Ο μυστηριώδης πολεμιστής Εχετλαίος στη μάχη του Μαραθώνα

Must Read

Εχετλαίος ή Έχετλος ήταν το όνομα ενός αγνώστου ήρωα που φέρεται να εμφανίστηκε στη μάχη του Μαραθώνα. Το όνομά του συνδέεαι πιθανώς με την εχέτλη (= λαβή αρότρου) που λέγεται ότι κρατούσε για να πολεμά με τους Πέρσες. Στην εικόνα του Πάναινου*, αδελφού του Φειδία που βρισκόταν στην Ποικίλη Στοά απεικονιζόταν και ο Έχετλος ανάμεσα στους ήρωες της μάχης του Μαραθώνα.

  • Γράφει ο Τάκης Κάμπρας

Ο Ηρόδοτος, ο οποίος κατέγραψε τα περισσότερα στοιχεία για τη μάχη του Μαραθώνα, δεν αναφέρει το παραμικρό για τον Εχετλ(αί)ο, αλλά ούτε και κάποιος άλλος συγγραφέας της κλασικής εποχής. Ό,τι γνωρίζουμε γι’ αυτόν προέρχονται από τον αρχαίο περιηγητή
Παυσανία που έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ.: «…Συνέβη δε ως λέγουσιν, άνδρα εν τη μάχη παρείναι το είδος και την σκευήν άγροικον. Ούτος των βαρβάρων πολλούς καταφονεύσας αρότρω, μετά το έργον ην αφανής. Ερομένοις δε Αθηναίοις άλλο μεν ο θεός ες αυτόν έχρησεν ουδέν, τιμάν δε Εχετλαίον εκέλευσεν ήρωα.» (Παυσανίας βιβλ. 1, κεφ. 32). Δηλαδή, συνέβη, καθώς λέγουν, να παρουσιασθεί στη μάχη (του Μαραθώνα) άνδρας κατά τη μορφή και την ενδυμασία χωρικός, αυτός σκότωσε με ένα άροτρο πολλούς από τους βαρβάρους και εξαφανίστηκε μετά τη μάχη. Στους Αθηναίους που ρώτησαν το θεό (τον Απόλλωνα στους Δελφούς) τίποτα άλλο δεν εχρησμοδότησε σε αυτούς παρά να τιμούν σαν ήρωα τον Εχετλαίον. Να σημειωθεί πως ο Παυσανίας έζησε έξι αιώνες μετά τη μάχη, αλλά η μαρτυρία του για τον Εχετλ(αί) απεικονίστηκε στην τοιχογραφία της μάχης στην Ποικίλη Στοά, στην Αγορά της αρχαίας Αθήνας. Το έργο αυτό, που έδειχνε τις κυριότερες φάσεις της μάχης, φιλοτεχνήθηκε περίπου το 460 π.Χ., δηλαδή μόλις 30 χρόνια μετά τη μάχη του Μαραθώνα. Θα πρέπει να απεικόνιζε με ρεαλισμό τα συμβάντα της μάχης, καθώς την εποχή που εκτέθηκε για πρώτη φορά σε δημόσια θέα ζούσαν ακόμη πολλοί βετεράνοι της μάχης που θα εντόπιζαν τυχόν ανακρίβειες στην απόδοση των συμβάντων. Στα χρόνια όμως που ακολούθησαν, άρχισαν να υπεισέρχονται στο ιστορικό αφήγημα της μάχης πολλά φανταστικά και υπερβολικά στοιχεία.

Ο Ηρόδοτος ο οποίος γεννήθηκε πέντε χρόνια αργότερα το 485 π.Χ. στην Αλικαρνασσό, δίνει μια άλλη διάσταση στον άγνωστο αυτόν πολεμιστή και το όπλο του. Περιγράφει ότι στην μάχη του Μαραθώνα συνέβη κάτι πολύ παράξενο, ένας Αθηναίος στρατιώτης, ο Επίζηλος, γιος του Κουφαγόρα, ενώ πολεμούσε γενναία στήθος με στήθος ξαφνικά έχασε την όραση του και στα δύο του μάτια, παρόλο που δεν τον είχε ακουμπήσει τίποτα, ούτε δόρυ ούτε ξίφος ούτε βέλος τόξου. Συνεχίζοντας ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο Επίζηλος διηγείται ότι είδε έναν μεγαλόσωμο οπλίτη που η γενειάδα του κάλυπτε ολόκληρη την ασπίδα του, και ότι αυτό το φάντασμα κρατούσε στα χέρια του ένα πολύ φωτεινό όπλο! Πέρασε ακριβώς δίπλα του, σκοτώνοντας Πέρσες αντιπάλους και αυτή η σκηνή ήταν η τελευταία που είδε ο Επίζηλος γιατί από κάποια υπερβολική λάμψη, τυφλώθηκε! Οι Αθηναίοι ρώτησαν το Μαντείο των Δελφών να μάθουν ποιος ήταν ο άγνωστος ήρωας που πολέμησε μαζί τους και το Μαντείο τους έδωσε πάλι την απάντηση πως έπρεπε να τιμούν τον ήρωα Εχετλαίο.

