Ξεκινά το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» στην Αττική! Οι αιτήσεις, οι παρεμβάσεις και οι κατηγορίες

Ο πιο γρήγορος… κερδίζει στον αγώνα ταχύτητας για τα 161.300.000 ευρώ του «Εξοικονομώ» στην Αττική. Η πλατφόρμα θα κλείσει μόλις εξαντληθεί το κεφάλαιο.

• Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο

Στημένοι μπροστά στον υπολογιστή τους θα είναι τη Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου πολίτες και μηχανικοί στην Περιφέρεια Αττικής, προκειμένου να προλάβουν να εντάξουν τα ακίνητά τους στο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ». Ο προϋπολογισμός για το Λεκανοπέδιο είναι 161.300.000 ευρώ και η πλατφόρμα θα κλείσει αμέσως μόλις εξαντληθούν τα συγκεκριμένα κεφάλαια, κάτι που σημαίνει ότι οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να σπεύσουν.

Η υποβολή αιτήσεων θα ξεκινήσει στις 10 το πρωί.

Την ίδια ώρα θα ανοίξει η πλατφόρμα, την Τετάρτη 16 Δεκεμβρίου στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας (προϋπολογισμός 31.580.000 ευρώ) και Πελοποννήσου (προϋπολογισμός 48.000.000 ευρώ) και την Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (προϋπολογισμός 57.160.000 ευρώ).

Όλες οι επεμβάσεις ανακαίνισης – ενεργειακής αναβάθμισης και όλες οι επιθεωρήσεις από ενεργειακό επιθεωρητή θα πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τον νέο Κανονισμό Ενεργειακής Απόδοσης Κτηρίων, η εφαρμογή του οποίου ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου 2017. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι, αν κάποιος είχε εκδώσει Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης πριν από τις 26 Νοεμβρίου 2017, πρέπει να το επανεκδώσει. Η διενέργεια ενεργειακής επιθεώρησης από ενεργειακό επιθεωρητή, ο οποίος και θα εκδίδει το απαιτούμενο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στο πρόγραμμα.

Οι αιτήσεις χρηματοδότησης υποβάλλονται μόνο ηλεκτρονικά από τους υποψηφίους και υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος της επίσημης διαδικτυακής πύλης του προγράμματος, https://exoikonomo2020.gov.gr

Η σύνδεση του ενδιαφερομένου γίνεται με τους προσωπικούς κωδικούς TAXISnet και μέσω διαδικασίας αυθεντικοποίησης, κατά την οποία θα πρέπει την πρώτη φορά να γίνει εγγραφή χρήστη στο πληροφοριακό σύστημα. Ακολουθούν η δημιουργία ηλεκτρονικού αρχείου αίτησης, η συμπλήρωση των βασικών στοιχείων χρήστη και ακινήτου, και η αποθήκευση του αρχείου.

Ποιες κατοικίες είναι επιλέξιμες

Δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα σε επιλέξιμη κατοικία. Επιλέξιμες κατοικίες είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία, καθώς και το μεμονωμένο διαμέρισμα.

Μια κατοικία, προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη, πρέπει να πληροί τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις:

• να χρησιμοποιείται ως κύρια κατοικία, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) του προσώπου που τη χρησιμοποιεί
• να υφίσταται νόμιμα (ή να έχει τακτοποιηθεί, αν πρόκειται για αυθαίρετο)
• να έχει καταταγεί, βάσει του Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) που έχει εκδοθεί μετά τις 26/11/2017, σε κατηγορία χαμηλότερη ή ίση της Γ και
• να μην έχει κριθεί κατεδαφιστέα

Οι επιδοτούμενες παρεμβάσεις

Οι παρεμβάσεις που δύναται να είναι επιλέξιμες ανά τύπο κατοικίας αφορούν κουφώματα / συστήματα σκίασης / αερισμού, θερμομόνωση, συστήματα θέρμανσης – ψύξης, συστήματα ζεστού νερού χρήσης, όπως προβλεπόταν και στους προηγούμενους κύκλους τού «Εξοικονομώ».

