Σε εξέλιξη βρίσκεται από την Πέμπτη η υποβολή των αιτήσεων για το «Αλλάζω συσκευή για τις επιχειρήσεις», που απευθύνεται σε όλες τις υφιστάμενες επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους.
Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Την ίδια στιγμή, χιλιάδες επιχειρήσεις όλης της χώρας αναμένουν το εναρκτήριο λάκτισμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, προκειμένου να υποβάλουν τις αιτήσεις τους και να διεκδικήσουν χρηματοδότηση μέσω του «Εξοικονομώ – Επιχειρώ», που αφορά πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις των κλάδων του τουρισμού και του εμπορίου. Ο συνολικός προϋπολογισμός των δύο δράσεων ξεπερνά τα 280.000.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 176.750.000 ευρώ έχουν δεσμευθεί για το «Εξοικονομώ – Επιχειρώ» και τα υπόλοιπα 105.600.000 ευρώ για το «Αλλάζω συσκευή» για τις επιχειρήσεις.
Βασικοί στόχοι των δύο προγραμμάτων είναι η αύξηση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και των διαδικασιών τους, σύμφωνα με τους στόχους που καθορίζονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), η εξοικονόμηση οικονομικών πόρων από τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, καθώς και η μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Παράλληλα, η χρήση υψηλής ενεργειακής απόδοσης εξοπλισμού αναμένεται να μειώσει σημαντικά το μέσο ενεργειακό κόστος της ελληνικής επιχείρησης.
Σημειώνεται ότι το δυναμικό ενεργειακής απόδοσης του τριτογενούς τομέα είναι αρκετά υψηλό, καθώς συνδέεται στενά με την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων, ιδίως σε υποτομείς όπως ιδιωτικά γραφεία, εμπορικά κτίρια και ξενοδοχεία. Περίπου το 65% αυτού του κτιριακού αποθέματος έχει κατασκευαστεί πριν από το 1980 και σε μικρό βαθμό έχει ανακαινιστεί.
Συγκεκριμένα, επιδοτήσεις έως 325.000 ευρώ για τον κλάδο του τουρισμού και έως 175.000 ευρώ για το εμπόριο και τις υπηρεσίες μπορούν να διεκδικήσουν το «Εξοικονομώ – Επιχειρώ», προκειμένου να πραγματοποιήσουν παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης. Το ποσοστό ενίσχυσης για το σύνολο των επιλέξιμων δαπανών των επενδυτικών σχεδίων φτάνει έως το 65%, αναλόγως του είδους της παρέμβασης (κτίρια και μη κτιριακές εγκαταστάσεις) και του μεγέθους της επιχείρησης.
Αντιστοίχως, για τον επιχορηγούμενο προϋπολογισμό (δημόσια δαπάνη και ιδιωτική συμμετοχή, άνευ ΦΠΑ) κάθε επενδυτικής πρότασης δυνητικού δικαιούχου ενίσχυσης ισχύουν τα εξής: δεν δύναται να υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ για τον κλάδο του τουρισμού, δεν δύναται να υπερβαίνει το ποσό των 250.000 ευρώ για τους λοιπούς κλάδους. Το ακριβές ύψος της ενίσχυσης θα προκύπτει λαμβάνοντας υπόψη το ποσοστό ενίσχυσης και τον μέγιστο προϋπολογισμό επιλέξιμων δαπανών.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε υφιστάμενες επιχειρήσεις -μικρές (εμπεριέχονται και οι πολύ μικρές), μεσαίες, μεγάλες και πολύ μεγάλες- που δραστηριοποιούνται στην ελληνική επικράτεια, σε επιλέξιμους Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) από τους κλάδους του εμπορίου, των υπηρεσιών, της εστίασης, της παραγωγής αρτοσκευασμάτων και γλυκισμάτων, καθώς και του τουρισμού, διαθέτουν ελληνικό ΑΦΜ και είναι ενεργές κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συμμετοχής.
Για τις επιχειρήσεις στον κλάδο του τουρισμού δικαίωμα συμμετοχής έχουν εκείνες οι οποίες, σύμφωνα με το σήμα λειτουργίας ή την υποβληθείσα γνωστοποίηση, έχουν δυναμικότητα που δεν ξεπερνά τις 200 κλίνες. Οι ενδιαφερόμενες για ενίσχυση από το πρόγραμμα επιχειρήσεις θα μπορούν να υποβάλουν μία και μοναδική αίτηση χρηματοδότησης ανά ΑΦΜ.
Για την ένταξη στο πρόγραμμα είναι απαραίτητη η υποβολή Πιστοποιητικού Ενεργειακής Απόδοσης (ΠΕΑ) ή/και Εκθεσης Ενεργειακού Ελέγχου, αναλόγως των επιλέξιμων παρεμβάσεων.