Πάναινος Ζωγράφος που έζησε τα μέσα του 5ου αι. π.Χ., ήταν νεώτερος, αλλά σύγχρονος του φημισμένου Πολύγνωτου. Αδελφός του Φειδία, συνεργάστηκε πρώτα με τον Πολύγνωτο στην διακόσμηση της Ποικίλης Στοάς, όπου μαζί και με τον Μίκωνα συνδημιούργησε την επική ζωγραφιά της Μάχης του Μαραθώνα όπου απεικονίζεται ο Εχετλ(αί)ος

Η μάχη του Μαραθώνα

Στις 10 Σεπτεμβρίου του 490 πΧ η Περσική αρμάδα υπό τη διοίκηση του Δάτη και του Αρταφέρνη, αγκυροβόλησε στον Μαραθώνα, στην θέση του σημερινού Σχοινιά και εγκατέστησε στρατόπεδο στην περιοχή του σημερινού χωριού Κάτω Σούλι. Το μόνο μειονέκτημα ήταν η ύπαρξη ελών στα νώτα των Περσών. Τα έλη δυσκόλευαν τις κινήσεις των Περσών και την επικοινωνία τους με το στόλο.

Οι Αθηναίοι ξεκίνησαν την ίδια ημέρα της περσικής απόβασης την κίνηση τους προς τον Μαραθώνα, και αφίχθησαν την επομένη στην περιοχή. Φτάνοντας στον Μαραθώνα, οι Έλληνες στρατοπέδευσαν, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, κοντά στο ιερό του Ηρακλή, στους πρόποδες του υψώματος της Πεντέλης, Αγριλίκι στις νοτιοδυτικές παρυφές του κάμπου του Μαραθώνα. Η κυρίως μάχη έγινε στην περιοχή της πεδιάδας με την Ελληνική παράταξη στην περιοχή δυτικά του γνωστού «ΤΥΜΒΟΥ ΤΟΥ ΜΑΡΑΘΩΝΟΣ» και των Περσών στην περιοχή μεταξύ σημερινού Τύμβου και θάλασσας.

Στις 11 Σεπτεμβρίου άρχισαν οι πρώτες αψιμαχίες, με τους Έλληνες σύμφωνα με τις πηγές να επιτίθενται και να υποχωρούν, προσπαθώντας έτσι να παρασύρουν τους Πέρσες σε ένα στενό σημείο της περιοχής, όπου θα ήταν ευκολότερο να πολεμήσουν.

Την 17η Σεπτεμβρίου ο Μιλτιάδης διέταξε πάλι τον στρατό του να παραταχθεί, αλλά είδε πως οι Πέρσες είχαν αποσύρει τους βαριά οπλισμένους και τους Ιππείς στα πλοία, προφανώς για να πλεύσουν προς τον Πειραιά για να αιφνιδιάσουν τους Αθηναίους. Οι οπλίτες ήταν παρατεταγμένοι σε πλάτος σχεδόν ίσο με αυτό της περσικής δύναμης. Οι πτέρυγες ήταν ενισχυμένες, ενώ το κέντρο, όπου βρισκόταν το ελαφρύ αλλά πολυπληθέστερο τμήμα του τακτικού περσικού στρατού, ήταν ασθενές. Απόσταση των δύο αντιπάλων περίπου 1500μ.

Η Ελληνική οπλιτική φάλαγγα ξεκίνησε με κανονικό βηματισμό. Οι παραταγμένοι Πέρσες έβλεπαν ένα σιδερένιο τείχος με προεξέχουσες λόγχες να τούς πλησιάζει, ενώ συγχρόνως οι Έλληνες οπλίτες έβγαζαν πολεμικές κραυγές. Οι γύρω λόφοι πρέπει να αντηχούσαν από τον ύμνο που ο μεγάλος ποιητής Αισχύλος, που πολέμησε στο Μαραθώνα, μας διέσωσε στην περίφημη τραγωδία «Πέρσες»: «Ίτε παίδες Ελλήνων, ελευθερούτε πατρίδα, ελευθερούτε δε παίδας, γυναίκας, θεών τε πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων, νυν υπέρ πάντων ο αγών!» 

Όταν η φάλαγγα έφθασε σε απόσταση βεληνεκούς των εχθρικών βελών (150μ περίπου), άρχισε να τρέχει συντεταγμένη κατά του αντιπάλου ο οποίος επιχείρησε να τους αποκρούσει ενώ οι Πέρσες τοξότες άρχισαν καταιγισμό βελών . Όμως, επιχειρώντας στο κέντρο, πλησίασαν το κέντρο του αντιπάλου τους το οποίο βλέποντας πως είναι λίγοι αριθμητικά έτρεξε να αποκρούσει την επίθεση. Τότε, κινήθηκαν τα πλάγια και κτυπώντας τους Πέρσες στη μέση τους διέσπασαν με αποτέλεσμα να τρέχουν πανικόβλητοι και ατάκτως να σωθούν. Οι Πέρσες υποχώρησαν προς την σημερινή παραλία του Σχοινιά και όσοι δεν έπεσαν στα έλη, επιχείρησαν να επιβιβαστούν στα πλοία τους, αφού στο πευκοδάσος του Σχοινιά και στην αμμώδη ακτή του διεξήχθη η πιο σκληρή μάχη. Εκεί οι Αθηναίοι φέρεται να κατέλαβαν και επτά πλοία.

