Με αφορμή την αποτυχημένη προσπάθεια των Ευρωπαίων ηγετών πριν λίγες μέρες να καταλήξουν σε συμφωνία για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό, θα ήθελα να σας αναλύσω την καθοδική πορεία που έχει πάρει η Ευρωπαϊκή Ένωση και τις πιθανές μελλοντικές εξελίξεις.
- Από τον Νίκο Κιτσάκο
Δικηγόρος/Διεθνολόγος
Νομική Αθηνών/ΜΑs University of Geneva
Η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρώπη, το μοίρασμα των ευρωπαϊκών κρατών σε Βόρειους και Νότιους και η συχνότατη αδυναμία συναπόφασης των ηγετών σε θέματα ποικίλης φύσεως, δείχνουν ότι βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση το ευρωπαϊκό ιδεώδες.
Αυτό βέβαια το γεγονός καλλιεργείται εδώ και χρόνια και έχει την εξήγηση του.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση όταν ξεκίνησε σαν ιδέα, είχε σκοπό την εμπέδωση της ειρήνης στην Ευρώπη κάτω από μία κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική άμυνας, την συμφιλίωση των λαών, την απελευθέρωση των εμπορικών σχέσεων και την σταδιακή κατάργηση των συνοριακών περιορισμών μεταξύ των λαών των κρατών.
Αυτό ήταν το λεγόμενο ευρωπαϊκό ιδεώδες, που οραματίστηκαν ηγέτες των μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης και, παρότι πολύ δύσκολο, το κατάφεραν.
Η Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κορυφώθηκε με την είσοδο στην Ένωση κρατών του πρώην υπαρκτού σοσιαλισμού, αυτό ήταν πραγματικά η μεγάλη και γενναιόδωρη κίνηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων.
Στα τέλη λοιπόν της προηγούμενης δεκαετίας, το ευρωπαϊκό ιδεώδες είχε ολοκληρωθεί επιτυχώς.
Η ειρήνη μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών είναι πλέον δεδομένη, το εμπόριο έχει απελευθερωθεί και η διακίνηση ελεύθερα των λαών έχει συνδράμει στην αύξηση του τουρισμού και την εγκαθίδρυση μεταξύ των λαών μίας αντίληψης ότι είμαστε όλοι μαζί.
Η δυσκολία του εγχειρήματος αυτού ήταν ότι έπρεπε να γίνει σύνθεση μεταξύ λαών με εντελώς διαφορετική κουλτούρα και αντιλήψεις, οι οποίες διατηρήθηκαν και απορροφηθήκαν μέσα στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Το πρότυπο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ήταν οι ΗΠΑ, με την μεγάλη όμως διαφορά ότι οι ΗΠΑ είναι ένα ενιαίο κράτος, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελείται, όπως είπαμε ανωτέρω, από κράτη και λαούς εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους.
Ειδικά η αποδοχή στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης των πρώην ανατολικών χωρών, ήταν μία πραγματικά πολιτική και κοινωνική υπέρβαση, γιατί ουσιαστικά έβαλε στο χρονοντούλαπο το μίσος και τις προκαταλήψεις του ψυχρού πολέμου.
Τι έχει συμβεί όμως τα τελευταία δέκα χρόνια και αυτό το οικοδόμημα είναι έτοιμο προς κατάρρευση?
Για να απαντήσουμε σε αυτό, πρέπει αφενός να αναλύσουμε κάποια γεγονότα και αφετέρου να έρθουμε στη θέση κάθε κράτους ξεχωριστά και να αντιληφθούμε τους προβληματισμούς του.
Η Βρετανία, λόγω της ισχύς της σαν κράτος, αποφάσισε να φύγει, άνοιξε την όρεξη και σε άλλα κράτη για αποχώρηση και ουσιαστικά εκτόνωσε την οργή κάποιων λαών σε αποτυχημένες πολιτικές που εφαρμόστηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα προβλήματα στην ευρωπαϊκή πολιτική εμφανίστηκαν αφενός από την εφαρμογή συγκεκριμένων οικονομικών πολιτικών και αφετέρου των μεταναστευτικών πολιτικών.
Η απόφαση της Γερμανίας ως ισχυρότερης χώρας, να εφαρμόσει οικονομική λιτότητα σε κράτη με προβληματικές οικονομίες (π.χ. και Ελλάδα), η οποία ουσιαστικά εκφράστηκε με την παροχή άμεσης οικονομικής στήριξης από τις υγιείς οικονομικά χώρες προς τις οικονομικά αδύναμες.
Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα οι Βόρειες-πλούσιες χώρες, αλλά όχι μόνο, να χρηματοδοτούν συνεχώς με τεράστια ποσά άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με αποτέλεσμα οι πολίτες των χωρών αυτών να δυσανασχετούν, γιατί σωστά λένε ότι δεν θέλουν να πληρώνουν φόρους για να πηγαίνουν τα λεφτά σε άλλα κράτη.
Επιπλέον η υπερβολή στο άνοιγμα των συνόρων και η αποτυχημένη πλήρως μεταναστευτική πολιτική, που οδήγησαν στον κατακλυσμό της Ευρώπης από «μετανάστες κάθε τύπου», έβγαλαν στην επιφάνεια πάλι τις παλιές ρατσιστικές αντιλήψεις πολλών ευρωπαϊκών λαών, οι οποίοι δικαίως διαμαρτύρονται και δεν θέλουν να κατακλυστούν οι χώρες τους από μετανάστες και να αλλοτριωθούν δημογραφικά.
Η αύξηση και των τρομοκρατικών επιθέσεων σε μεγάλες και μη ευρωπαϊκές πόλεις, επιβεβαίωσε και δυνάμωσε τους ευρωσκεπτικιστές και η άποψη της διάλυσης του τωρινού ευρωπαϊκού μοντέλου άρχισε να κερδίζει έδαφος με αστρονομικούς ρυθμούς.
Δεν πρέπει λοιπόν να μας αφήνουν αδιάφορους π.χ. οι απόψεις του Ούγγρου πρωθυπουργού, η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών σε Γερμανία και Γαλλία, οι φωνές των Φιλανδών – των Ολλανδών και των Δανών για την οικονομική και μεταναστευτική πολιτική.
Από όλα τα ανωτέρω είναι σαφέστατο ότι η Βρετανία άνοιξε τον δρόμο και έβαλε στην σκέψη πολλών λαών και ηγετών την άποψη της αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η αδυναμία συνεπώς των Ευρωπαίων ηγετών να καταλήγουν σε αποφάσεις κατά τη διάρκεια των συνόδων, ουσιαστικά επιβεβαιώνει την αρνητική μεταξύ τους διάθεση και ενισχύει την άποψη ότι πολλά κράτη ψάχνουν την ευκαιρία να την κάνουν με ελαφρά πηδηματάκια!
Φοβάμαι ότι το τρένο έχει φύγει οριστικά παίρνοντας μαζί του το ευρωπαϊκό ιδεώδες όπως το ξέραμε και πολύ σύντομα η Ευρώπη θα έχει αλλάξει και θα επιστρέψουμε δυστυχώς στην ιδέα των εθνικών κρατών.