Ποιες είναι οι παρεμβάσεις που «ξεκλειδώνουν» τις ενισχύσεις
Οι ωφελούμενες επιχειρήσεις θα λάβουν ενίσχυση, προκειμένου να υλοποιήσουν παρεμβάσεις:
- ενεργειακής αναβάθμισης κτιριακού κελύφους, όπως θερμομόνωση, εγκατάσταση συστημάτων σκίασης,
- ενεργειακής αναβάθμισης συστήματος φωτισμού, από νέας τεχνολογίας LED, εγκατάσταση αυτοματισμών μείωσης κατανάλωσης λόγω απουσίας/παρουσίας χρηστών,
- εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα θέρμανσης χώρων, όπως αντικατάσταση λεβήτων από αντλίες θερμότητας,
- εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ψύξης χώρων, όπως αντικατάσταση ψυκτών,
- εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα αερισμού χώρων,
- εξοικονόμησης ενέργειας σε συστήματα ζεστού νερού χρήσης,
- εγκατάστασης συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, όπως ηλιοθερμικά συστήματα,
- εγκατάστασης συστήματος αντιστάθμισης,
- εγκατάστασης συστημάτων αυτοματισμού, ελέγχου και διαχείρισης σε τοπικό και σε κεντρικό επίπεδο,
- αντικατάσταση ενεργοβόρου εξοπλισμού που αφορά την παραγωγική διαδικασία των παρεχόμενων υπηρεσιών (π.χ., φούρνοι, ψυγεία)
Παράλληλα, στο πλαίσιο του προγράμματος, χρηματοδοτούνται και υποστηρικτικές υπηρεσίες σε ποσοστό έως 7% του επιλέξιμου προϋπολογισμού και με ανώτατο όριο τα 30.000 ευρώ. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι παρακάτω: α) υπηρεσίες ενεργειακού ελεγκτή για κατάρτιση έκθεσης ενεργειακού ελέγχου, β) υπηρεσίες ενεργειακού επιθεωρητή για έκδοση πιστοποιητικών ενεργειακής απόδοσης, γ) ανάπτυξη και πιστοποίηση συστήματος ενεργειακής διαχείρισης, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 50001, δ) υπηρεσίες συμβούλου παρακολούθησης και διαχείρισης, ε) εκπόνηση μελετών και ερευνών κάθε μορφής, οι οποίες κρίνονται απαραίτητες για την υλοποίηση της έκθεσης αποτελεσμάτων ενεργειακού ελέγχου, σχετικές με τους σκοπούς της δράσης.
Ο προμηθευόμενος εξοπλισμός θα πρέπει να είναι σύγχρονος, καινούργιος, αμεταχείριστος και να περιέρχεται στην κυριότητα της επιχείρησης. Ο ΦΠΑ δεν είναι επιλέξιμος, όπως επίσης οι δαπάνες συντήρησης και επισκευής εξοπλισμού που χρησιμοποιείται ήδη από την επιχείρηση δεν είναι επιλέξιμες. Η διάρκεια υλοποίησης κάθε επενδυτικού σχεδίου ενεργειακής αναβάθμισης δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 15 μήνες από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης ένταξης της πρότασης.
Επιδότηση στις ελληνικές επιχειρήσεις για την αντικατάσταση εξοπλισμού
Σε εξέλιξη βρίσκεται από την Πέμπτη η διαδικασία υποβολής αιτήσεων στο «Αλλάζω συσκευή για τις επιχειρήσεις». Με προϋπολογισμό 105.600.000 ευρώ, το πρόγραμμα απευθύνεται σε υφιστάμενες επιχειρήσεις -μικρές (εμπεριέχονται και οι πολύ μικρές), μεσαίες και μεγάλες- που δραστηριοποιούνται στην ελληνική επικράτεια με ελληνικό ΑΦΜ, είναι ενεργές κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συμμετοχής και έχουν ιδρυθεί έως τις 31/12/2023.
Στο πρόγραμμα θα εφαρμοστεί η μέθοδος της άμεσης αξιολόγησης (First in-First out), η ηλεκτρονική πλατφόρμα (https://exoikonomo-epixeiro2023.gov.gr/) θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι εξαντλήσεως του προϋπολογισμού και το ακριβές ύψος της ενίσχυσης θα προκύπτει λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος κάθε επιχείρησης, το ποσοστό ενίσχυσης και τον μέγιστο προϋπολογισμό επιλέξιμων δαπανών.
Οι μικρές επιχειρήσεις θα μπορούν να υποβάλουν αιτήσεις με μέγιστο προϋπολογισμό επιλέξιμων δαπανών ύψους 20.000 ευρώ. Το ποσοστό ενίσχυσης διαμορφώνεται στο 50%, οπότε θα μπορούν να λάβουν μέχρι 10.000 ευρώ. Οι μεσαίες και οι μεγάλες επιχειρήσεις, αντιστοίχως, θα δύνανται να καταθέσουν αιτήσεις με μέγιστο προϋπολογισμό επιλέξιμων δαπανών ύψους 25.000 ευρώ. Στην περίπτωση αυτών, το ποσοστό ενίσχυσης διαμορφώνεται σε 40%. Συνεπώς, οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις θα μπορούν να λάβουν επίσης μέχρι 10.000 ευρώ ενίσχυση.
