Με διαφορά μόλις ολίγων εικοσιτετραώρων, η Τουρκία παρουσίασε την ολιστική πολιτική που επιφυλάσσει στην Ελλάδα, με την κυβέρνηση Μητσοτάκη να σέρνεται πίσω από τη φρούδα ελπίδα ότι η Αγκυρα έχει αλλάξει και τηρεί την ελληνική προϋπόθεση αποκλιμάκωσης της έντασης, προκειμένου να ξεκινήσει «ο σοβαρός διμερής διάλογος» στον οποίο συμφωνούν και οι δυο πλευρές.
- Από την Κύρα Αδάμ
Οι δύο υπουργοί Αμυνας, που συναντήθηκαν προσφάτως -ύστερα από πρόταση του Τούρκου ΥΕΘΑ Ακάρ– συμφώνησαν να επεκτείνουν κατά έναν μήνα τη χρονική περίοδο εφαρμογής (Ιούλιο – Αύγουστο) του μνημονίου Παπούλια – Γιλμάζ του 1988 και της συμφωνίας Μπακογιάννη – Γκιουλ του 2006 για επέκτασή του κατά έναν μήνα (15 Ιουνίου – 15 Σεπτεμβρίου).
Η κίνηση του Ακάρ επικροτήθηκε θερμά από την ελληνική κυβέρνηση, διότι εξυπηρετεί την προεκλογική ανάγκη της για «ήρεμα νερά» στο Αιγαίο και στη Μεσόγειο κατά την προεκλογική περίοδο, και ειδικά για την απαραίτητη ησυχία στο μεσοδιάστημα των δύο εκλογικών αναμετρήσεων στην Ελλάδα, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η εκλογική διαδικασία στην Τουρκία και ο κίνδυνος «τυχαίου ατυχήματος», καταστροφικού για τη Ελλάδα, θα μπορούσε να εμφανιστεί εκ νέου.
Στην πραγματικότητα, η επέκταση του μνημονίου, πιθανότατα από την 1η Ιουνίου έως το τέλος Σεπτεμβρίου, ή ακόμα και η απλή εφαρμογή του ισχύοντος μνημονίου (15 Ιουνίου – 15 Σεπτεμβρίου) ουδεμία μεταβολή προθέσεων συνιστά για την Τουρκία, και τούτο διότι δεν εμποδίζει την Αγκυρα να κάνει ό,τι θέλει στο Αιγαίο και ταυτόχρονα να τηρεί τυπικά τις υποχρεώσεις της απέναντι στο μνημόνιο, όπως ακριβώς κάνει όλες αυτές τις δεκαετίες από το 1988.
Το μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ αναφέρει επακριβώς ότι «στη διεθνή θάλασσα και στον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου δεν θα εκτελούνται ΕΘΝΙΚΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΕΚΔΟΣΗ ΝΟΤΑΜ κατά τους θερινούς μήνες και κατά τις κύριες θρησκευτικές και εθνικές εορτές». Η εφαρμογή του μνημονίου απαγορεύει στην Τουρκία να διενεργεί ασκήσεις στη διεθνή θάλασσα και στον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου. Καθ’ όμοιο τρόπο, όμως, απαγορεύει και στην Ελλάδα να διενεργεί εθνικές ασκήσεις, ακόμα και έξω από την… Υδρα. Και τούτο διότι στα νησιά, επειδή η έκτασή τους είναι μικρή, δεν μπορεί να σχεδιαστεί αεροναυτική άσκηση η οποία δεν θα περιλαμβάνει και διεθνή εναέριο χώρο, παρά μόνο εθνικό εναέριο χώρο. Εξαίρεση αποτελεί η Κρήτη.
Από το 1988 η Τουρκία, ανεξαρτήτως της κυβέρνησής της και παρότι εφαρμόζει τυπικά το γράμμα του μνημονίου, εξακολουθεί -ή, καλύτερα, έχει το ελεύθερο- να χρησιμοποιεί χωρίς περιορισμούς τον διεθνή εναέριο χώρο και τη διεθνή θάλασσα του Αιγαίου για στρατιωτικές επιχειρήσεις της. Η Τουρκία εκμεταλλεύεται την εγγενή αδυναμία του μνημονίου Παπούλια – Γιλμάζ και Μπακογιάννη – Γκιουλ, που αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στην απαγόρευση να εκτελούνται εθνικές ΑΣΚΗΣΕΙΣ οι οποίες απαιτούν έκδοση ΝΟΤΑΜ. Δι’ αυτού του τρόπου το μνημόνιο έχει αφήσει δύο ορθάνοιχτα παράθυρα:
- σε ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ της Τουρκίας στο Αιγαίο, οι οποίες δεν απαιτούν την έκδοση ΝΟΤΑΜ, ούτε κατάθεση σχεδίων πτήσης.
