Η ανακοίνωση της ειρηνευτικής συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, με τη διαμεσολάβηση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, φέρνει μεν μια αίσθηση ανακούφισης και ελπίδας για ειρήνη, ωστόσο βρίσκει την Ευρώπη επιφυλακτική και ανήσυχη.
Όπως αποκαλύπτει αναλυτικό ρεπορτάζ του Politico, Ευρωπαίοι διπλωμάτες, πολιτικοί και αξιωματούχοι εκφράζουν ιδιωτικά τις ανησυχίες τους, τονίζοντας ότι το Ισραήλ δεν πρέπει να θεωρεί δεδομένη τη γρήγορη λήθη των θανάτων δεκάδων χιλιάδων Παλαιστινίων και της καταστροφής στη Γάζα.
Η Ευρωπαϊκή επιφυλακτικότητα
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, τόσο στις Βρυξέλλες όσο και σε πρωτεύουσες όπως το Λονδίνο, είναι πεπεισμένοι ότι η διπλωματική πίεση που άσκησαν στο Ισραήλ για εκεχειρία απέδωσε και δεν πρέπει να χαλαρώσει πρόωρα. Η αιτία είναι διπλή:
- Η εσωτερική κοινή γνώμη: Οι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι δεν είναι έτοιμοι να αποδεχθούν μια απλή επιστροφή στην κανονικότητα. Η ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα, με περισσότερους από 60.000 νεκρούς, απαιτεί λογοδοσία, δικαιοσύνη και ένα κατάλληλα χρηματοδοτούμενο σχέδιο ανοικοδόμησης.
- Η διατήρηση της επιρροής: Αξιωματούχοι θεωρούν ότι οι προσπάθειες τους, όπως η πρωτοβουλία του Εμανουέλ Μακρόν για την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους, ήταν καθοριστικές για την επίτευξη της συμφωνίας και είναι απρόθυμοι να εγκαταλείψουν αυτό το διαπραγματευτικό πλεονέκτημα.
«Η πίεσή μας εξακολουθεί να είναι σημαντική. Αν θέλουμε να άρουμε όλη την πίεση, τότε το Ισραήλ πρέπει να ανταποκριθεί» δήλωσε ανώνυμα στο Politico ένας αξιωματούχος της ΕΕ.
Το δίλημμα των κυρώσεων και η επόμενη εβδομάδα
Το σχέδιο Τραμπ έχει ανοίξει ένα «παράθυρο» για επανεκκίνηση των σχέσεων Ισραήλ-Ευρώπης. Ο νέος πρέσβης του Ισραήλ στην ΕΕ κάλεσε το μπλοκ να άρει τις απειλές κυρώσεων. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατηρεί επιφυλακτική στάση.
Αν και υπήρξαν προτάσεις για κυρώσεις και περιορισμούς στο εμπόριο με το Ισραήλ –οι οποίες τελικά δεν υιοθετήθηκαν λόγω διαφωνιών μεταξύ των 27 κρατών μελών– τα σχέδια παραμένουν σε εκκρεμότητα. Η επίτροπος αρμόδια για την ανθρωπιστική βοήθεια τόνισε ότι η απελευθέρωση των ομήρων είναι «μόνο το πρώτο βήμα» και ότι η βοήθεια πρέπει να φτάσει στους Παλαιστινίους.
Η άρση της απειλής κυρώσεων θα εξαρτηθεί κυρίως από ένα βασικό κριτήριο: την άμεση και μεγάλης κλίμακας παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στους κατοίκους της Γάζας. Η απόφαση αναμένεται να τεθεί επί τάπητος στη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών στις 23 Οκτωβρίου.
Δικαιοσύνη, αντισημιτισμός και η πολιτική διχόνοια
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει προκαλέσει βαθύ διχασμό στις ευρωπαϊκές κοινωνίες: Φιλοπαλαιστινιακές διαμαρτυρίες πλημμύρισαν τις ευρωπαϊκές πόλεις. Αντισημιτικές επιθέσεις σε εβραϊκούς χώρους αυξήθηκαν. Αρκετοί Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, παρακολουθώντας τον αμοιβαίο έπαινο μεταξύ Τραμπ και Νετανιάχου, εξέφρασαν την ανάγκη για απονομή δικαιοσύνης για τους χιλιάδες νεκρούς αμάχους και την καταστροφή. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, μέσω πολιτικών τους, συμφωνούν ότι η μείωση της πίεσης προς το Ισραήλ είναι «πολύ πρόωρη». Ακόμη και η Γερμανία, η οποία είχε επιβάλει περιορισμούς στην εξαγωγή όπλων στο Ισραήλ, εξετάζει το ενδεχόμενο άρσης τους, αλλά υπό όρους.
Ο ρόλος της Ευρώπης στην ανοικοδόμηση
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι επιδιώκουν ενεργό ρόλο στο προτεινόμενο από τον Τραμπ «επιτελείο ειρήνης» που θα επιβλέπει τη διοίκηση της Γάζας. Το κόστος της ανοικοδόμησης εκτιμάται σε πάνω από $50 δισεκ. και η ΕΕ, ως σημαντικός δωρητής, θα κληθεί να καταβάλει ζωτικής σημασίας κεφάλαια.
Ωστόσο, η Ευρώπη δεν θέλει να περιοριστεί στον ρόλο του απλού «πληρωτή». Όπως δήλωσε πηγή από τις Βρυξέλλες: «Η Ευρώπη πρέπει να είναι κάτι περισσότερο από ένας απλός πληρωτής. Η Ευρώπη πρέπει να παίξει τον ρόλο ενός έντιμου μεσίτη, όπως πάντα».
Η αδυναμία της ΕΕ να συμφωνήσει σε μια ενιαία γραμμή κατά τη διάρκεια της κρίσης έχει ήδη αποδυναμώσει την επιρροή της, γεγονός που αναγνωρίζουν και διπλωμάτες από χώρες του Κόλπου.
«Η Ευρώπη θα πληρώσει το τίμημα»
Η πολιτική της Μέσης Ανατολής έχει πλέον άμεσες επιπτώσεις στις εθνικές εκλογές των ευρωπαϊκών χωρών, καθώς οι νέες γενιές έχουν μεγαλώσει βλέποντας τις φρικαλεότητες του πολέμου μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Όπως επισημαίνει ο αξιωματούχος της ΕΕ: «Αν η Ευρώπη δεν έχει να διαδραματίσει θετικό ρόλο, θα πληρώσει ένα τίμημα. Δεν είναι το τέλος. Είναι η αρχή».
Δείτε επίσης:
- Διακήρυξη Τραμπ για τη Γάζα: Το σχέδιο των 20 σημείων για ειρήνη στη Μέση Ανατολή
- Το Ισραήλ παραλαμβάνει τις σορούς τεσσάρων ομήρων από τη Χαμάς
- Διακήρυξη Τραμπ για τη Γάζα: Το σχέδιο των 20 σημείων για ειρήνη στη Μέση Ανατολή
