Από τις πυρκαγιές της 1ης έως τη 13η Αυγούστου που συγκλόνισαν τη χώρα, 1.200.000 στρέμματα αγροτοδασικής έκτασης αποτεφρώθηκαν, κατοικίες και περιουσίες καταστράφηκαν, η πρωτογενής παραγωγή υπέστη βαρύτατο πλήγμα, ενώ ανυπολόγιστες είναι οι επιπτώσεις στην οικονομία, στην ανθρώπινη υγεία, αλλά και οι μελλοντικές καταστροφές που θα προκληθούν από αυτήν την περιβαλλοντική καταστροφή, μια από τις μεγαλύτερες των τελευταίων ετών.
- Από την
Ντίνα Ιωακειμίδου
Το επιτελικό κράτος κατέρρευσε, όμως ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συνέστησε στη συνέντευξη Τύπου που δόθηκε για το θέμα αυτό να εστιάσουμε σε αυτά που σώθηκαν, δηλώνοντας παράλληλα πως κατά τη διακυβέρνησή του επιτεύχθηκε «η επανίδρυση της πολιτικής προστασίας από το μηδέν». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, Νίκος Χαρδαλιάς, ανερυθρίαστα σημείωνε πως «ό,τι δεν έγινε δεκαετίες τώρα έγινε αυτά τα δύο χρόνια»!
Το επιτελικό κράτος μπορεί να σαρώθηκε με 2 μποφόρ, όμως η κυβέρνηση σταθερά αποδεικνύει την αλαζονεία της και τη βαθύτατη περιφρόνησή της για τον λαό αυτού του τόπου. Οι ευθύνες είναι εγκληματικές και καθίστανται σοβαρότερες, όταν αποδεικνύεται πως ο πρωθυπουργός είχε προειδοποιηθεί με σειρά αγωνιωδών επιστολών ότι το όλο σύστημα στηρίζεται σε γυάλινα πόδια και θα καταρρεύσει. Όπως και συνέβη.
Η «δημοκρατία» παρουσιάζει σήμερα τις επιστολές του αντιστρατήγου, πρώην υπαρχηγού Π.Σ. εν αποστρατεία και εμπειρογνώμονα εγκλημάτων εμπρησμού Ανδριανού Γκουρμπάτση που απεστάλησαν στον πρωθυπουργό και τον υπουργό Επικρατείας Γ. Γεραπετρίτη. Η αποστολή τους αρχίζει στα τέλη του Δεκεμβρίου του 2019, περίοδο κατά την οποία είχε τεθεί σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο νόμου για την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας, και λήγει τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, μετά τη φωτιά που εκδηλώθηκε στα Γεράνεια Όρη.
Οι επιστολές αγνοήθηκαν και η καταστροφή συντελέστηκε. Ωστόσο αποτελούν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον υλικό για τους εισαγγελικούς λειτουργούς της χώρας που διερευνούν την απόδοση ευθυνών, καθώς και για τους πληγέντες πολίτες που θα θελήσουν να κινηθούν νομικά διεκδικώντας αποζημιώσεις για την καταστροφή των τόπων τους, των περιουσιών και της ζωής τους.
«Παντελώς απροετοίμαστος ο Δασοπυροσβεστικός Μηχανισμός»
Από τον Δεκέμβριο του 2019 ο αντιστράτηγος Ανδρ. Γκουρμπάτσης με επιστολή του προς το γραφείο του πρωθυπουργού ασκεί σφοδρή κριτική στο νομοσχέδιο για την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας και του Πυροσβεστικού Σώματος (μετέπειτα νόμος 4662/2020) και προειδοποιεί πως το νομοθετικό αυτό μόρφωμα δεν θα μπορέσει να τεθεί σε εφαρμογή κατά την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου.
