Ζούμε σε καιρούς περίεργους. Και για να αντιμετωπίζουμε τον αντίπαλο, πρέπει να καταλαβαίνουμε πώς σκέφτεται ο αντίπαλος. Ποια είναι η ψυχολογία του. Αναφέρομαι στην Τουρκία και στον πρόεδρο Ερντογάν. Τρεις παρατηρήσεις!
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Η πρώτη: Ο Τούρκος πρόεδρος θεωρεί ότι οι Ελληνες πρωθυπουργοί και οι Κύπριοι ηγέτες -πλην δύο εξαιρέσεων- δεν υπήρξαν ποτέ ειλικρινείς μαζί του. Ενώ ο ίδιος κατέβαλλε προσωπικό πολιτικό κόστος, εκείνοι (θεωρεί) ποτέ. Ο «σουλτάνος» ακόμη παραμιλά για το δημοψήφισμα στην Κύπρο το 2004. Εβαλε τους Τουρκοκυπρίους να ψηφίσουν «ναι», αλλά οι Ελληνοκύπριοι υπό την ηγεσία του Τάσσου Παπαδόπουλου ψήφισαν «όχι».
Βεβαίως, παραλείπει να πει ότι, σύμφωνα με ομολογία του λόρδου Χάνεϊ, το Σχέδιο Ανάν ήταν υπέρ το δέον φιλοτουρκικό και ότι εκπονήθηκε για να αθωώσει την Τουρκία για την εισβολή και όχι για να ψηφιστεί, αλλά έτερον εκάτερον. Αυτό πιστεύει. Στα χρόνια που ακολούθησαν επέμεινε με όλους τους Ελληνες πρωθυπουργούς, τον καιρό που η Ελλάδα είχε γονατίσει από τα Μνημόνια, να μας σύρει σε έναν εφ’ όλης της ύλης διάλογο. Αλλά τα «ναι» που άκουσε ήταν κατ’ ουσίαν «όχι». Καμία από τις κυβερνήσεις που είχαν την τρόικα πάνω από το κεφάλι τους δεν μπορούσε να κάνει παραχωρήσεις. Ακόμη κι αν το ήθελε. Θα έπεφτε. Ωστόσο εκείνος πληροφορείτο την επένδυση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής στις τριμερείς συμμαχίες με τους Αιγυπτίους, τους Ισραηλινούς και τους Αμερικανούς, διάβαζε για τον αγωγό EastMed και γινόταν… Τούρκος.
Στο μυαλό του, εκτός από τον θυμό για το γεγονός ότι οι ηγέτες μας τον κορόιδευαν, φυτεύτηκε και η ιδέα ότι οι Αμερικανοί βυσσοδομούν εναντίον του δι’ αντιπροσώπων για να τον πετάξουν έξω από τα σχέδια συνεκμετάλλευσης της ενέργειας στην ανατολική Μεσόγειο. Πλέον αυτών, ο Τούρκος πρόεδρος έγινε θηρίο από το γεγονός ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υποσχέθηκε ότι θα του στείλει πίσω «πεσκέσι» τους 8 αξιωματικούς που πρωταγωνίστησαν στο σχέδιο δολοφονίας του και στο τέλος δεν τήρησε την υπόσχεσή της.
To πραξικόπημα
Πεπεισμένος ότι το πραξικόπημα υποκινήθηκε από τη Δύση, χτυπoύσε με ένταση την παλάμη του στο στήθος του στους κατά καιρούς Ελληνες συνομιλητές του στο παλάτι και διαμαρτυρόταν γιατί τέθηκε σε κίνδυνο η ζωή οικείων του. «Μα, τα εγγόνια μου;» φώναζε οργισμένος.
Η δεύτερη παρατήρηση: Εμπλεος ανασφάλειας και πεπεισμένος ότι οι Ελληνες είναι μια ζωή «ύπουλοι», ο Τούρκος πρόεδρος έχει «αγοράσει» το αφήγημα ότι η Ελλάς και ο πρωθυπουργός της είναι οι μπροστινοί της Δύσεως και τον εξωθούν να προκαλέσει πρώτος εκείνος θερμό επεισόδιο, το οποίο θα εξελιχθεί εις τρόπον ώστε να οδηγήσει στην ήττα του και την πτώση του. Γι’ αυτό ωρύεται και για τη βάση της Αλεξανδρουπόλεως. Το αν το επεισόδιο θα γίνει στην Κύπρο και ειδικότερα στη Μόρφου, η οποία προώρισται να επιστραφεί στην Κυπριακή Δημοκρατία, στον εναέριο χώρο του Αιγαίου ή σε κάποιο νησί, αδιάφορο. Αυτό φαίνεται ότι πιστεύει ο Ερντογάν. Ότι, όπως το 1922 καθοδηγηθήκαμε από τη Μεγάλη Βρετανία να εκστρατεύσουμε στη Μικρά Ασία, τώρα καθοδηγούμαστε από την Αμερική για να του «τη φέρουμε».
Έτσι ερμηνεύονται επίσης οι συχνές προειδοποιήσεις των κυρίων Τσαβούσογλου και Ακάρ στον κύριο Μητσοτάκη να προσέξει να μη γίνει η Ελλάς Ουκρανία -που έκανε τη βρόμικη δουλειά της Δύσεως- και να μην έχει ο ίδιος την τύχη του Ζελένσκι.
