επιπλέον: «Ενθαρρύνουμε τις διαπραγματεύσεις Ελλάδας – Τουρκίας και Λιβύης – Τουρκίας για τον ορισμό των οικονομικών ζωνών, ώστε να συνεχιστεί η συνεργασία στη Μεσόγειο».
Παρ’ όλα αυτά οι κυβερνητικές διαρροές προς τον Τύπο υποστήριζαν πως ο κ. Μητσοτάκης επέτυχε την αναβίωση των τεχνικών διαβουλεύσεων Αθήνας – Τρίπολης για την ΑΟΖ! Στην πραγματικότητα ο Λίβυος ομόλογός του είχε απαντήσει με καταιγισμό υπεκφυγών περί «σκέψης», «ετοιμότητας» και «ωρίμανσης του χρόνου» έναρξης των διαβουλεύσεων, χωρίς να δεσμευτεί πώς και πότε θα δρομολογηθούν. Ακριβώς πέντε μήνες μετά την επίσκεψη αποδεικνύεται ότι ο -τουρκόφιλος- κ. Ντμπεϊμπά δεν υποσχέθηκε τίποτα και ότι οι διαρροές του Μαξίμου ήταν αναληθείς.
Είναι δε χαρακτηριστικό ότι η -συνδεόμενη στενά με τις ΗΠΑ- υπουργός Εξωτερικών Νάιλα αλ Μανγκούς, που επισκέφτηκε προχθές την Αθήνα, δεν ανέφερε δημοσίως το παραμικρό για την ΑΟΖ, ενώ και ο ομόλογός της Ν. Δένδιας ακολούθησε γραμμή σοβαρότερη από εκείνη του Μαξίμου. Σε αυτό το πλαίσιο, κύριος στόχος της ελληνικής πλευράς είναι να συμβάλει (στο μέτρο του δυνατού) στην τήρηση του χρονοδιαγράμματος διεξαγωγής των λιβυκών εκλογών στην προγραμματισμένη ημερομηνία της 24ης Δεκεμβρίου 2021. Βασική προϋπόθεση είναι η προηγούμενη συμφωνία επί του συνταγματικού πλαισίου και της εκλογικής νομοθεσίας, που καθυστερεί επικίνδυνα.
Ήδη έχουν παραβιαστεί οι σχετικές προθεσμίες του Ιουλίου και του Αυγούστου, και δεν προκύπτει ίχνος συναίνεσης μεταξύ των ισχυρών παικτών (πρόεδρος Μ. Μένφι, πρωθυπουργός Αμπ. Ντμπεϊμπά, πρόεδρος του Υψηλού Συμβουλίου Χ. Μίσρι, πρόεδρος Βουλής Ακ. Σαλέχ και ο στρατάρχης Χ. Χαφτάρ). Η Αθήνα ανησυχεί, βάσιμα, ότι οποιαδήποτε καθυστέρηση θα διευκολύνει τα συμφέροντα της Τουρκίας, με διαιώνιση της παραμονής των στρατευμάτων της στο λιβυκό έδαφος και μείωση των πιθανοτήτων εξουδετέρωσης του τουρκολιβυκού μνημονίου. Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, αρκετές ισχυρές χώρες έχουν αρχίσει να μελετούν εναλλακτικές διαδικασίες για τον χρόνο και τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών.
Η ουσία πάντως παραμένει, ότι δεν μπορούν να υπάρξουν όντως ελεύθερες εκλογές και ανεπηρέαστοι ψηφοφόροι, εφόσον γύρω από τα εκλογικά τμήματα θα περιφέρονται Σύροι μισθοφόροι (άλλοι εξ αυτών πληρώνονται από την Τουρκία και άλλοι από τη Ρωσία) και τα στελέχη της ιδιωτικής εταιρίας Wagner εκ Μόσχας. Φυσικά, πέραν των μισθοφόρων, δεν γίνεται καν λόγος για ταχεία διαδικασία αποχώρησης δυνάμεων του τακτικού στρατού ξένων χωρών.
Παράλληλα, η Αθήνα ελπίζει να προσκληθεί στην τρίτη Διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη μετά τον ταπεινωτικό αποκλεισμό της από τις προηγούμενες του Ιανουαρίου 2020 και του Ιουνίου 2021. Προ εβδομάδων υπήρχαν σκέψεις για σύγκλησή της στο Παρίσι. Το ζητούμενο ήταν αν η φιλική κυβέρνηση της Γαλλίας θα ακολουθούσε διαφορετική τακτική ή θα υιοθετούσε λύση που απλώς θα έσωζε τα προσχήματα (ελληνική συμμετοχή σε κάποια υποδεέστερη επιτροπή κ.λπ.). Όσο περνά ο καιρός και πλησιάζει και ο χρόνος των γαλλικών προεδρικών εκλογών αμφότερα τα ενδεχόμενα απομακρύνονται.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