Σε αυτές προστίθενται νέες κατηγορίες, που περιλαμβάνουν:

1. παρεμβάσεις ενεργειακής αυτονομίας (συστήματα ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ – επιλέξιμη παρέμβαση αποτελεί η εγκατάσταση Φ/Β σταθμού μόνο για την κάλυψη της ζήτησης και εφόσον η κατοικία αναβαθμίζεται, με τις κύριες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας, σε ενεργειακή κατηγορία τουλάχιστον Β+),
2. συστήματα αποθήκευσης (μόνο ως συμπληρωματική παρέμβαση στην εγκατάσταση νέου φωτοβολταϊκού σταθμού),
3. υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων,
4. παρεμβάσεις έξυπνων συστημάτων (smart home),
5. λοιπές επιλέξιμες κοινόχρηστες παρεμβάσεις (πολυκατοικίες), όπως η αναβάθμιση ανελκυστήρα και συστήματος φωτισμού.

Πέντε εισοδηματικές κατηγορίες

Στο νέο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ» δημιουργούνται πέντε εισοδηματικές κατηγορίες με υψηλότερες επιδοτήσεις.

Στη χαμηλότερη εισοδηματική κατηγορία των δικαιούχων με ατομικό εισόδημα έως 10.000 και οικογενειακό έως 20.000 ευρώ, το ποσοστό επιδότησης ανέρχεται έως το 85% (95% για τις λιγνιτικές περιοχές), ενώ στο πρόγραμμα μπορούν να υπαχθούν οικογένειες με εισόδημα έως 120.000 ευρώ.

Το ανώτατο ύψος των επιλέξιμων δαπανών ανεβαίνει από τα 25.000 ευρώ που ήταν στα προηγούμενα προγράμματα στα 50.000 ευρώ ανά κατοικία και επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα για υποβολή περισσότερων της μίας αιτήσεων ανά ΑΦΜ ωφελούμενου δικαιούχου για περισσότερες κατοικίες. Το ανώτατο ύψος της επιλέξιμης δαπάνης σε αυτή την περίπτωση ανεβαίνει στα 100.000 ευρώ.

Επιλέξιμη κατοικία είναι εκείνη που ανήκει στην ενεργειακή κατηγορία Γ΄ ή σε χαμηλότερη, ενώ καθίσταται υποχρεωτική η ενεργειακή αναβάθμισης κατοικίας κατά τουλάχιστον τρεις ενεργειακές κατηγορίες. Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός ενεργειακών παρεμβάσεων ορίζεται στο 1,2 ευρώ ανά εξοικονομούμενη κιλοβατώρα.

Στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης από 35% έως 65% (ανάλογα με την εισοδηματική κατηγορία) και επί του βασικού ποσοστού προβλέπονται οι κάτωθι προσαυξήσεις:

1. Επί του βασικού ποσοστού επιχορήγησης υπολογίζεται επιπλέον σε όλους ειδική προσαύξηση 10% λόγω των δυσμενών επιπτώσεων στα νοικοκυριά και στην οικονομία από την πανδημία Covid-19.
2. Σε κτίρια ενεργειακής κατηγορίας Η΄ και Ζ΄ (μονοκατοικίες, μεμονωμένα διαμερίσματα, πολυκατοικίες τύπου Α΄), εφόσον επιτευχθεί αναβάθμιση σε τουλάχιστον Β΄ ενεργειακή κατηγορία, προστίθεται ενεργειακό premium +10%.
3. Eιδικά για τους δήμους οι οποίοι ανήκουν σε λιγνιτικές περιοχές, το βασικό ποσοστό επιχορήγησης προσαυξάνεται κατά 10% (ρήτρα δίκαιης μετάβασης). Πρόκειται για τους Δήμους Κοζάνης, Βοΐου, Βελβεντού, Εορδαίας, Σερβίων, Φλώρινας, Αμυνταίου, Πρεσπών, Μεγαλόπολης και Γορτυνίας.

Mε αυτές τις προσαυξήσεις, το μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης φτάνει το 55%-85%, ενώ στις λιγνιτικές περιοχές το ποσοστό κυμαίνεται από 65%-95% (ανάλογα με την κατηγορία).

Τα βήματα για την υποβολή της αίτησης

Κάθε φυσικό πρόσωπο που επιθυμεί να συμμετάσχει στο πρόγραμμα πρέπει αρχικά να ελέγξει εάν είναι «επιλέξιμος ωφελούμενος» βάσει των εισοδηματικών κριτηρίων και εάν η ιδιοκτησία του μπορεί να θεωρηθεί «επιλέξιμη κατοικία».

Στη συνέχεια απευθύνεται σε ενεργειακό επιθεωρητή για την έκδοση του Α’ Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης, καθώς και για τη συμπλήρωση του Εντύπου Πρότασης Παρεμβάσεων.

