Την ανησυχία της σχετικά με το φαινόμενο των εξαφανίσεων στο Μεξικό εξέφρασε με ανακοίνωσή της η Επιτροπή για τις Βίαιες Εξαφανίσεις του ΟΗΕ. Ο λόγος είναι ότι ο αριθμός των εξαφανίσεων εκεί είναι κατ’ αυτήν «τρομακτικός» και συνοδεύεται από συγκριτικά λιγοστές καταδίκες για υποθέσεις αυτής της φύσης και «σχεδόν απόλυτη ατιμωρησία» των υπευθύνων.
Κατά τα επίσημα δεδομένα του μεξικανικού υπουργείου Εσωτερικών, οι αγνοούμενοι στη χώρα είναι σήμερα 111.896. Ο αριθμός αυτός όμως δεν συμπεριλαμβάνει πολλούς ακόμη που εξαφανίστηκαν και αργότερα βρέθηκαν νεκροί.
Στη μεγάλη πλειονότητά τους, χάθηκαν μετά το 2006, όταν ο τότε πρόεδρος Φελίπε Καλδερόν κήρυξε τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών», αναθέτοντας στον στρατό να αντιμετωπίσει τα ολοένα ισχυρότερα καρτέλ. Το κύμα βίας που ακολούθησε εξακολουθεί να σπαράσσει τη χώρα μέχρι και σήμερα.
Η δήλωση του νυν προέδρου που προκάλεσε αντιδράσεις
Πριν από λίγο καιρό, ο νυν πρόεδρος Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ ανήγγειλε πως η κυβερνητική βάση δεδομένων θα αναθεωρηθεί, καθιστώντας σαφές πως ο ίδιος εκτιμά ότι ο αριθμός των αγνοούμενων είναι στην πραγματικότητα χαμηλότερος.
Το σχόλιο αυτό προκάλεσε αντιδράσεις, αφού ειδικοί και ακόμη και στελέχη της κυβέρνησής του αντιτείνουν πως ο αριθμός των αγνοούμενων είναι πρακτικά σίγουρο πως είναι πολύ υψηλότερος. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι πολλές οικογένειες δεν αναφέρουν στις αρχές εξαφανίσεις δικών τους, είτε εξαιτίας του φόβου πως θα υποστούν αντίποινα, ή επειδή δεν πιστεύουν πως οι αρχές μπορούν ή θέλουν να τους βοηθήσουν.
Η επιτροπή του ΟΗΕ κάλεσε τη μεξικανική κυβέρνηση να εγγυηθεί διαφάνεια στη μεθοδολογία που θα χρησιμοποιηθεί στην ενημέρωση της βάσης δεδομένων. Ωστόσο, το υπουργείο Εσωτερικών του Μεξικού δεν απάντησε αμέσως όταν το πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς του ζήτησε να σχολιάσει την τοποθέτηση της επιτροπής.
Σύμφωνα με το ΑΠΕ, οι όποιες αλλαγές στη βάση δεδομένων πρέπει να γίνουν σε συντονισμό με οργανώσεις που αντιπροσωπεύουν θύματα και υπό την ανεξάρτητη και αμερόληπτη διεύθυνση της Εθνικής Επιτροπής Έρευνας, σημείωσε η Επιτροπή για τις Βίαιες Εξαφανίσεις, προσθέτοντας πως θα πρέπει επίσης να ληφθούν μέτρα για την αποτροπή του κινδύνου επαναθυματοποίησης και για την προστασία των προσωπικών δεδομένων. Το Ρόιτερς, που επί τέσσερα χρόνια καταγράφει τη δουλειά οργανώσεων οικογενειών θυμάτων σε δέκα μεξικανικές πολιτείες, αναφέρει πως έχουν ιδρυθεί κάπου 180 τέτοιες συλλογικότητες.
Η Μάιρα Γκονσάλες, η αδελφή της οποίας εξαφανίστηκε το 2016 και αργότερα βρέθηκε δολοφονημένη, είναι μια από τις ακτιβίστριες που συμμετέχουν στις προσπάθειες εντοπισμού προσώπων τα οποία αγνοούνται. «Είναι σημαντικό οι υποθέσεις αυτές να έχουν προβολή», υπογραμμίζει.