Ενάμιση χρόνο μετά, και συγκεκριμένα στις 11 Ιουνίου του 2021, και ενώ έχει εκδηλωθεί η φωτιά στα Γεράνεια Όρη, ο κ. Γκουρμπάτσης με νέα επιστολή του απευθύνει εκ νέου αγωνιώδη έκκληση, στην οποία υπογραμμίζει ότι ο μηχανισμός πυροπροστασίας είναι παντελώς απροετοίμαστος:
«Η πρόσφατη, μεγαλύτερη της τελευταίας εικοσαετίας καταστροφή του δασικού πλούτου της Αττικής στα Γεράνεια Όρη, από την πυρκαγιά στις 19 Μαΐου 2021 στον Σχίνο – Αλεποχώρι, καταδεικνύει πως ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας γενικά και ειδικότερα ο Δασοπυροσβεστικός Μηχανισμός είναι απροετοίμαστος ακόμη και σήμερα… Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας όφειλε ως υπεύθυνη, σύμφωνα με το Γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών εξαιτίας Δασικών Πυρκαγιών με την κωδική ονομασία ΙΟΛΑΟΣ, να έχει μεριμνήσει, ελέγξει και διαπιστώσει για την άρτια επιχειρησιακή ετοιμότητα, επάρκεια, σχεδιασμό και οργάνωσή του. Υπάρχουν κενά, παραλείψεις και καθυστερήσεις δράσεων πολιτικής προστασίας που επιβεβαιώνουν την έλλειψη προετοιμασίας και ετοιμότητας των ως άνω Μηχανισμών…»
Και ειδικότερα:
«α) Μόλις χθες (Πέμπτη 10 Ιουνίου 2021) πραγματοποιήθηκε η προβλεπόμενη διυπηρεσιακή άσκηση ΔΙΑ ΠΥΡΟΣ 2021 για τον έλεγχο του ετήσιου σχεδιασμού δασοπυρόσβεσης, τη διαπίστωση της εκπαίδευσης, αξιολόγησης της επιχειρησιακής ετοιμότητας, επάρκειας, αλλά και τον συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων (ΓΓΠΠ, ΕΛ.ΑΣ., Ε.Δ., Λ.Σ., ΕΚΑΒ, κ.τ.λ.), καθώς και τον έλεγχο αξιοπιστίας της υλικοτεχνικής υποδομής.
β) Η διαταγή του αρχηγείου Π.Σ. για τον Κώδικα Διαχείρισης Εναερίων Μέσων Αντιπυρικής Περιόδου 2021 δεν έχει ακόμη εκδοθεί.
γ) Η κήρυξη των αρμοδίων δήμων σε κατάσταση ειδικής κινητοποίησης (Αττικής, Αρχαίας Ολυμπίας, κ.τ.λ.), για να δρομολογηθούν έργα και εργασίες για την άμεση απομάκρυνση των υπολειμμάτων καθαρισμού της βλάστησης από περιβάλλοντες χώρους κατοικιών και οικοπεδικές εκτάσεις, καθώς και η συντήρηση του υφιστάμενου δασικού δικτύου ή η συντήρηση των αντιπυρικών ζωνών, σύμφωνα με το σχέδιο ΙΟΛΑΟΣ για τις δασικές πυρκαγιές, που όφειλαν να γίνουν έως τις 30 Απριλίου, δεν έχουν πραγματοποιηθεί. Στην ίδια κατάσταση προφανώς υπάρχουν και άλλοι δήμοι.
Επίσης, η δήλωση του υφυπουργού Πολιτικής Προστασίας ότι ο νόμος 4662/2020 (δηλαδή το νέο αυτό νομοθετικό πλαίσιο) έχει αλλάξει τα πάντα σε σχέση με την Πολιτική Προστασία στη χώρα εκπορεύεται σε μια επικοινωνιακή βάση. Και τούτο γιατί δυστυχώς για δεύτερη αντιπυρική περίοδο δεν ισχύει ακόμη το ως άνω νομοθετικό πλαίσιο, αλλά το προϊσχύσαν και κατά την εθνική τραγωδία στο Μάτι το 2018, με τους 102 νεκρούς. Μακάρι κατά την τρέχουσα αντιπυρική περίοδο να προλάβει ο μηχανισμός, έστω και καθυστερημένα, να προετοιμαστεί κατάλληλα και να μην ξαναθρηνήσουμε ένα νέο Μάτι, ούτε φυσικά να αποτεφρωθούν άλλες δασικές εκτάσεις πέραν των 85.000 περί ου στρεμμάτων που έχουν καεί μέχρι σήμερα, λόγω της έλλειψης ετοιμότητας του αρμόδιου μηχανισμού».
- Δείτε εδώ την επιστολή.
«Σας αποκρύπτουν την αλήθεια»
Στις 13 Μαρτίου του 2020, δύο ημέρες μετά την εξαγγελία του πρώτου lockdown λόγω της πανδημίας, με επιστολή του ο αντιστράτηγος ε. α. Ανδριανός Γκουρμπάτσης προειδοποιεί το πρωθυπουργικό γραφείο πως ο Εθνικός Μηχανισμός, ο οποίος εποπτεύεται από τον γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, δεν έχει ενεργοποιηθεί και «αν σας έχουν πει ότι λειτουργεί, σας αποκρύπτουν την αλήθεια».