Ο αιτών, εφόσον συγκεντρώσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, υποβάλλει ηλεκτρονικά την αίτησή του στο πληροφοριακό σύστημα της επίσημης διαδικτυακής πύλης του προγράμματος στην ημερομηνία έναρξης του προγράμματος που αφορά την Περιφέρεια του ακινήτου για το οποίο ζητεί την επιχορήγηση, επιλέγοντας εάν επιθυμεί τη χορήγηση δανείου και από ποιον χρηματοπιστωτικό οργανισμό θα γίνει αυτό.

Επισημαίνεται ότι, για να προβεί στην αίτηση, ο αιτών θα πρέπει:

• Να έχει κωδικούς πρόσβασης στην εφαρμογή TAXISnet. Δεν υφίσταται δυνατότητα υποβολής αίτησης στο πρόγραμμα για φυσικά πρόσωπα που δεν είναι πιστοποιημένα μέσω της ανωτέρω εφαρμογής και δεν έχουν κωδικούς πρόσβασης σε αυτήν.
• Σε περίπτωση που υπάρχουν εκκρεμότητες νομιμοποίησης / τακτοποίησης στο ακίνητο, η υποβολή δήλωσης για υπαγωγή σε νόμο τακτοποίησης αυθαιρέτων κατασκευών θα πρέπει να έχει γίνει πριν από την υποβολή της αίτησης στο πρόγραμμα.
• Να έχουν ολοκληρωθεί η υποβολή και η εκκαθάριση φορολογικής δήλωσης για το φορολογικό έτος 2019.
• Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων στο ακίνητο, θα πρέπει να έχει εξασφαλισθεί η συναίνεση των συγκυρίων και να αναγράφεται ορθά ο αριθμός παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στη δήλωση των στοιχείων ακινήτων (Ε9) τους.
• Σε περίπτωση πρόσφατης απόκτησης ακινήτου (απόκτηση για πρώτη φορά εμπράγματου δικαιώματος επί του ακινήτου μετά τις 31/12/2019 και μόνο για την πλήρη κυριότητα ή την επικαρπία), θα πρέπει να έχει προηγηθεί η καταχώριση / τροποποίηση των στοιχείων στο Ε9 και μετά να προχωρήσει ο ενδιαφερόμενος στην υποβολή αίτησης.

Ποια είναι τα απαραίτητα δικαιολογητικά

Κατά την υποβολή της αίτησης, η υποχρέωση υποβολής δικαιολογητικών περιορίζεται στο Έντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων. Η υποβολή των υπόλοιπων δικαιολογητικών θα γίνει μετά την υποβολή της αίτησης και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την προώθηση της αίτησης προς υπαγωγή.

Ποια είναι αυτά τα δικαιολογητικά;