Από την πλευρά των Ελλήνων Μαραθωμονομάχων υπήρξαν 192 απώλειες, μεταξύ των οποίων ο Κυναίγειρος ο αδελφός του Αισχύλου, ο ευγενικός και γενναίος πολέμαρχος Καλλίμαχος και ο Στρατηγός Στησίλαος. Οι Πέρσες 6.400!

H ηρωική μορφή του Κυναίγειρου έμεινε μοναδικό παράδειγμα ανδρείας και αυταπάρνησης στην Ιστορία. Ο Κυναίγειρος ήταν απόγονος της οικογένειας των Κοδριδών, γιος του Ευφορίωνα από την Ελευσίνα. Μετά την πρώτη φάση της σύγκρουσης οι Πέρσες τράπηκαν σε φυγή και έσπευσαν να διαφύγουν με τον στόλο τους. Οι Αθηναίοι τους κυνήγησαν μέχρι τα πλοία τους. Ο Κυναίγειρος, προσπαθώντας να εμποδίσει ένα πλοίο να αποπλεύσει το άρπαξε με το χέρι, περιμένοντας να φτάσουν οι συμπολεμιστές του και να το καταλάβουν. Ένας Πέρσης του έκοψε το χέρι και τότε ο Κυναίγειρος έπιασε το πλοίο με το άλλο του χέρι. Ήταν τόση η δύναμη της ψυχής του, που όταν ο Πέρσης του έκοψε και το δεύτερο χέρι ο Κυναίγειρος κράτησε το πλοίο με τα δόντια του μέχρι που του έκοψε το κεφάλι. Η ηρωική αυτή πράξη του Κυναίγειρου τον κατέταξε στο Πάνθεον των Ηρώων.

Ο ζωγράφος Πολύγνωτος τον απαθανάτισε (460 π.Χ.) στην απεικόνιση της μάχης που την απέδωσε σε τρεις πίνακές του στην Ποικίλη Στοά της Αθήνας.
«Και τούτο μεν εν τούτω τω πόνω ο πολέμαρχος Καλλίμαχος διαφθείρεται, ανήρ γενόμενος αγαθός, από δ’ έθανε των στρατηγών Στησίλεως ο Θρασύλεω τούτο δε Κυνέγειρος ο Ευφορίωνος ενθαύτα επιλαμβανόμενος των αφλάστων νεός, την χείρα αποκοπείς πελέκεϊ πίπτει, τούτο δε άλλοι Αθηναίων πολλοί τε και ονομαστοί».

Κι ενώ εξακολουθούσε η μάχη γύρω από τα πλοία των Περσών, ο αγγελιοφόρος Φειδιππίδης έφυγε πεζός από τον Μαραθώνα για να φέρει αφενός μεν τη χαρμόσυνη είδηση της νίκης στους Αθηναίους, αλλά να τους ειδοποιήσει ότι ο Περσικός στόλος πλέει προς τον Πειραιά. Προφανώς, υπερέβαλε εαυτόν κατά τη διαδρομή και μόλις αναφώνησε «νενικήκαμεν» ενώπιον των συμπολιτών του, έπεσε νεκρός από την εξάντληση. Βέβαια, αργότερα έφθασε και ο στρατός του Μιλτιάδη για να υπερασπιστεί την πόλη σε περίπτωση αποβίβασης του κυρίου όγκου των Περσών, αλλά εκείνοι μόλις τους είδαν να περιμένουν παρατεταγμένοι, γύρισαν και έστρεψαν προς την Περσία.

Στις 8 Δεκεμβρίου 2010, κατά την 2500η επέτειο του γεγονότος, η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ με ψήφισμά της αναγνώρισε ότι η μάχη του Μαραθώνα αποτελεί μία από τις σημαντικότερες μάχες στην ιστορίας της ανθρωπότητας.

 

 

 

Ακολουθήστε το newsbreak.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις τελευταίες & σημαντικές ειδήσεις.

Ακολουθήστε το newsbreak.gr στο κανάλι μας στο YouTube για να είστε πάντα ενημερωμένοι.

Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο newsbreak.gr

Tο newsbreak.gr δημοσιεύει κάθε σχόλιο το οποίο είναι σχετικό με το θέμα στο οποίο αναφέρεται το άρθρο. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, αυτό δε σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές και διατηρούμε το δικαίωμα να μην δημοσιεύουμε συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια όπου τα εντοπίζουμε. Σε κάθε περίπτωση ο καθένας φέρει την ευθύνη των όσων γράφει και το newsbreak.gr ουδεμία νομική ή άλλη ευθύνη φέρει.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ

εισάγετε το σχόλιό σας!
Πληκτρολογήστε το όνομα σας

Περισσότερα Βίντεο

Latest News

Διαβάζονται τώρα

More Articles Like This