- στο να κάνει η Τουρκία διμερείς ή πολυεθνικές εκπαιδευτικές ασκήσεις στο Αιγαίο (σύμφωνα με το εγχειρίδιο ορισμών του ΝΑΤΟ, η διαφορά μεταξύ εκπαίδευσης και άσκησης είναι ότι η εκπαίδευση είναι η διδασκαλία εκμάθησης της τεχνικής υλοποίησης μιας ενέργειας με ασφαλή διαδικασία και άσκηση είναι η πρακτική εφαρμογή της εκπαίδευσης).
Ετσι η Τουρκία κατ’ εξακολούθηση βαφτίζει «εκπαιδευτικές» τις κανονικές στρατιωτικές ασκήσεις της στο Αιγαίο τους θερινούς μήνες, και μάλιστα παραβιάζοντας ασυστόλως τον εθνικό εναέριο χώρο και καταλαμβάνοντας εθνική κυριαρχία με συνεχείς υπερπτήσεις κυρίως πάνω από τις βραχονησίδες στο Αιγαίο. Η πάγια απάντηση της Αγκυρας στα ελληνικά διαβήματα για παραβίαση του μνημονίου είναι ότι «η Τουρκία δεν παραβιάζει το μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ, διότι τα τουρκικά αεροσκάφη δεν εκτελούν άσκηση με έκδοση ΝΟΤΑΜ, κάτι που απαγορεύει το μνημόνιο, αλλά εκπαιδευτικές πτήσεις (training flights), για τις οποίες δεν υπάρχει απαγόρευση στο μνημόνιο».
Η Ελλάδα «σκοντάφτει» στη Συνθήκη των Παρισίων
Καθ’ όμοιο τρόπο και η Ελλάδα μπορεί να βαφτίζει «εκπαιδευτικές» τις στρατιωτικές ασκήσεις της στο Αιγαίο τους θερινούς μήνες. Η Ελλάδα όμως έχει ένα πρόσθετο μόνιμο εμπόδιο (και όχι η Τουρκία), καθώς η Συνθήκη των Παρισίων απαγορεύει «στρατιωτική εκπαίδευση πάσας μορφής» στα Δωδεκάνησα, ενώ δεν απαγορεύει ασκήσεις.
Η κυβέρνηση Ερντογάν με ευκολία και «γαλαντομία» συμφώνησε στη χρονική παράταση του μνημονίου φέτος το καλοκαίρι, διότι αυτή ουδόλως ανατρέπει την επικίνδυνη στρατιωτική δραστηριότητά της στο Αιγαίο, και παράλληλα παίρνει τα εύσημα της αφελούς ελληνικής κυβέρνησης για «μηδενική πτητική δραστηριότητα στο Αιγαίο».
Είναι άγνωστο γιατί η κυβέρνηση Μητσοτάκη εθελοτυφλεί πεισματικά και εμμονικά απέναντι στα τουρκικά στρατιωτικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη UAVs και δίνει συνεχές συγχωροχάρτι στην Αγκυρα, η οποία απτόητη εξακολουθεί από τις αρχές του χρόνου να οργώνει με ελάχιστο κόστος καθημερινώς και παρανόμως όλο το Αιγαίο με UAVs, με συνεχείς και προκλητικές παραβιάσεις της ελληνικής κυριαρχίας πάνω από τις βραχονησίδες κυρίως.
Τα UAVs δεν περιλαμβάνονται στο μνημόνιο
Η Τουρκία εκμεταλλεύεται απολύτως το γεγονός ότι τα UAVs (τεχνολογία που δεν υπήρχε το 1988) δεν περιλαμβάνονται στο μνημόνιο – γι’ αυτό οι τουρκικές πτήσεις και οι στρατιωτικές ασκήσεις με UAVs στο Αιγαίο είναι απολύτως επικίνδυνες και απειλητικές εναντίον της ελληνικής κυριαρχίας και δικαιωμάτων στο Αιγαίο, διότι ούτε έκδοση διεθνούς αγγελίας ούτε κατάθεση σχεδίου πτήσης απαιτούν, ενώ μπορούν ανενόχλητα να πετούν ανά πάσα στιγμή πάνω από την ελληνική κυριαρχία βραχονησίδων, χωρίς τις περισσότερες φορές να γίνονται αντιληπτά από το Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ), ώστε να αναχαιτιστούν.
Ο κίνδυνος άνευ όρων παράδοσης του Αιγαίου στα τουρκικά στρατιωτικά UAVs μεγεθύνεται από το γεγονός ότι το πρώτο τουρκικό ημιαεροπλανοφόρο(;) ANADOLU θα μπορεί από εδώ και πέρα να σουλατσάρει στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου και της Μεσογείου φορτωμένο με 65 περίπου UAVs, τα οποία θα μπορούν να επιχειρούν ανενόχλητα και ανεξέλεγκτα όποτε θέλουν στο Αιγαίο εναντίον της ελληνικής κυριαρχίας, είτε ως κατασκοπευτικά είτε ως επιθετικά ή ως καμικάζι.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αλλά και το σύνολο της αντιπολίτευσης μοιάζουν κολλημένες σε… καθυστερημένες τεχνολογίες, θεωρώντας ότι η ηρεμία στο Αιγαίο εξαρτάται μόνο από τον αριθμό των τουρκικών αεροσκαφών που -δεν- θα πετούν στο Αιγαίο. Και αρνούνται αφελώς και πεισματικά να αντιληφθούν ότι η Τουρκία έχει… ανέβει πίστα στο Αιγαίο, και με ελάχιστο κόστος και συγκράτηση-οικονομία δυνάμεων μπορεί να επιφέρει το ίδιο σοβαρό πλήγμα σε ελληνικούς στόχους με τα UAVs της.
Οι Ελληνες πολιτικοί θεωρούν «της πλάκας» το σοβαρό επεισόδιο στο Καστελόριζο, με τη ρίψη από «αόρατο» στρατιωτικό UAV 110 κιλών κόκκινης μπογιάς πάνω στην ελληνική σημαία στο νησί. Περιττό να αναφερθεί ότι τα 110 κιλά μπογιάς μπορούν εύκολα να αντικατασταθούν με εκρηκτικά.
Το πόσο έντιμη ήταν η πρόταση του Ακάρ για μορατόριουμ φαίνεται από το ότι η Τουρκία έχει εκδώσει 5 παράνομες αγγελίες μέσα στο FIR Αθηνών για εκτέλεση αεροναυτικών ασκήσεων με πυρά που καταλαμβάνουν ελληνική κυριαρχία (Σαμοθράκη, Λήμνος, Μελαμπιοί, Χταπόδια, Καλόγεροι κ.λπ.), τις οποίες δεν έχει αναστείλει, αλλά διατηρεί σε ισχύ.
Η κυβέρνηση Ερντογάν πιέζει σε λύση-πακέτο μετά τις εκλογές
Προτού καν οριστικοποιηθεί η επίπλαστη «ηρεμία» στο Αιγαίο, με την πιθανή επέκταση του μνημονίου Παπούλια – Γιλμάζ τους τέσσερις καλοκαιρινούς μήνες, ο Τσαβούσογλου επανήλθε δριμύτερος στην απαίτηση να λυθούν «πακέτο» όλα τα θέματα που έχει θέσει επισήμως στο τραπέζι των συνομιλιών η Τουρκία εδώ και 48 χρόνια, κατονομάζοντας ως μέσο λύσης το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Σε αντίθετη περίπτωση άφησε εντελώς ανοιχτή την πιθανότητα ελληνοτουρκικής σύγκρουσης ή και «τυχαίου ατυχήματος» που θα οδηγήσει σε σύγκρουση.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη προς στιγμήν εμφανίστηκε έκπληκτη για την υπαναχώρηση της Τουρκίας από το «παράθυρο ευκαιρίας» και οχυρώθηκε πίσω από τη θέση ότι δεν διαπραγματεύεται θέματα εθνικής κυριαρχίας.
Ωστόσο Αγκυρα και Αθήνα συμφωνούν ότι οι διαδικασίες των διερευνητικών συνομιλιών δεν έχουν αποδώσει ύστερα από 64 γύρους. Ο Ελληνας ΥΠΕΞ στις πρόσφατες συνεντεύξεις του επιμένει ότι έχει έτοιμη πρόταση για «διαφοροποίηση της διαδικασίας», ώστε να παραχθεί αποτέλεσμα. Ταυτοχρόνως ο Μ. Τσαβούσογλου σημειώνει ότι πρέπει να γίνουν βήματα πρώτα στις διερευνητικές και μετά σε διμερείς διαβουλεύσεις, ώστε να υπάρξει αποτέλεσμα στην εφ’ όλης της ύλης διαπραγμάτευση. Κοινός τόπος των δύο υπουργών Εξωτερικών είναι η διαβούλευση επί όλων των θεμάτων που θέτει η Τουρκία.
Η κυβέρνηση Ερντογάν, έναν μήνα πριν από τις εκλογές στην Τουρκία, επέλεξε τη στιγμή να βάλει στο κάδρο το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για την επίλυση των θεμάτων που δεν θα έχουν επιλυθεί στον διμερή διάλογο. Στους 64 γύρους διερευνητικών συνομιλιών, η Τουρκία είχε την απόλυτη ελευθερία να θέτει στο τραπέζι των συνομιλιών οποιαδήποτε διεκδίκησή της σε βάρος ελληνικής κυριαρχίας και εθνικών συμφερόντων, την οποία βάφτιζε «ελληνοτουρκική διαφορά» με το αζημίωτο.
Η κυβέρνηση Ερντογάν εκτιμά τώρα ότι έχει συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία τα οποία μπορεί να αξιοποιήσει στη Χάγη, όπως ελληνικός εναέριος χώρος 10 ν.μ., εύρος FIR Αθηνών, κατάθεση σχεδίων πτήσης, επέκταση χωρικών υδάτων – casus belli, Υφ./ΑΟΖ, ζώνη αλιείας 12 ν.μ. στο Αιγαίο, θαλάσσια έρευνα και διάσωση από τη μέση του Αιγαίου, αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νήσων που περιλαμβάνονται στις συνθήκες, ιδιοκτησιακό καθεστώς νήσων, νησίδων και κυρίως βραχονησίδων στο Αιγαίο κ.λπ.
Με σύμμαχο το ΝΑΤΟ και την κυβέρνηση Μπάιντεν
Στο πέρασμα των δεκαετιών, η Τουρκία κατοχύρωσε τις βλέψεις της εναντίον της Ελλάδας σε διεθνείς οργανισμούς (ΙCΑΟ, ΙΜΟ), αλλά και στο ΝΑΤΟ, που αποτελεί τον σταθερό βραχίονα της Τουρκίας στην αποστρατιωτικοποίηση των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου (απαγορεύοντας στα νατοϊκά αεροσκάφη να προσεγγίζουν εγγύτερα των 6 ν.μ. τις ακτές των ελληνικών νήσων), επιτρέποντας έτσι στην Τουρκία να καταγγέλλει την Ελλάδα για «παραβιάσεις στον εναέριο χώρο» και παραβίαση των Συνθηκών Λωζάννης και Παρισίων. Από τις αρχές του 2023, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει αποκτήσει σταθερό σύμμαχο την κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία επισήμως χαρακτηρίζει πλέον «διαφιλονικούμενες» τις νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο.
Με τα δεδομένα αυτά, όπως καταγράφονται στα επίσημα εθνικά και διεθνή έγγραφα, οποιαδήποτε προσφυγή στη Χάγη, ακόμα και μόνο για την υφαλοκρηπίδα, θα οδηγήσει σε κατακερματισμό της ελληνικής κυριαρχίας σε Αιγαίο και Μεσόγειο με υπαιτιότητα των ελληνικών κυβερνήσεων. Και τούτο διότι από το 1974 μέχρι σήμερα οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν αντιμετωπίζουν στη γένεσή τους τις τουρκικές διεκδικήσεις, αλλά μεταθέτουν την επίλυση στην επόμενη κυβέρνηση, με αποτέλεσμα να έχουν συσσωρευθεί όλες οι υποτιθέμενες διαφορές που αναφέρει η Τουρκία σε βάρος της Ελλάδας.
Οποιαδήποτε προσφυγή στη Χάγη θα μετατρέψει πλείστα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα σε τουρκικά κεκτημένα.
