Η Πηνελόπη Δέλτα περιγράφει για τις εκλογές του 1920, κατά τι οποίες ηττήθηκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος: κυρίες της υψηλής τάξης πανηγύριζαν έξαλλα, μέσα σε κλίμα έντονου ερωτισμού, μαζί με ανθρώπους που ούτε καν θα διανοούνταν να χαιρετήσουν τις καθημερινές.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, στο διήγημά του «Χαλασοχώρηδες» που καταγράφει τα ήθη των εκλογών της εποχής του, παρουσιάζει μία ιδιαίτερα φαύλη εικόνα, καθώς και την χρηματική κυρίως συναλλαγή μεταξύ ψηφοφόρου και κομματάρχη.
Όταν κάποιος καταψήφιζε έναν υποψήφιο έριχνε ένα σφαιρίδιο στην πλευρά της κάλπης που έγραφε ΟΧΙ και ήταν χρωματισμένη με μαύρο χρώμα λέγοντας ότι «τον μαύρισε».
Όταν ήθελε να δείξει ότι ήταν ένθερμος υποστηρικτής του δάγκωνε το σφαιρίδιο πριν το ρίξει στο «Ναι» και έτσι προέκυψε η έκφραση «δαγκωτό».
Σε κάθε κάλπη υποψηφίου υπήρχε και ένας εκπρόσωπός του, ο οποίος φρόντιζε όχι μόνο να κάνει παραινέσεις προς τον κάθε ψηφοφόρο για να ψηφίσει «ναι», αλλά κατέγραφε και την ψήφο του για να γνωρίζει το κόμμα τα φρονήματά του. Αυτούς τους… εκπροσώπους τους αποκαλούσαν «κουμπάρους».
Ας κάνουμε λοιπόν μια ιστορική αναδρομή στο παρελθόν…
Οι πρώτες άμεσες εκλογές του ελληνικού κράτους , μετά τη διεθνή αναγνώριση της ανεξαρτησίας (πρώτη βουλή που εκλέχθηκε ήταν το β’ βουλευτικό της επαναστατικής περιόδου)!
Έγιναν το 1829, με απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια, πρώτου κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Δικαίωμα ψήφου είχαν «όλοι οι ευρισκόμενοι στην Ελλάδα οι οποίοι ήταν Έλληνες το γένος». Από τις εκλογές προέκυψαν οι 236 πληρεξούσιοι που συμμετείχαν στην Δ’ Εθνοσυνέλευση.
Η πρώτη βουλή
Κοινοβουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα έγιναν για πρώτη φορά το 1844, σύμφωνα με το νέο Σύνταγμα που προέκυψε μετά την Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου. Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση ψήφισαν μόνο οι άνδρες άνω των 25 ετών και νικητές αναδείχθηκαν τελικά το φιλορωσικό και φιλογαλλικό κόμμα.
Χρειάστηκε να περάσει κοντά ένα τέταρτο του αιώνα (για την ακρίβεια, 23 χρόνια) από την Επανάσταση του 21, ώσπου οι Ελληνες να αποκτήσουν το δικαίωμα να εκλέγουν τους εκπροσώπους τους στη Βουλή. Και όταν, το 1844, το απέκτησαν, το ευχαριστήθηκαν: Στις πρώτες εκλογές ψήφιζαν επί έξι ολόκληρους μήνες!
Η Βουλή συγκροτήθηκε σε σώμα και συνεδρίασε για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 1845. (η πρώτη κανονική συνεδρίαση έγινε το 1845, από τον Σεπτέμβριο είχαν ξεκινήσει οι προκαταρκτικές συνεδριάσεις, οι οποίες ασχολήθηκαν με την εξέλεγξη των εκλογών. Μέχρι το 1912, οι εκλογές εξελέγχονταν από την ίδια τη βουλή).