Όπως σημειώνει, δεν μπορεί να λειτουργήσει, διότι δεν έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα οι αναγκαίες κανονιστικές πράξεις για να εφαρμοστούν οι διατάξεις του Ν. 4662/2020. Εξ αυτού του λόγου «δεν λειτουργεί μέχρι σήμερα το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων (ΕΣΚΕΔΙΚ) που εποπτεύεται από τον ΓΓΠΠ, καθώς δεν έχει εκδοθεί ο Κανονισμός Οργάνωσης και Λειτουργίας του… Δεν έχει επίσης συγκληθεί το ανώτατο επιχειρησιακό όργανο του Εθνικού Μηχανισμού, το Συντονιστικό όργανο Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ), καθώς δεν έχει εκδοθεί η προβλεπόμενη κανονιστική πράξη, ενώ τα Περιφερειακά Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΣΟΠΠ) που έχουν συσταθεί στις περιφέρειες τις χώρας δεν λειτουργούν, ενώ δεν λειτουργούν και τα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΚΕΠΠ) που έχουν συσταθεί σε κάθε περιφέρεια της χώρας και έχουν εκτός των άλλων αποστολή τον συντονισμό, τον σχεδιασμό, την εποπτεία, την οργάνωση και την υλοποίηση των δράσεων αντιμετώπισης και οργανωμένης υποστήριξης στον αρμόδιο φορέα διαχείρισης και αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης».
Παράλληλα, διερωτάται γιατί δεν έχει τεθεί ο Εθνικός Μηχανισμός στις προβλεπόμενες εκ του νόμου καταστάσεις α) Συνήθους Ετοιμότητας β) Αυξημένης Ετοιμότητας γ) Επιφυλακής και Κατάσταση Κινητοποίησης. «Επομένως», καταλήγει στην επιστολή του, «θα πρέπει άμεσα να ανασταλεί η ισχύς των διατάξεων του νόμου 4662 του 2020 που αφορούν την αναμόρφωση της Πολιτικής Προστασίας και να ισχύσει το παλαιό θεσμικό πλαίσιο, που ήδη έχει ρητά καταργηθεί».
Πάντως, αξίζει να σημειωθεί πως οι 13 περιφερειακοί συντονιστές Πολιτικής Προστασίας καθώς και ο εθνικός διοικητής Πολιτικής Προστασίας και έχουν διοριστεί και πληρώνονται, παρότι το νομικό καθεστώς που ισχύει είναι του Ν. 3013/2002!
«Στην πρώτη καταστροφή θα εκτεθεί η κυβέρνηση»
Στα τέλη Δεκεμβρίου του 2019, και ενώ έχει τεθεί σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας, ο αντιστράτηγος ε.α. Ανδριανός Γκουρμπάτσης με επιστολή του και ως μέλος τότε της Ν.Δ., καθώς στη συνέχεια αποχώρησε με δημόσια επιστολή του, προειδοποιεί πως επιχειρείται να ιδρυθεί «ένας μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας επικίνδυνα δυσκίνητος, αναποτελεσματικός, στις ρυθμίσεις του οποίου συμπεριελήφθησαν όλες οι εγκληματικές στρεβλώσεις που ευθύνονται για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, όπως ο θεσμός της οργανωμένης απομάκρυνσης των πολιτών, η μη αυτοτέλεια του Επιχειρησιακού Κέντρου Πολιτικής Προστασίας και άλλα, ο οποίος όχι μόνο δεν μπορεί να επιλύσει προβλήματα του παρελθόντος, αλλά τα περιπλέκει ακόμη περισσότερο».
Παράλληλα υπογραμμίζει προφητικά ότι ο μηχανισμός δεν θα είναι έτοιμος, λόγω έλλειψης χρόνου την αντιπυρική περίοδο. Όπως αποδείχτηκε ούτε την τωρινή αντιπυρική είναι έτοιμος. «Ως φαίνεται συντάχθηκε από άτομα που όχι μόνο δεν γνωρίζουν το ισχύον νομικό πλαίσιο, αλλά και είναι άπειρα στα ζητήματα Πολιτικής Προστασίας. Φοβάμαι ότι στην πρώτη κατάσταση εκτάκτου ανάγκης από κάποια καταστροφή θα εκτεθεί η κυβέρνηση».
«Προσωπικές πολιτικές φιλοδοξίες»
Στις 2 Ιανουαρίου ο κ. Γκουρμπάτσης αποστέλλει μέσω επιστολής και πάλι την ολοκληρωμένη κριτική του ως προς την αναδιοργάνωση της Πολιτικής Προστασίας. Επιστολή που συνιστά κόλαφο και εν πολλοίς μας βοηθάει να αντιληφθούμε τόσο νοοτροπίες και φιλοδοξίες, όσο και γιατί απέτυχε τόσο κραυγαλέα το επιτελικό κράτος:
«Επιχειρείται η ίδρυση του Εθνικού Μηχανισμού, όχι όπως αναφέρεται προκειμένου να ξεπεραστούν οι υφιστάμενες αγκυλώσεις στο ισχύον σήμερα νομικό πλαίσιο, αλλά για να ικανοποιηθούν προσωπικές πολιτικές φιλοδοξίες και επιδιώξεις αρμοδίων οργάνων και η δημιουργία ενός κομματικού στρατού με τον διορισμό αρεστών και όχι αρίστων… οικοδομείται ένας γιγαντιαίος, δυσκίνητος, γραφειοκρατικός και αναποτελεσματικός μηχανισμός… σε επίπεδο Γενικής Γραμματείας, με διογκωμένες υπερεξουσίες πρωτόγνωρες στην ιστορία της Δημόσιας Διοίκησης.
