Η -διαχρονική- βαρύτητα των ελληνοτουρκικών σχέσεων και η -επί διετία- όξυνση της επιθετικότητας της Αγκυρας δεν επιτρέπουν εύκολους αφορισμούς, αλλά είναι πλέον οφθαλμοφανές ότι ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης πέφτει, για πολλοστή φορά, θύμα της ίδιας παγίδας από τον πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν.
- Από τον Αλέξανδρο Τάρκα
Η πρακτική της οργάνωσης και της υλοποίησης της διπλωματικής παγίδας έχει επαναληφθεί τόσες φορές, ώστε (σε αντίθεση με το Μαξίμου) να την εντοπίζουν ακόμα και άπειροι ακόλουθοι του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών ή και πρόσφατα μετατεθέντες ξένοι διπλωμάτες στην Αθήνα, μη έχοντες την παραμικρή ιδέα των σχέσεών μας με την Αγκυρα.
Κύριος στόχος της παγίδας είναι ο ηγέτης της γειτονικής χώρας να «αγοράζει» χρόνο από τον Ελληνα πρωθυπουργό, ώστε ανενόχλητος να προωθεί τα τουρκικά διμερή και διεθνή συμφέροντα. Το έπραξε στις αρχές του καλοκαιριού του 2020, αναστέλλοντας τις μεταναστευτικές ροές και οργανώνοντας τη μυστική συμφωνία των διπλωματικών συμβούλων Ελ. Σουρανή και Ιμπ. Καλίν, για να βρει την ευκαιρία εξασφάλισης των τελευταίων ανταλλαγμάτων που μπορούσε από τη διοίκηση Τραμπ. Το επανέλαβε στα τέλη του ιδίου έτους, αποσύροντας το «Oruc Reis», ώστε να αποκλείσει και την παραμικρή πιθανότητα (ηπιότατων) κυρώσεων της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου 2020. Ακριβώς το ίδιο συνέβη το πρώτο πεντάμηνο του 2021 με την αναβίωση των διερευνητικών συνομιλιών, για να συντηρηθεί το ίδιο κλίμα στο μέτωπο των Βρυξελλών και να υπάρξει τουρκική προσέγγιση προς τη διοίκηση Μπάιντεν. Ομοίως, μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις αρχές Ιουνίου, ο Μητσοτάκης έλαβε διαβεβαιώσεις και αισθάνθηκε αισιόδοξος για ένα -κατά δήλωσή του- «ήσυχο καλοκαίρι», που τελικά σφραγίστηκε από τις προκλήσεις στα Βαρώσια και στα 6 ν.μ. ανατολικά της Κρήτης.
Παράλληλα, η δημόσια πλευρά της παγίδευσης προβλέπει την ανακοίνωση των -κάθε φορά- επικείμενων εξελίξεων από Τούρκους αξιωματούχους, αιφνιδιάζοντας την Αθήνα και μειώνοντας τα περιθώρια αντίδρασής της. Γιατί, αν το Μαξίμου διαψεύσει τις τουρκικές ανακοινώσεις, μπορεί να προκαλέσει ένταση ή και διακοπή των επαφών που η Αγκυρα θα σπεύσει να εκμεταλλευτεί διεθνώς και ποικιλοτρόπως. Καλώς ή κακώς, οι δίαυλοι επικοινωνίας με την Αγκυρα πρέπει να διατηρούνται ανοιχτοί.
Επιπλέον, η γειτονική χώρα καταπατά κάθε έννοια ευπρέπειας έναντι του ελληνικού πολιτικού κόσμου και της κοινής γνώμης. Λογικά οι Ελληνες πολίτες θα έπρεπε να ενημερώνονται από την εκλεγμένη κυβέρνησή τους για τα κορυφαία ζητήματα εθνικής ασφάλειας της χώρας, όπως συμβαίνει σε κάθε κράτος που σέβεται τον εαυτό του. Ούτε αυτό ισχύει πλέον! Μεταξύ άλλων, ο υπουργός Εξωτερικών Μ. Τσαβούσογλου αποκάλυψε τη μυστική συνάντηση Σουρανή – Καλίν στο Βερολίνο τον Ιούλιο του 2020, ενώ κανένα μέλος της ελληνικής κυβέρνησης ή κορυφαίο στέλεχος της Ν.Δ. δεν είχε την παραμικρή γνώση.
Σχεδόν έναν χρόνο αργότερα, ο ίδιος ο κ. Ερντογάν ανακοίνωσε, μετά τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ, τις διαβουλεύσεις για μια «ειδική γραμμή» από την οποία «όταν υπάρχουν προβληματικές καταστάσεις, θα μπορώ να καλώ τον κ. Μητσοτάκη» και αντιστρόφως. Και, την περασμένη Κυριακή, ο Τούρκος πρόεδρος προανήγγειλε, μονομερώς, συνάντησή του, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, με τον Ελληνα πρωθυπουργό, αν και ο τελευταίος την είχε αποκλείσει μόλις μία εβδομάδα νωρίτερα. Περιττό να επισημανθεί, πέραν των διμερών προσβολών, ποια εικόνα σχηματίζουν οι ξένοι ηγέτες για την (αν)αποφασιστικότητα του κ. Μητσοτάκη και την (αν)ισορροπία ισχύος και χειρισμών του έναντι του κ. Ερντογάν…
Στο πλαίσιο του γνωστού «ωχαδερφισμού» τμήματος της ελληνικής κοινωνίας, των επικοινωνιακών τεχνασμάτων του Μαξίμου και της ιώβειας υπομονής της εκλογικής βάσης της Κεντροδεξιάς, η νέα παγίδα Ερντογάν θα μπορούσε, ενδεχομένως, να αξιολογηθεί σαν απλή επανάληψη ενός ήδη γνωστού κακού.
Ωστόσο τα πράγματα γίνονται όλο και σοβαρότερα. Γιατί η Αγκυρα θα παρουσιάσει το δέλεαρ του νέου γύρου διερευνητικών επαφών (όποτε και αν επαναληφθούν μέσα στις επόμενες λίγες εβδομάδες), όχι μόνον για να κερδίσει χρόνο έναντι της Ε.Ε., των ΗΠΑ και της (μετεκλογικής) Γερμανίας, αλλά και για να προωθήσει δύο μείζονες επιδιώξεις της στην ανατολική Μεσόγειο. Πρώτη επιδίωξη είναι το μπλοκάρισμα των ερευνών του πλοίου «Nautical Geo» στην Ελλάδα και την Κύπρο, και η εξεύρεση κάποιου αντιπερισπασμού στις νέες γεωτρήσεις της ExxonMobil στη Μεγαλόνησο. Δεύτερη επιδίωξη είναι η παράταση της εξουσίας του μεταβατικού πρωθυπουργού της Λιβύης Αμπ. Ντμπεϊμπά και το 2022, ώστε να αναδειχθεί σε «νέο Σάρατζ» που θα προωθήσει την υλοποίηση του τουρκολιβυκού μνημονίου. Προφανέστατα, ο χρόνος δεν κυλά υπέρ της Ελλάδας.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη