Διαστάσεις γεωπολιτικού θρίλερ λαμβάνει η πρωτοφανής σε ένταση διπλωματική μάχη παρασκηνίου μεταξύ Ελλάδας –Τουρκίας επί λιβυκού εδάφους, μετά τον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης στη Λιβύη, προκειμένου να μην επικυρωθεί εκ των υστέρων από το Κοινοβούλιο της χώρας το γνωστό τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Το νομικώς ανυπόστατο κείμενο με το οποίο η Άγκυρα επιχειρεί να «υφαρπάξει» από την Ελλάδα με αμφιβόλου εγκυρότητας διεθνή συμφωνία, μεγάλα τμήματα της πλούσιας σε κοιτάσματα ελληνικής ΑΟΖ στο Καστελλόριζο και στην Κρήτη. Εάν και οι εξελίξεις για τα εθνικά μας συμφέροντα ήταν εσχάτως ιδιαιτέρως ευνοϊκές, καθώς Εφετείο της Λιβύης ακύρωσε ως παράνομο το μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης, οι τελευταίες εξελίξεις ανατρέπουν τον ελληνικό σχεδιασμό. Τον θέτουν εν αμφιβόλω!
Η ανάθεση της μεταβατικής πρωθυπουργίας στον φιλότουρκο διπλωμάτη Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, ο οποίος μάλιστα έδωσε την πρώτη του συνέντευξη στο Anadolu (σ.σ. όπου έδωσε τα διαπιστευτήριά του…), αλλά και η πρωτοβουλία της Ιταλίας να οριοθετήσει ΑΟΖ με την Λιβύη χωρίς να «ενοχλεί» τα όρια του τουρκολιβυκού μνημονίου, αλλάζει δραματικά τα δεδομένα.
Ο νέος Λίβυος πρωθυπουργός θα ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από το λιβυκό κοινοβούλιο σε τρεις εβδομάδες το αργότερο και με βάση τις πρώτες δηλώσεις του δεν είναι διόλου απίθανο να καταθέσει προς κύρωση αυτό το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Με απώτερο στόχο να θεραπεύσει την κραυγαλέα παρανομία του και την αντίθεση του με το Διεθνές Δίκαιο των Συνθηκών, το οποίο απαιτεί, εκτός από την υπογραφή μιας συμφωνίας μεταξύ των κρατών, να έχει κυρωθεί από το κοινοβούλιο και να έχει καταστεί μέρος της εσωτερικής έννομης τάξης.
Τώρα, αναλόγως της απόφασης να επικυρώσει το μνημόνιο ή όχι- θυμίζουμε ότι μετέχει σε πρωτοβουλία του ΟΗΕ – καθίσταται ο ρυθμιστής του εν εξελίξει ελληνοτουρκικού διαλόγου.
Θυμίζουμε ότι:
- Πρώτον, στις 19 Δεκεμβρίου 2019 το μνημόνιο που υπεγράφη στις 29 Νοεμβρίου της ίδιας χρονιάς, καταγγέλθηκε ως παράνομο από την Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ. Η απόφαση αυτή καίτοι ισχύουσα δεν μνημονεύεται στα νεότερα κείμενα των Συνόδων Κορυφής για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
- Δεύτερον , την 1η Οκτωβρίου του 2020 πρωτοκολλήθηκε το παράνομο μνημόνιο οριοθετήσεως θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Τουρκίας και της κυβερνήσεως της Τρίπολης, στον ΟΗΕ. H πρωτοκόλληση και δημοσίευση των πάσης φύσεως συμφωνιών «που κατατίθενται από τα κράτη στη Γραμματεία του ΟΗΕ αποτελεί τυπική και τεχνική διαδικασία. Η ενέργεια αυτή δεν προσδίδει νομιμότητα στα πρωτοκολλημένα κείμενα, ούτε σημαίνει την αναγνώριση του περιεχομένου από τα Ηνωμένα Έθνη», ανέφεραν τότε διπλωματικές πηγές.
- Τρίτον στις 24 Δεκεμβρίου 2020 το Γραφείο Νομικών Υποθέσεων της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών ανάρτησε στην επίσημη ιστοσελίδα της Διευθύνσεως Ωκεάνιων Υποθέσεων και του Δικαίου της Θάλασσας του ΟΗΕ την συμφωνία Ελλάδας-Αιγύπτου για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο κρατών που είχε υπογραφεί στο Κάιρο στις 6 Αυγούστου. Η εν λόγω ανάρτηση απετέλεσε την πρώτη που πραγματοποιήθηκε, όσον αφορά συμφωνίες για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδας και γειτονικής χώρας, στην βάση πάντα του Δικαίου της Θάλασσας, εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Με την συμφωνία τμηματικής οριοθετήσεως η Ελλάδα κατοχύρωσε νομικά τα ζωτικά της συμφέροντα στην ΑΟΖ της Κρήτης.
- Τέταρτον, στις 27 Ιανουαρίου 2021 άκυρα έκρινε δικαστήριο στην Λιβύη τα διατάγματα της κυβερνήσεως Σάρατζ για το τουρκολιβυκό Μνημόνιο καθώς και για τη συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με την Τουρκία. Σύμφωνα με το 218tv.net, το Εφετείο Al-Bayda εξέδωσε απόφαση υπέρ της Βουλής των Αντιπροσώπων μετά την αγωγή που κατέθεσε ο Πρόεδρος του Σώματος προκειμένου να κηρυχθεί άκυρο το τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Επιπλέον, την απόφαση δημοσιεύει και το λιβυκό κοινοβούλιο που εδρεύει στην Ανατολική Λιβύη. Η συμφωνία αυτή απορρίφθηκε από αρκετές χώρες, όπως η Ελλάδα, η Αίγυπτος, η Κύπρος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και χαρακτηρίστηκε ως μια «παράνομη πράξη που παραβίαζε τα κυριαρχικά δικαιώματα άλλων μεσογειακών χωρών».
