Ενδεχόμενο πραγματοποίησης διευρυμένων συνομιλιών Ελλάδας – ΗΠΑ, με επικεφαλής την υφυπουργό Εξωτερικών Γουέντι Σέρμαν, εξετάζουν οι αρμόδιοι διπλωμάτες των δύο χωρών, μετά τη δυστοκία προγραμματισμού επίσκεψης στην Αθήνα του υπουργού Εξωτερικών Aντονι Μπλίνκεν για τον ετήσιο γύρο του Στρατηγικού Διαλόγου.
- Του ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΤΑΡΚΑ*
Αν και η πιθανότητα επίσκεψης του κ. Μπλίνκεν -εντός του πρώτου τριμήνου του 2023- δεν αποκλείεται κατηγορηματικά (οπότε δεν θα θιγεί και ο θεσμός του Στρατηγικού Διαλόγου), το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κρίνει πιο χρήσιμες, στην παρούσα φάση, τις συνομιλίες με την κυρία Σέρμαν. Η ατζέντα των συνομιλιών θα είναι ευρεία, ενώ η προσδοκώμενη παρουσία του κ. Μπλίνκεν ολιγόωρη, σαν «σφήνα» στο πλαίσιο άλλου ταξιδιού στην Ευρώπη.
Ωστόσο, παρά την άριστη διμερή συνεργασία σε πλήθος θεμάτων, η Αθήνα και η Ουάσινγκτον έχουν (διαφορετικά) διλήμματα για το επίπεδο και τον ακριβή χρόνο των συνομιλιών. Η ελληνική πλευρά κρίνει ότι, με δεδομένες τις καταιγιστικές εξελίξεις στην τεράστια περιοχή από την Ουκρανία μέχρι τη Λιβύη, χρειάζεται ανανέωση των επαφών με την αμερικανική ηγεσία στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Σκοπός είναι να εξακριβωθούν οι προθέσεις της για τους επόμενους μήνες και να υπάρχει δυνατότητα άμεσης συνεννόησης σε περίπτωση ελληνοτουρκικής κρίσης και παρεμβάσεων σε άλλα θέματα, όπως η σύνταξη συνυποσχετικού με την Αλβανία για παραπομπή του ζητήματος των θαλάσσιων ζωνών στη Χάγη.
Επίσης, το Μέγαρο Μαξίμου, που επιθυμεί διακαώς την επικοινωνιακή και προεκλογική εκμετάλλευση της επίσκεψης Μπλίνκεν, ανησυχεί πως η εναλλακτική ιδέα, των συνομιλιών με την κυρία Σέρμαν, θα χαλάσει τον σχεδιασμό του. Γιατί, στην περίπτωση που θα έχουν συζητηθεί τα πάντα με την υφυπουργό, δεν θα υφίσταται πιεστική ανάγκη πρόσθετων συνομιλιών με τον υπουργό Εξωτερικών. Ασφαλώς, πέρα από τις βραχυπρόθεσμες επιδιώξεις του Μαξίμου προς ενίσχυση της εικόνας του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη, εκδηλώνεται ανησυχία και στο υπουργείο Εξωτερικών.
Ο προβληματισμός είναι μήπως η διεξαγωγή του Στρατηγικού Διαλόγου σε επίπεδο κατώτερο του κ. Μπλίνκεν αποτελέσει «κακό προηγούμενο», που θα επαναληφθεί ή θα παγιωθεί τα επόμενα χρόνια. Μοιραία, γίνονται συγκρίσεις με την Τουρκία, καθώς ο Μηχανισμός Διαλόγου (κατώτερος του Στρατηγικού Διαλόγου) διεξήχθη τον Μάιο στο επίπεδο των υπουργών Αντ. Μπλίνκεν και Μ. Τσαβούσογλου. Στη δε περίπτωση του Στρατηγικού Διαλόγου ΗΠΑ – Αλβανίας τον Οκτώβριο, επικεφαλής ήταν η βοηθός υπουργός Κ. Ντόνφριντ (ιεραρχικά κατώτερη της κυρίας Σέρμαν) και η υπουργός Ολτα Τζάτσκα.
Παράλληλα με τις ελληνικές ανησυχίες, τα αμερικανικά διλήμματα αφορούν την ουσία και τον χρόνο των επισκέψεων. Με δεδομένη την πολιτική ρευστότητα τουλάχιστον κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, η Ουάσινγκτον επιθυμεί την έγκαιρη -διακομματική- επιβεβαίωση βασικών επιλογών της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Ειδικά ως προς την αδιατάρακτη συμμετοχή στο μέτωπο κατά της Ρωσίας, τη συνοχή της νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ και την ύπαρξη ανοιχτών καναλιών επικοινωνίας Αθήνας – Αγκυρας.
Από την άλλη πλευρά, κατόπιν της επιβεβαίωσης των πολύμηνων ή πολυετών τηλεφωνικών παρακολουθήσεων υπουργών ή και της στρατιωτικής ηγεσίας (με την ύστατη δικαιολογία ότι «δεν ήξερε ο πρωθυπουργός»), θα ήταν ριψοκίνδυνο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ να αποτελέσει «προεκλογικό ντεκόρ» της καμπάνιας του κ. Μητσοτάκη. Δυστυχώς, αυτή είναι άλλη μια συνέπεια του σκανδάλου των υποκλοπών, που δεν μπορούν να αγνοήσουν οι ξένες κυβερνήσεις.
Η σκληρή αλήθεια είναι ότι σε ένα φωτογραφικό κάδρο δύσκολα πλέον θα χωρούσαν μαζί ο κ. Μπλίνκεν, ως εκπρόσωπος μιας χώρας με πραγματικό σεβασμό στους θεσμούς, αδέκαστες κρατικές υπηρεσίες και διάκριση της εκτελεστικής εξουσίας από τη νομοθετική λειτουργία, και ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος -στην καλύτερη για τον ίδιο περίπτωση- δεν προστάτευσε το Σύνταγμα, το κύρος της χώρας και την εικόνα της παράταξής του.
*Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