Έτσι εξηγείται ο ξεσηκωμός του για το γεγονός ότι ελληνικοί πύραυλοι S-300 εγκλώβισαν στο βεληνεκές τους τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη νοτίως της Κρήτης. Έτσι εξηγείται γιατί ο Ακάρ «άφριζε» ότι οι τουρκικές υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά ήταν η απάντηση της γείτονος σε δήθεν πτήσεις ελληνικών μαχητικών αεροσκαφών πάνω από τη βάση του Νταλαμάν, κοντά στα τουρκικά παράλια. Γιατί οι γείτονες, που θέλουν να κάνουν το Αιγαίο θάλασσά τους και τα ελληνικότατα νησιά μας νησιά τους, έχουν πείσει τους εαυτούς τους ότι δεν είναι αυτοί που προκαλούν (ενώ η αλήθεια είναι αυτή) αλλά οι Ελληνες, που τους στήνουν παγίδα για λογαριασμό τρίτων. Πράγματα αδιανόητο, στα όρια της επιστημονικής φαντασίας. Απίθανο να συμβαίνει.
Τρίτη παρατήρηση: Με τη θηλιά της κρίσης δανεισμού και της χρεοκοπίας πάνω από το κεφάλι, ο Ερντογάν έχει αυτή τη στιγμή απόλυτη ανάγκη την κλιμάκωση που θα τον βοηθήσει να ανακάμψει πολιτικά στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Είναι η πρώτη φορά που όντως η Τουρκία έχει απόλυτη ανάγκη να εξαγάγει την εσωτερική πολιτική της κρίση στην περιοχή. Παλαιοί σύμμαχοι και νέοι φίλοι δεν της επέτρεψαν να το κάνει στη Συρία και στο Κουρδιστάν, τώρα κοιτά προς τον εύκολο -όπως νομίζει- στόχο, το Αιγαίο. Αλλά για να το κάνει αυτό, πρέπει να πείσει τη διεθνή κοινότητα και την εσωτερική κοινή γνώμη της ότι η Ελλάδα δρα -με τη βοήθεια των ΗΠΑ- αποσταθεροποιητικά στην Τουρκία. Γι’ αυτό άλλωστε και υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι ονομάζουν τη χώρα μας «απειλή» για την ασφάλεια της γείτονος.
Κατά βάθος εννοούν «απειλή» για την καρέκλα του προέδρου Ερντογάν. Αυτή η τακτική συσπειρώνει στο εσωτερικό της Τουρκίας. Για να γίνει μάλιστα ελκυστική στο εκλογικό σώμα, ο Τούρκος πρόεδρος δεν σημαδεύει μόνο τον Ελληνα πρωθυπουργό ότι τον ενέπαιξε στον Βόσπορο, αλλά και τον Ελληνα πολίτη. Με στόχο να σπάσει την ψυχολογία του. «Εϊ, Ελληνα, θα έρθουμε ξαφνικά ένα βράδυ» μας απειλεί ο Ερντογάν, ο οποίος έφθασε στο πλαίσιο των ψυχολογικών επιχειρήσεων να κάνει επανειλημμένως tweets στα ελληνικά. Η τακτική του αυτή δυστυχώς αποδίδει. Τέσσερις μονάδες αυξήθηκε η επιρροή του κόμματός του στις τελευταίες μετρήσεις.
Το γεγονός ότι τα έχει στο μυαλό του όλα αυτά ο Τούρκος πρόεδρος, ο οποίος δικαιολογημένα νιώθει ανασφάλεια για τη Δύση έπειτα από τόσες απόπειρες κατά της ζωής του και τόσες απόπειρες πραξικοπημάτων εις βάρος του (άλλες πραγματοποιηθείσες και άλλες όχι) δεν σημαίνει ότι έχει και δίκιο. Δεν σημαίνει, επίσης, πως πρέπει να αδιαφορούμε για το πώς σκέπτεται, όταν βρισκόμαστε μπροστά σε μια τέτοια κλιμάκωση. Πρέπει να τους ακούμε προσεκτικά τι λένε, για να αντιλαμβανόμαστε τι έχουν μέσα στο κεφάλι τους. Και, ναι, πρέπει να έχουμε ανοικτούς διαύλους επικοινωνίας. Σωστά ελέχθη. Η εμπιστοσύνη είναι κρίσιμη έννοια. Οποιος τη διαταράσσει ρισκάρει.
Κάποιος, τέλος, πρέπει να μιλήσει στα ίσια στον πρόεδρο Ερντογάν στη γλώσσα του. Και να του εξηγήσει ευθέως ότι δεν είναι ούτε η Ελλάδα ούτε οι Ελληνες το πρόβλημά του. Το πρόβλημά του, έπειτα από μία εικοσαετία στην εξουσία, γεννήθηκε στο έδαφός του και ως θρήσκος που είναι, έστω δόγματος διαφορετικού από το δικό μας, θα πρέπει να ομολογήσει θαρραλέα στον εαυτό του την αλήθεια: Τούρκοι θέλουν να τον ανατρέψουν, όχι Ελληνες.
Το να προχωρά κάθε τρεις και λίγο σε σάλπισμα συσσιτίου (Γιεμ Μπουρουσού) ότι οι Ελληνες είναι πίσω από τα δεινά του, για να ξεγελάσει τον λαό του να κάνει υπομονή, όπως οι στρατιώτες ξεγελούσαν με τις σάλπιγγές τους τα πεινασμένα άλογα στο μέτωπο με το ίδιο ακριβώς κόλπο, δεν είναι η λύση. Κοίτα μέσα στη χώρα σου, πρόεδρε Ερντογάν, ποιοι είναι σε ανοικτή γραμμή με τη Δύση για να σε ανατρέψουν. Εσωτερική σου υπόθεση είναι. Εμείς είμαστε δημοκρατία. Δεν ενδιαφερόμαστε.
*Σάλπισμα συσσιτίου