Πρώτος, έστω και έτσι, εκλεγμένος πρωθυπουργός ο Ιωάννης Κωλέττης, που εξάντλησε την πρώτη του τριετία, κέρδισε και τις επόμενες εκλογές (1847) με συντριπτική πλειοψηφία .
Η τετραετής θητεία της Βουλής καθιερώθηκε με το Σύνταγμα του 1864.
Πρακτικά Βουλής 1844 Ιανουάριος
Ο νόμος όριζε πως, μετά την ολοκλήρωση της κάθε ψηφοφορίας, οι κάλπες έπρεπε να σφραγιστούν και να μεταφερθούν στις πρωτεύουσες των νομών για καταμέτρηση. Το πώς έφταναν στον προορισμό τους;
Οι κάλπες έφταναν στον τόπο της καταμέτρησης με σπασμένα σανίδια ή λιμαρισμένες τις σφραγίδες, ενώ, σε πολλές περιπτώσεις, οι ψήφοι μεταφέρονταν σε «σαπουνοσακούλες».
Στη Βουλή, όταν ο «εκλεγμένος» με ψηφοδέλτια που προέρχονταν από τέτοιες κάλπες ήταν κωλεττικός, σηκωνόταν κάποιος και εξηγούσε ότι το σπάσιμο των σανιδιών οφειλόταν στο νόμο της συστολής των στερεών σωμάτων, η λιμαρισμένη σφραγίδα ήταν απλά τυχαία σπασμένη κατά τη μεταφορά, η «σαπουνοσακούλα» ήταν κάλπη και ο κακοποιός που έκανε την καταμέτρηση είχε τον σεβασμό και την εκτίμηση των κατοίκων της περιοχής του. Στις περιπτώσεις των μαυροκορδατικών όμως, αρκούσε μια γρατσουνιά στην κάλπη, για να ξεσπάσει θύελλα καταγγελιών ότι είχαν να κάνουν με καραμπινάτη περίπτωση νοθείας!
Παραδόξως, οι εκλογές κατά τη διάρκεια της Επανάστασης ήταν σχετικά απαλλαγμένες από βία και νοθεία, παρόλο που τα πνεύματα ήταν ιδιαιτέρως οξυμμένα. Ο λόγος έγκειται στο εκλογικό σύστημα: όσοι διαφωνούσαν με το αποτέλεσμα μίας εκλογής δεν είχαν παρά να κάνουν δική τους, ξεχωριστή. Μετά καλούνταν η Βουλή ή η Εθνοσυνέλευση, να επιλέξει ποια από όλες τις εκλογές σε κάθε περιφέρεια ήταν η νόμιμη.
Αντίθετα, οι εκλογές του Όθωνα ήταν γνωστές για βία και νοθεία, σε σημείο που ίσως απετέλεσαν τον αποφασιστικό λόγος της έξωσής του. Το φαινόμενο αυτό πάντως δεν εξαλείφθηκε με την εκθρόνισή του.
Οι εκλογές, μέχρι και το 1843, ήσαν απολύτως φανερές και ο ψηφοφόρος καλείτο να προσυπογράψει όποια υποψηφιότητα προτιμούσε.
Το 1844 θεσπίστηκε το ψηφοδέλτιο, το οποίο όμως δεν βελτίωσε την κατάσταση όσον αφορά τη μυστικότητα, η οποία καθιερώθηκε οριστικά το 1864 με το σφαιρίδιο.
Η λεγόμενη «δια σφαιριδίων ψηφοφορία» είχε καθιερωθεί για πρώτη φορά στα Επτάνησα, ως προς την εκλογή των βουλευτών, με τον εκλογικό νόμο του 1849 και η Β΄ Εθνοσυνέλευση των Αθηνών, την υιοθέτησε πανηγυρικά, μετά από τις αλλεπάλληλες νοθείες που είχαν παρατηρηθεί στις ψηφοφορίες καθ’ όλη την οθωνική περίοδο, στις οποίες χρησιμοποιούνταν ψηφοδέλτια, μολονότι στη χώρα ελάχιστοι γνώριζαν γράμματα και αναφερόμαστε στο 40% περίπου των ανδρών.