1.  Οικοδομική άδεια ή / και άλλο αντίστοιχο / πρόσθετο νομιμοποιητικό έγγραφο (όπως, για παράδειγμα, υπαγωγή της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών). Για μονοκατοικία, η διαφορά (m2) μεταξύ ωφέλιμης επιφάνειας ΠΕΑ και επιφάνειας κύριας χρήσης της οικοδομικής άδειας ή / και άλλου νομιμοποιητικού εγγράφου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 7m2. Η επιφάνεια κύριας χρήσης της οικοδομικής άδειας ή / και άλλου νομιμοποιητικού εγγράφου πρέπει να ταυτίζεται με την επιφάνεια κύριων χώρων που έχει δηλωθεί στο Ε9. Για διαμέρισμα, η διαφορά (m2) μεταξύ ωφέλιμης επιφάνειας ΠΕΑ και επιφάνειας κύριων χώρων που έχει δηλωθεί στο Ε9 δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 7m2. Εάν, τόσο για μεμονωμένο διαμέρισμα όσο και για μονοκατοικία, δηλωθεί ότι η θερμαινόμενη επιφάνεια (ωφέλιμη επιφάνεια βάσει ΠΕΑ) δεν συμφωνεί με την επιφάνεια κύριας χρήσης που δηλώνεται στο Ε9 (η οποία, ωστόσο, έχει δηλωθεί ορθά σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις), τότε πριν από την υπαγωγή στο πρόγραμμα θα προηγηθεί σχετικός έλεγχος από τον δικαιούχο του προγράμματος ότι τα ανωτέρω στοιχεία συνάδουν μεταξύ τους.
2. Εάν η διεύθυνση που αναγράφεται στα δικαιολογητικά που προσκομίζονται δεν ταυτίζεται με τη σημερινή διεύθυνση του ακινήτου, απαιτείται επιπλέον η προσκόμιση βεβαίωσης από το οικείο ΟΤΑ, από την οποία θα προκύπτει η ταυτοποίηση του ακινήτου.
3. Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης (Α’ ΠΕΑ), συνοδευόμενο από Εντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων υπογεγραμμένο από τον αιτούντα και τον ενεργειακό επιθεωρητή, που συμπεριλαμβάνει τον συνδυασμό παρεμβάσεων της πρώτης από τις προτάσεις εξοικονόμησης ενέργειας που καταγράφονται στο Α’ ΠΕΑ, καθώς και τυχόν επιπλέον παρεμβάσεις.
4. Φωτοαντίγραφο λογαριασμού παροχής ηλεκτρικού ρεύματος.
5. Στην περίπτωση που ο αιτών δεν είχε εμπράγματο δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας επί του ακινήτου και για πρώτη φορά αποκτήθηκε τέτοιο δικαίωμα μετά τις 31/12/2019, υποβάλλονται επιπρόσθετα: α) ο τίτλος ιδιοκτησίας, β) το πιστοποιητικό μετεγγραφής από το αρμόδιο Υποθηκοφυλακείο ή το πιστοποιητικό καταχώρισής του στα κτηματολογικά φύλλα του οικείου Κτηματολογικού Γραφείου, γ) υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 του αιτούντος, όπου δηλώνεται ότι το ακίνητο θα χρησιμοποιηθεί ως κύρια κατοικία είτε από τον ίδιο είτε από τρίτο πρόσωπο, δηλώνοντας επίσης το ονοματεπώνυμο και το ΑΦΜ του προσώπου αυτού. Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να προηγηθεί η καταχώριση / τροποποίηση των στοιχείων στο Ε9 και μετά να υποβληθεί αίτηση στο πρόγραμμα.
6. Σε περίπτωση που από τα στοιχεία της φορολογικής δήλωσης εισοδήματος του φορολογικού έτους 2019 δεν προκύπτει η χρήση κύριας κατοικίας (κενό διαμέρισμα, κενή μονοκατοικία), δύναται για την πιστοποίηση της κύριας χρήσης κατοικίας να χρησιμοποιηθούν τα αντίστοιχα στοιχεία ενός εκ των δύο προηγούμενων φορολογικών ετών και ο έλεγχος θα γίνεται βάσει των στοιχείων που τηρούνται από τη φορολογική Αρχή.
7. Στην περίπτωση που ο / η ενδιαφερόμενος / η για ένταξη στο πρόγραμμα ή / και ο / η σύζυγος αυτού / ής είναι φορολογικός κάτοικος εξωτερικού, υποβάλλονται επιπρόσθετα Πιστοποιητικό Φορολογικής Κατοικίας, το οποίο θα πρέπει να συμπληρωθεί, υπογραφεί και σφραγισθεί από την αρμόδια φορολογική Αρχή της κατοικίας του, καθώς και φορολογική δήλωση για το φορολογικό έτος 2019, που έχει υποβληθεί στη χώρα φορολογικής κατοικίας.
8. Σε περίπτωση που η κατοικία ενοικιάζεται / διατίθεται με βραχυχρόνια μίσθωση, προσκομίζεται από τον δυνητικά ωφελούμενο (πλήρη κύριο / επικαρπωτή) δήλωση συμμόρφωσης με τον κανονισμό De Minimis.
9. Σε περίπτωση που νομίμως προκύπτει η μη υποχρέωση υποβολής φορολογικής δήλωσης, υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986.
10. Σε περίπτωση υποβολής αίτησης από άτομο που δεν έχει δικαιοπρακτική ικανότητα, τα έγγραφα νομιμοποίησης του προσώπου που εκπροσωπεί το δυνητικά ωφελούμενο τηρούνται στον φάκελο έργου του ωφελουμένου (δεν υποβάλλονται με την αίτηση).

Χορήγηση δανείου για 4-6 έτη

Πέρα από την επιχορήγηση του επιλέξιμου προϋπολογισμού παρεμβάσεων των επιλέξιμων ακινήτων σε ποσοστό έως 95%, υπάρχει η δυνατότητα χορήγησης δανείου με επιδότηση επιτοκίου 100%, στη βάση σχετικού αιτήματος για την κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής.

Ο χρηματοπιστωτικός οργανισμός δεν επιβαρύνει τους ενδιαφερομένους με κόστος διαχείρισης φακέλου δανείου. Δεν είναι επιτρεπτή η απαίτηση από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό εμπράγματων εξασφαλίσεων για τη χορήγηση του δανείου.