Κάθε αίτηση χρηματοδότησης αφορά την ενίσχυση:
- δαπάνης εξοπλισμού: α) αγοράς ενός νέου συστήματος θέρμανσης με χρήση αντλιών θερμότητας, β) αγοράς νέου συστήματος ηλιακής θέρμανσης, γ) αγοράς έξυπνων συσκευών μέτρησης της καταναλισκόμενης ενέργειας (πίσω από τον μετρητή του δικτύου) και δ) λοιπών παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας
- δαπανών υπηρεσιών: α) εκτέλεσης των αναγκαίων συμπληρωματικών εργασιών για την εγκατάσταση του νέου εξοπλισμού [π.χ., κόστος μεταφοράς, εγκατάστασης, παραμετροποίησης του νέου εξοπλισμού (αντλία θερμότητας, ηλιοθερμικό σύστημα, σύστημα ηλιακής θέρμανσης, έξυπνος μετρητής κ.λπ.)], β) έκδοσης δύο ΠΕΑ για την εγκατάσταση υλοποίησης της επένδυσης που έχει δηλωθεί στην αίτηση, γ) υλοποίησης ενεργειακού ελέγχου (πριν από την έναρξη της επένδυσης και ακολούθως αυτής, αντίστοιχα της διαδικασίας για τα ΠΕΑ), η οποία είναι επιλέξιμη, μόνο στην περίπτωση που υπάρχουν δαπάνες της κατηγορίας δαπανών λοιπών παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας
Ο προμηθευόμενος εξοπλισμός θα πρέπει να είναι σύγχρονος, καινούργιος, αμεταχείριστος και στην κυριότητα της επιχείρησης. Ο ΦΠΑ δεν είναι επιλέξιμος, όπως επίσης οι δαπάνες συντήρησης και επισκευής εξοπλισμού που χρησιμοποιείται ήδη από την επιχείρηση δεν είναι επιλέξιμες.
Ως ημερομηνία έναρξης επιλεξιμότητας δαπανών ορίζεται αυτή της δημοσίευσης της αναλυτικής προκήρυξης του προγράμματος και ως ημερομηνία λήξης επιλεξιμότητας δαπανών η καταληκτική ημερομηνία υλοποίησης της επένδυσης, βάσει της απόφασης ένταξης. Η διάρκεια υλοποίησης των παρεμβάσεων σε κάθε αίτηση δεν θα μπορεί να υπερβαίνει τους 6 μήνες από την έγκρισή της στο πρόγραμμα.
Οι προϋποθέσεις για τη χρηματοδότηση
Οι ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν μία και μοναδική αίτηση χρηματοδότησης ανά ΑΦΜ. Επιπρόσθετα, θα πρέπει να έχουν εκδώσει το 1ο Πιστοποιητικό Ενεργειακής Απόδοσης της εγκατάστασης υλοποίησης της επένδυσης ή να το υποβάλουν εντός 20 ημερών από τη στιγμή της υποβολής της προσωρινά υποβληθείσας αίτησης συμμετοχής.
Αυτό που θα πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι είναι ότι για κάθε αίτηση που θα υποβληθεί και θα επιχορηγηθεί ο ελάχιστος στόχος είναι η μείωση των εκτιμώμενων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου [και συγκεκριμένα, μέσω μείωσης των εκτιμώμενων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2)] τουλάχιστον κατά 30%. Επισημαίνεται ότι ο ανωτέρω στόχος είναι υποχρεωτικός και, κατ’ επέκταση, οι αιτήσεις που δεν τον πληρούν απορρίπτονται από τη διαδικασία τελικής αξιολόγησης αιτήματος ενίσχυσης.
Η τεκμηρίωση της επίτευξης του στόχου της μείωσης των εκπομπών CO2 τουλάχιστον κατά 30% θα προκύπτει από τη σύγκριση του 1ου ΠΕΑ, που καταχωρίζεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του προγράμματος πριν από την έναρξη της επένδυσης, και του 2ου ΠΕΑ, που καταχωρίζεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα μετά την υλοποίηση της επένδυσης για την εγκατάσταση που έχει δηλωθεί στην αίτηση. Στην περίπτωση που υπάρχουν επιλέξιμες δαπάνες της κατηγορίας «Λοιπών παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας», τότε η τεκμηρίωση της επίτευξης του στόχου επιτυγχάνεται μόνο με ενεργειακό έλεγχο.
Επίσης, θα πρέπει να δηλώνουν υπεύθυνα ότι στη διεύθυνση της επιχείρησης μπορεί να τοποθετηθεί ο προτεινόμενος εξοπλισμός και δεν υπάρχει περιορισμός από κανονισμούς λειτουργίας (π.χ., κανονισμός πολυκατοικίας, κανονισμός λειτουργίας κτηρίου κ.λπ.) ή το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, αλλά και να κατατίθεται συναίνεση του ιδιοκτήτη (υπεύθυνη δήλωσή του πριν από την «οριστικά υποβληθείσα» αίτηση).