Και η επιλογή, ωστόσο, των σφαιριδίων κατέληξε γραφική και ταυτόχρονα αρκετά δαπανηρή αφού κατά την ψηφοφορία, κάθε υποψήφιος είχε και τη δική του κάλπη η οποία ήταν τενεκεδένια, χωρισμένη εσωτερικά στα δύο και βαμμένη εξωτερικά μισή άσπρη με γραμμένο πάνω NAI και μισή μαύρη με γραμμένο πάνω OXI.
O ψηφοφόρος περνούσε το χέρι του μέσα στην κάλπη και έριχνε το σφαιρίδιο – το οποίο ήταν ένας μεγάλος μολυβένιος σβώλος – είτε στο NAI, αν ήθελε να ψηφίσει τον υποψήφιο, είτε στο OXI, αν ήθελε να τον καταψηφίσει.
Όμως, το γραφικό θέαμα ξεκινούσε από τον αριθμό των καλπών που απαιτούνταν αφού σε ένα νομό με πενήντα υποψηφίους και ογδόντα εκλογικά τμήματα έπρεπε να τοποθετηθούν τέσσερις χιλιάδες κάλπες και ισάριθμοι αντιπρόσωποι!
Εάν ο υποψήφιος ήθελε να ελπίζει, όφειλε να τοποθετήσει δίπλα στην κάλπη τον αντιπρόσωπό του, τον «κουμπάρο» όπως έμεινε γνωστός που ήταν το «μάτι» του και το «αφτί» του σε κάθε ψηφοφορία. Παρακολουθούσε τον ψηφοφόρο και προσπαθούσε από τη φορά του χεριού του και τον ήχο του σφαιριδίου να καταλάβει τι είχε ψηφίσει ενώ έκανε και…φιλικές συστάσεις υπέρ του υποψηφίου του.
Από την άλλη πλευρά, όμως, το σφαιρίδιο, υπήρξε και από τα αντικείμενα που, τραγουδήθηκαν, σατιρίστηκαν και αγαπήθηκαν με τρόπο έντονο και φανατικό. (ΣΟΥΡΗΣ)
H σχέση δε ψηφοφόρων-κάλπης ήταν σχεδόν ερωτική αφού ακόμα και επιχρύσωναν το σφαιρίδιό τους και το έριχναν επιδεικτικά στο άσπρο της κάλπης ως δείγμα εξαιρετικής εκτίμησης στο πρόσωπο ή το κόμμα που ψήφιζαν. Πολλοί φιλούσαν τις φωτογραφίες που ήταν κολλημένες στην κάλπη ή έβαζαν λουλούδια ενώ άλλοι, φανατικοί υποστηρικτές του υποψηφίου ή του κόμματός του, δάγκωναν το σφαιρίδιο και το έριχναν στην κάλπη.
Πτώχευσαν οι εταιρείες που κατασκεύαζαν τα σφαιρίδια
Η «βασιλεία» του σφαιριδίου έληξε μάλλον άδοξα, ακόμη και για τους κατασκευαστές του, αφού οι τρεις Πειραιώτικες βιοτεχνίες που κατασκεύαζαν τα σφαιρίδια, οδηγήθηκαν από το κράτος σε πτώχευση!
Το 1923 ήταν η τελευταία φορά που το ελληνικό κράτος παρήγγειλε την κατασκευή τριάντα εκατομμυρίων σφαιριδίων από τις τρεις αυτές βιοτεχνίες. Ωστόσο, λίγο μετά τη συμφωνία το συνάλλαγμα εκτινάχτηκε στα ύψη, όπως και η τιμή του μόλυβδου που αποτελούσε την πρώτη ύλη. Αυτό τις ανάγκασε να αποποιηθούν την προμήθεια προτιμώντας να χάσουν τις εγγυήσεις τους.
Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, όμως, Γεώργιος Χωματιανός, επέμενε πως η παραγγελία έπρεπε να εκτελεσθεί κανονικά. Και ενώ όλα έβαιναν καλώς, ο ξαφνικός θάνατος του Χωματιανού τα ανέτρεψε όλα. Οι άτυχοι βιοτέχνες έμπλεξαν στα γρανάζια της γραφειοκρατίας και κατέληξαν να διεκδικούν τα χρήματά τους στα δικαστήρια. Και παρόλο που η δικαίωση γι’ αυτούς ήλθε έστω με καθυστέρηση δεκαπέντε ετών, δεν έλαβαν ούτε δραχμή!
Μετά το 1923, τα σφαιρίδια καταργήθηκαν με την εξαίρεση των προνομιούχων τότε περιφερειών Ύδρας, Σπετσών και Ψαρών. Οι τελευταίες ανεπιτυχείς συζητήσεις για την επαναφορά του, έγιναν το 1934.
Το 1950, ωστόσο, έγινε μία σοβαρή απόπειρα επαναφοράς ενός παραπλήσιου συστήματος, με την πρόταση για «φωτογραφικό» εκλογικό σύστημα: κάθε ψηφοφόρος θα είχε το δικαίωμα να βάλει στον φάκελό του, τόσα ψηφοδέλτια με φωτογραφία των τοπικών πολιτευτών όσες είχε έδρες η περιφέρεια του. Και το σχέδιο όμως αυτό δεν υλοποιήθηκε.
Συνολικά, από τις εκλογές του 1844 έως το 1875, οπότε ο Χαρίλαος Τρικούπης υποχρέωσε τον βασιλιά Γεώργιο Α να δεχτεί την «αρχή της δεδηλωμένης», έγιναν δεκαπέντε εκλογικές αναμετρήσεις, αλλά η πρωθυπουργία άλλαξε χέρια 39 φορές!
Οι πρώτες μετά το Σύνταγμα του 1864 εκλογές ορίστηκαν να ξεκινήσουν στις 14 Μαΐου 1865, με πρωθυπουργό, για πρώτη φορά, τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο.
Η κάλπη έφερε Ισοπαλία
Ήταν τον Νοέμβριο του 1902, και στον απόηχο του Μακεδονικού και Κρητικού Αγώνα, όταν οι κάλπες έδειξαν ισοπαλία: Το κόμμα του Δηλιγιάννη και αυτό του Θεοτόκη απέσπασαν από 102 έδρες έκαστο, και ο Βασιλιάς Γεώργιος Β’ αποφάσισε να δώσει εντολή για υπηρεσιακή κυβέρνηση.
Στον Δηλιγιάννη όμως δεν άρεσε αυτή η εξέλιξη, και ξεσήκωσε τον λαό της Αττικής να βγει στους δρόμους. Το ίδιο έκαναν και άλλες παρατάξεις, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μεγάλη αναταραχή, με άνδρες που έφεραν μαχαίρια, νταούλια και σανίδες από τα αναγειρόμενα κτίρια της οδού Σταδίου.. Αυτά τα επεισόδια της επομένης των εκλογών του 1902 ονομάστηκαν «Σανιδικά» – Τελικά, ο Βασιλιάς ενέδωσε και έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Δηλιγιάννη.
Τα ευτράπελα στην ελληνική κοινοβουλευτική ιστορία κατά την περίοδο των δημοτικών και βουλευτικών εκλογών, είναι πάρα πολλά
Και αυτό είναι φυσικό, αφού το μορφωτικό επίπεδο του λαού κατά το παρελθόν ήταν σαφώς χαμηλότερο. Πέρασαν μάλιστα πολλές δεκαετίες ώστε να επιτευχθεί στοιχειώδης εξοικείωση με την εκλογική διαδικασία.
Οι παρατάξεις και οι υποψήφιοι συνήθως επιστράτευαν κάθε μέσο και χρησιμοποιούσαν όλες τις μεθόδους προσέλκυσης των ψηφοφόρων. Αποτέλεσμα; τα ρουσφέτια, οι υποσχέσεις, ακόμα και οι εκβιασμοί και έμμεσες απειλές να είναι στην ημερήσια διάταξη…!
1.Τον Μάρτιο 1835, αντιμέτωποι στις πρώτες εκλογές στην Αθήνα βρέθηκαν οι «κυβερνητικοί», που βρίσκονταν υπό την επιρροή του Βαυαρού αρχιγραμματέα Άρμανσμπεργκ, και οι «αντικυβερνητικοί», που ήσαν αντίθετοι με τον βασιλικό θεσμό.
Ο προεκλογικός αγώνας που προηγήθηκε, χαρακτηρίστηκε από σφοδρές καταγγελίες για νοθεία καθώς και από έντονη αντιπαλότητα ανάμεσα σε νέους και γηραιότερους υποψηφίους, οι δε 800 Αθηναίοι που προσήλθαν στις κάλπες βρέθηκαν επί πέντε μέρες στο μοναδικό εκλογικό τμήμα της πόλης στην Αγία Ειρήνη, στην οδό Αιόλου. Η επικράτηση των αντικυβερνητικών δυνάμεων ήταν καθολική, αφού με 650 ψήφους εξέλεξε του περισσότερους δημοτικούς συμβούλους.
Η εξέλιξη αυτή εξόργισε το Άρμανσμπεργκ που παρενέβη διορίζοντας δήμαρχο τον Ανάργυρο Πετράκη αντί του εκλεγμένου Δημητρίου Καλλιφρονά.
2. Πρωταγωνιστικό ρόλο στις εκλογές είχε βέβαια το ρουσφέτι. Οι εφημερίδες του 19ου αιώνα αναφέρουν χιλιάδες περιστατικά ρουσφετιού. Σύμφωνα με τους αντιπάλους του, ο Κουμουνδούρος διέπρεπε στην πρακτική αυτή, όπως και όλοι οι πολιτικοί του 19ου αιώνα που ήταν εξοικειωμένοι με αυτό. Καταγράφεται μάλιστα ρουσφέτι ακόμα και για τον θεμελιωτή του Καραγκιόζη στην Ελλάδα Μιχάλη Μπράχαλη, τον διορισμό του οποίου σε θέση δασοφύλακα έκανε η κυβέρνηση Δεληγεώργη το 1872. Οι αντίπαλοι του μάλιστα κατήγγειλαν το γεγονός όχι όμως για λόγους πρακτικής, όσο το διορισμό ενός ανθρώπου που ανήκε στις λαϊκές τάξεις και ασκεί επάγγελμα που θεωρούν αναξιοπρεπές.
3. Η οικονομική ωστόσο πλευρά των εκλογών αποκαλύπτεται από το γεγονός ότι και οι ποιητές χρησιμοποιούσαν τα οικονομικά τους κεφάλαια για την πολιτική επικράτησή τους. Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης στη βουλή του 1865 ομολόγησε ότι δεν πέτυχε την εκλογή του από τη λαϊκή ψήφο της Λευκάδας αλλά «από τον τόκο των χρημάτων του».
4. Εξάλλου, παντελώς πρωτότυπη στάθηκε η ευρηματικότητα, του Κεφαλλονίτη Γεώργιου Ιακωβάτου (ή Γεωργαντάρα), που συνέταξε ένα σατυρικό έμμετρο, στο οποίο περιέγραφε μία εκλογική του νίκη. Με μία όμως διαφορά: Το ποίημα αυτό ήταν γεμάτο από ύβρεις και χυδαιότητες οι οποίες σόκαραν την καλή κοινωνία των Αθηνών. Ο Ιακωβάτος μοίραζε για καιρό το σατυρικό του πόνημα παντού, σκανδαλίζοντας τους πλέον σεμνοπρεπείς. Αλλά και μέσα στη Βουλή δεν δίσταζε να εκφράζεται με τρόπο μάλλον καρναβαλικό. Για παράδειγμα, σε μία συζήτηση εκφράστηκε με καθόλου κολακευτικό τρόπο για τον Καποδίστρια. Οι χαρακτηρισμοί του προκάλεσαν την οργή των πολιτικών του αντιπάλων, με έναν μάλιστα να ζητεί από τον πρόεδρο «να τον μαζέψει, επειδή είναι πολύ μικρός ο Ιακωβάτος να μιλά έτσι για τον Καποδίστρια». Προς απάντησή του όμως ο Ιακωβάτος απάντησε με ένα μεγαλόφωνο νιαούρισμα προκαλώντας ακατάσχετο γέλιο στην αίθουσα.
5. Σε κάποιες άλλες εκλογές στο Μεσολόγγι ο υποψήφιος Γουλιμής σοφίσθηκε ένα ευφυέστατο τέχνασμα για την εξασφάλιση ψήφων. Πήρε 100 ή 150 δεκάδραχμα, της Λαϊκής Τράπεζας, τα έκοψε στη μέση, κράτησε το μισό και το άλλο μισό το έδωσε σε καθένα από τους αμφιβόλου ειλικρίνειας ψηφοφόρους. Όταν καθένας πήγαινε στο τμήμα για να ψηφίσει, επεδείκνυε το μισό δεκάρικο στον αντιπρόσωπο του Γουλιμή, στον οποίον παρέδιδε το σφαιρίδιο για να το ρίξει εκείνος στην κάλπη…!
6. Στις Δημοτικές Εκλογές της 9ης Φεβρουαρίου 1914 κατά τις οποίες δεν χρησιμοποιήθηκε το ιστορικό «δαγκωτό» σφαιρίδιο, αλλά για πρώτη φορά το ψηφοδέλτιο και το νέο εκλογικό βιβλιάριο, οι υποψήφιοι για το Δήμο Της Αθήνας γι αυτές τις εκλογές ήταν ο Εμμ. Μπενάκη και ο αντίπαλος του Σπ. Μερκούρης. Ο Μπενάκης είχε εντυπωσιάσει το Αθηναϊκό κοινό γιατί ήταν ο πρώτος υποψήφιος που κυκλοφορούσε στους χωματόδρομους της Αθήνας και των συνοικιών με ένα κατακόκκινο αυτοκίνητο. Τον Μπενάκη στήριξαν και οι εν Αθήναις Στυμφαλιείς, γιατί τους είχαν υποσχεθεί ότι ο πάμπλουτος Μπενάκης θα έφερνε στην Αθήνα, με δικά του έξοδα, τα ύδατα της Στυμφαλίας. Έτσι και η Αθήνα θα υδρευόταν και η Στυμφαλία θα λυτρωνόταν από την ελονοσία. Τις εκλογές κέρδισε μεν ο Μπενάκης, αλλά τα ύδατα της Στυμφαλίας δεν έφτασαν ποτέ στην Αθήνα.
Στις ίδιες εκλογές ο Μερκούρης προσδοκούσε να πείσει τους Αθηναίους με το μεγάλο έργο που είχε επιτελέσει. Ποιο ήταν αυτό; Διαφήμιζε ότι «η οδός Κοραή είναι η τρίτη οδός επί της Ευρωπαϊκής Ηπείρου που φωτίζεται με υπερπιεσμένο γκάζι». Οι άλλες δύο οδοί βρίσκονταν στο Παρίσι. Η αρμόδια υπηρεσία, μάλιστα, βεβαίωνε ότι αυτός ο φωτισμός ήταν «έντονος, γλυκύς και οικονομικός»…
7. Αξιοπερίεργη μορφή δωροδοκίας καταγράφεται και στη Σύρο στις αρχές του 20ου αιώνα: Υποψήφιος έβαζε στοίχημα με ψηφοφόρους, το οποίο καταγραφόταν επίσημα με υπογραφές και από τα δύο μέρη. Ο ψηφοφόρος στοιχημάτιζε ότι θα κερδίσει ο υποψήφιος, ενώ ο υποψήφιος ποντάριζε στο ότι θα χάσει. Η μέθοδος αυτή αποκαλύφθηκε δεκαετίες μετά, από τους κληρονόμους του αρχείου του εν λόγω υποψηφίου, ο οποίος είχε καταφέρει να εκλεγεί αρκετές φορές με τον ευρηματικό αυτό τρόπο.