Για πρώτη επίσης φορά προβλέπεται Γενική Γραμματεία να διαθέτει πίστωση για δαπάνες απόρρητων αναγκών. Δεν οικοδομείται προφανώς ο ως άνω μηχανισμός για να προστατεύσει αποτελεσματικά το κοινωνικό σύνολο από φυσικές καταστροφές, αφού εκ προοιμίου εκτιμάται ότι δεν θα μπορέσει αποτελεσματικά να διαχειριστεί κρίσεις εκτάκτου ανάγκης… αλλά (δημιουργείται) για να εξυπηρετηθούν σκοπιμότητες. Το μόνο που επέτυχαν ήταν να προωθήσουν ρυθμίσεις για ίδιον προσωπικό όφελος, όπως π.χ. η σύσταση πολλών θέσεων ανωτέρων και ανωτάτων αξιωματικών Π.Σ. που θα προκαλέσουν μεγάλη δαπάνη στον Κρατικό Προϋπολογισμό τη στιγμή που δεν απαιτούνται.
Δεν τους ενδιέφερε να θεσπίσουν έναν αποτελεσματικό μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας και να εισαγάγουν αξιοκρατία στο Π.Σ. για το δημόσιο συμφέρον και το γενικότερο καλό, αλλά μόνον να εξυπηρετηθεί το προσωπικό τους όφελος. Έτσι δημιουργείται ένα μηχανισμός -ο Εθνικός Μηχανισμός- για να αποτύχει και τελικά να καταρρεύσει με την πρώτη καταστροφή μεγάλης έκτασης και έντασης, όπως λ.χ. συνέβη και με τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι…
Περαιτέρω δεν υπάρχει -σκόπιμα πιστεύω- ρύθμιση που να ορίζει τις κυρώσεις και τις συνέπειες για βασικά όργανα του Εθνικού Μηχανισμού, όπως για παράδειγμα η αυτοδίκαιη παραίτηση και η αποπομπή του γενικού γραμματέα Πολιτικής Προστασίας και του διοικητή του ΣΟΠΠ, αν δεν λειτουργήσει αποτελεσματικά ο ως άνω μηχανισμός…
Αξιοκρατία στο Π.Σ. καμία κυβέρνηση μέχρι σήμερα δεν ήθελε και δεν θέσπισε και προφανώς ούτε η δική σας. Με το προωθούμενο νομοσχέδιο ο γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας γίνεται στην πράξη ο άτυπος μεν, πλην όμως ο απόλυτος ουσιαστικά στρατάρχης – αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, με αποτέλεσμα να ευνουχίζεται και να επισκιάζεται η προβλεπόμενη θεσμικά και λειτουργούσα μέχρι σήμερα φυσική ηγεσία του Π.Σ. και να καθίσταται με τις συγκεκριμένες υπερεξουσίες παντοδύναμος – πανίσχυρος στη διοίκηση του Σώματος ο γενικός γραμματέας, αφού λ.χ. επιδιώκει να ελέγχει πρωτίστως τις κρίσεις των αξιωματικών, συμμετέχοντας ο ίδιος προσωπικά…
Οι πειραματισμοί αυτοί και η υπέρμετρη χειραγώγηση του Π.Σ. και των αξιωματικών του αποβαίνουν σε βάρος της επιχειρησιακής ικανότητας και αποτελεσματικότητας του Σώματος και γενικά του μηχανισμού πυρόσβεσης και δασοπυρόσβεσης και οι επιπτώσεις αυτών αντανακλούν και κλονίζουν την ασφάλεια και την προστασία του κοινωνικού συνόλου… Οι δασικές πυρκαγιές όμως δεν μπορούν να περιμένουν πότε θα προετοιμαστεί και οργανωθεί ο κρατικός μηχανισμός για να εκραγούν και να απειλήσουν ανθρώπινες ζωές. Και τότε τι γίνεται; Θα ισχυρίζονται οι υπεύθυνοι ως άλλοθι ότι φταίει πάλι η κλιματική αλλαγή ή θα φταίνε οι προηγούμενες κυβερνήσεις; Ο εισαγγελέας, όμως, να ξέρετε ότι δεν θα πείθεται από τέτοιου είδους δικαιολογίες σε ενδεχόμενη καταστροφή…»