Επιτρέπεται, κατ’ εξαίρεση, η δυνατότητα να τεθεί εγγυητής κατά την υποβολή της αίτησης για υπαγωγή στο πρόγραμμα, σε όσες περιπτώσεις οι πολίτες το επιθυμούν, προκειμένου να βελτιώσουν την πιστοληπτική τους ικανότητα, και ιδίως στις περιπτώσεις ηλικιωμένων, ανηλίκων, καθώς και πολιτών που στερούνται επαρκές ατομικό εισόδημα, όπως νοικοκυρές και άνεργοι.

Η διάρκεια του δανείου είναι από 4-6 έτη και η επιδότηση επιτοκίου αφορά όλη τη διάρκεια του δανείου. Η τοκοχρεωλυτική απόσβεση του δανείου γίνεται με μηνιαία συχνότητα πληρωμής δόσεων και σταθερό επιτόκιο καθ’ όλη τη διάρκεια του δανείου, ενώ παρέχεται η δυνατότητα για πρόωρη μερική ή ολική εξόφληση του δανείου, χωρίς επιβάρυνση του δανειολήπτη.

Το ποσό της επιχορήγησης δεσμεύεται και τίθεται προθεσμία 130 ημερών για την έναρξη και ολοκλήρωση της διαδικασίας δανειοδότησης. Εντός της άνωθεν προθεσμίας θα πρέπει να υποβληθεί σε συνεργαζόμενη τράπεζα και να εγκριθεί αίτηση για δανειοδότηση, ώστε μέχρι το πέρας της προθεσμίας η αίτηση να οδηγηθεί «προς υπαγωγή».

Οι συνεργαζόμενοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί οφείλουν να ολοκληρώσουν τον πιστοληπτικό έλεγχο εντός 60 ημερών από τη χρονική στιγμή που ο ενδιαφερόμενος θα υποβάλει την αίτηση δανείου του. Εάν εγκριθεί ποσό μικρότερο από αυτό που έχει αιτηθεί ο ενδιαφερόμενος, το υπόλοιπο δύναται να καλυφθεί με ίδια κεφάλαια.

Εάν η αίτηση δανείου απορριφθεί ή ακυρωθεί, ο ενδιαφερόμενος έχει την επιλογή είτε να προχωρήσει αμετάκλητα με ίδια κεφάλαια «προς υπαγωγή» είτε να υποβάλει ξανά αίτημα δανείου.

Διευκρινήσεις από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας

Διευκρινήσεις για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» εξέδωσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αφορμή ασυμφωνίες που διαπιστώθηκαν κατά την πρώτη ημέρα λειτουργίας της πλατφόρμας σε σε Ήπειρο και Ιόνια Νησιά.

Αναλυτικά:

Καθώς κατά την πρώτη ημέρα λειτουργίας της πλατφόρμας υποβολής αιτήσεων ένταξης στο «Εξοικονομώ-Αυτονομώ»  σε Ήπειρο και Ιόνια Νησιά διαπιστώθηκαν ασυμφωνίες σε στοιχεία υποβληθεισών αιτήσεων, το ΥΠΕΝ υπογραμμίζει ότι τα στοιχεία που υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύστημα, θα πρέπει να είναι πλήρη και ορθά συμπληρωμένα.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στην πρόταση παρεμβάσεων, όπου και θα πρέπει να καταχωρηθούν αυτούσιες οι παρεμβάσεις όπως αναγράφονται στο Έντυπο Πρότασης Παρεμβάσεων (Παράρτημα ΙΙΙ) και σε συμφωνία με το σενάριο εξοικονόμησης ενέργειας στο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης.

Όπως αναφέρεται ρητά στον Οδηγό Εφαρμογής του Προγράμματος «Εξοικονομώ – Αυτονομώ», οι αιτούντες φέρουν την ευθύνη της εμπρόθεσμης, πλήρους, ορθής και αληθούς συμπλήρωσης της ηλεκτρονικής τους αίτησης καθώς και της ανάρτησης των ορθών δικαιολογητικών. Η ανακρίβεια των στοιχείων που δηλώνονται καθώς και των δικαιολογητικών που αναρτώνται στην αίτηση επισύρει τις προβλεπόμενες για το Πρόγραμμα κυρώσεις.

Συνεπώς η μη ορθή καταχώρηση των στοιχείων της πρότασης παρεμβάσεων σε υποβληθείσες αιτήσεις θα οδηγεί σε ακύρωση/απένταξή τους ή και στην επιβολή κυρώσεων.