Δύσκολος αναμένεται ο χειμώνας, καθώς αρκετοί είναι εκείνοι που κόβουν ακόμα και από το φαγητό για να ανάψουν έστω και λίγο το καλοριφέρ.
Αντιμέτωπος με τον κίνδυνο της ενεργειακής φτώχειας βρίσκεται μεγάλος αριθμός νοικοκυριών. Σχεδόν ένα στα δύο δεν μπορούν να διατηρήσουν τα σπίτια τους επαρκώς ζεστά ή δροσερά, ένα στα πέντε αναφέρει καθυστερήσεις στους λογαριασμούς ενέργειας, περίπου το 5% δηλώνει ότι η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος - φυσικού αερίου είχε διακοπεί τους τελευταίους 12 μήνες, ενώ το ένα τρίτο των νοικοκυριών αναφέρει προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την ανεπαρκή θέρμανση ή/και την παρουσία υψηλής υγρασίας στο σπίτι. Τα ανησυχητικά αυτά στοιχεία προκύπτουν από έρευνα που πραγματοποίησε η ΕΚΠΟΙΖΩ στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Reverter, με σκοπό τη χαρτογράφηση των ενεργειακών αναγκών των νοικοκυριών και την κατεύθυνση των μελλοντικών μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας για τη μείωση του ενεργειακού κόστους, με έμφαση στους ευάλωτους καταναλωτές.
Κόβουν δαπάνες
Προκειμένου να πληρώσει τα έξοδα ηλεκτρισμού και θέρμανσης τους τελευταίους 12 μήνες, ένα στα δύο νοικοκυριά έχει περικόψει τις δαπάνες φαγητού, περίπου ένα στα πέντε τις
δαπάνες για φάρμακα, τέσσερα στα πέντε έχουν περιορίσει τη χρήση ηλεκτρικών συσκευών και φωτισμού, ένα στα δύο τη χρήση ζεστού νερού, τρία στα τέσσερα τη θέρμανση του σπιτιού, τέσσερα στα πέντε νοικοκυριά έχουν περικόψει την ψυχαγωγία και τρία στα πέντε τις μετακινήσεις. Επίσης, το 67,23% δήλωσε ότι οι προμηθευτές ενέργειας δεν αντιμετωπίζουν τους καταναλωτές χαμηλού εισοδήματος με δίκαιο τρόπο και ιδιαίτερα τη διευκόλυνσή τους μέσω της δυνατότητας ρύθμισης οφειλών περισσότερων δόσεων. Σύμφωνα με την έρευνα, περίπου το 80% των νοικοκυριών έχει περιορίσει τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, περισσότερο από το 75% τη χρήση θέρμανσης και περίπου το 50% τη χρήση ζεστού νερού για να μπορεί να πληρώσει την ενέργεια τους τελευταίους 12 μήνες.
Το 20% των νοικοκυριών λειτουργεί το σύστημα θέρμανσης για λιγότερο από δύο ώρες την ημέρα ή καθόλου και το 35% από δύο έως τέσσερις ώρες την ημέρα. Ως αποτέλεσμα,
περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά αναφέρουν θερμοκρασία εσωτερικού χώρου μικρότερη από τη θερμοκρασία δωματίου που συνιστά ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, δηλαδή μεταξύ 18-21 oC. Το μέσο συνολικό ενεργειακό κόστος ανά έτος είναι περίπου 1.900 ευρώ. Οι δαπάνες ενέργειας επηρεάζονται από το μέγεθος του σπιτιού, τον τύπο του συστήματος θέρμανσης και τα χαρακτηριστικά των νοικοκυριών (π.χ., ενώ τα νοικοκυριά με ανέργους τείνουν να ξοδεύουν λιγότερα).
Δυσκολίες
Παράλληλα, περίπου το 36% των νοικοκυριών ξοδεύει περισσότερο από το 10% του καθαρού εισοδήματός του για τις ενεργειακές του δαπάνες. Συνολικά, το 47,5% των νοικοκυριών δήλωσε ότι δυσκολεύεται να αντεπεξέλθει στις μηνιαίες δαπάνες, μόνο το 33,62% μπορεί να τα βγάλει πέρα με το τρέχον εισόδημα και το 10,5% ζει άνετα. Σε όλες τις περιπτώσεις παρατηρείται μια αρνητική τάση μεταξύ εισοδήματος και δαπανών, με επακόλουθο την απότομη πτώση στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. «Μεγάλο μερίδιο νοικοκυριών κινδυνεύει από ενεργειακή φτώχεια που θα μπορούσε να μετριαστεί μέσω των προγραμμάτων ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών, η οποία θα πρέπει να συνοδεύεται με μεγαλύτερη επιδότηση στους ενεργειακά ευάλωτους, λιγότερη γραφειοκρατία και στοχευμένη ενημέρωση ως προς τα προγράμματα και τη βέλτιστη αξιοποίηση των διαθέσιμων ενεργειακών πόρων» σημειώνει η ΕΚΠΟΙΖΩ.
Μη επαρκής μόνωση
Από την έρευνα προκύπτει σημαντικό ποσοστό κτιρίων πολύ χαμηλής ή χαμηλής ενεργειακής απόδοσης. Συγκεκριμένα, περίπου το 40% των κατοικιών κατασκευάστηκε πριν από το 1980 και στερούνται των βασικών προδιαγραφών μόνωσης. Επιπλέον, το 22,6% κατασκευάστηκε μεταξύ 1981 και 1995, το 23,4% μεταξύ 1996 και 2005 και το υπόλοιπο μετά το 2006. Σε ποσοστό περίπου 56% θερμαίνουν τα σπίτια τους χρησιμοποιώντας συστήματα κεντρικής θέρμανσης, όπου κυριαρχούν το πετρέλαιο θέρμανσης (41,1%) και το φυσικό αέριο (14,5%). Τα υπόλοιπα νοικοκυριά χρησιμοποιούν κυρίως συστήματα κλιματισμού (13,9%), ατομική θέρμανση με φυσικό αέριο (12,3%) και ηλεκτρικές συσκευές (4,6%). Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι 9 στους 10 από αυτούς που έχουν κεντρική θέρμανση με πετρέλαιο θέρμανσης και 8 στους 10 από αυτούς που έχουν κεντρική θέρμανση με φυσικό αέριο χρησιμοποιούν και συμπληρωματικά συστήματα θέρμανσης, κυρίως κλιματιστικά (46,09%) και ηλεκτρικές συσκευές (25,58%). Περίπου το 2,5% των συμμετεχόντων δηλώνει ότι δεν θερμαίνει καθόλου την κατοικία του.