8. Στις Δημοτικές εκλογές του 1934 είχαν το δικαίωμα να ψηφίσουν για πρώτη φορά και οι γυναίκες, αλλά εκείνες απείχαν. Συγκεκριμένα, επί 75.000 ψηφοφόρων στους εκλογικούς καταλόγους, του Δήμου Αθηναίων, ενεγγράφησαν 2655. Απ΄ όλες αυτές άσκησαν το δικαίωμα του εκλέγειν 439 «χειραφετημένες»: 215 εις το τμήμα Νεαπόλεως (Ζωoδόχου Πηγής), 156 στο τμήμα του Άγιου Παύλου και 68 στο τμήμα του Αγίου Ιωάννη.
9. Σε μια άλλη περίπτωση, η εφημερίδα «Αιών» αναφέρει ότι στις εκλογές της 2ας Φεβρουαρίου 1841, εποχή δηλαδή που οι γυναίκες δεν είχαν ακόμη δικαίωμα ψήφου, στον Δήμο Ειδυλλίας (Βίλια Αττικής) περίπου είκοσι Βιλιώτισσες πήραν ψηφοδέλτια και ψήφισαν για λογαριασμό των συζύγων τους, που λείπανε από το χωριό.
10. Στις μέρες μας όμως, το 2007, στους Λειψούς σε σύνολο 1.115 εγγεγραμμένων ψήφισαν οι 97, ενώ το 2009 στο Αγρίνιο, ψηφοφόρος μετάνιωσε για την ψήφο του και ήθελε να βγάλει το φάκελο του έξω από την κάλπη για να την αλλάξει …!
11. Τα ευτράπελα όμως δεν αφορούν μόνο τους υποψηφίους και τους ψηφοφόρους. Νεαρή δικηγόρος από την Αθήνα, ζήτησε να διοριστεί δικαστική αντιπρόσωπος στη Γαύδο. Περιχαρής τηλεφώνησε ζητώντας πληροφορίες για την παραλαβή του εκλογικού σάκου και τον τρόπο μετάβασής της στο εκλογικό τμήμα. Καθώς όμως στην περιοχή επικρατούσε κακοκαιρία, ενημερώθηκε ότι θα μεταφερθεί με ελικόπτερο του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Πανικόβλητη η νεαρή δικαστική αντιπρόσωπος υπέβαλε αμέσως την παραίτησή της και αντικαταστάθηκε από άνδρα δικηγόρο, ο οποίος δεν φοβόταν τις πτήσεις.
12. Οι ευρωεκλογές από την άλλη διεξάγονταν σε σχετικά ηρεμότερο κλίμα. Στη συγκεκριμένη εκλογική αναμέτρηση τα αποτελέσματα ήσαν λίγο – πολύ εκ των προτέρων γνωστά ενώ σχεδόν όλα είχαν τελειώσει ήδη στις 11.30 μ.μ. της Κυριακής. Όμως, ήταν 4 το πρωί της Δευτέρας και το αποτέλεσμα από συγκεκριμένο εκλογικό τμήμα δεν είχε ακόμη ανακοινωθεί, ενώ ο δικαστικός αντιπρόσωπος δεν απαντούσε στο τηλέφωνο του εκλογικού τμήματος. Μετά από ανησυχία και έρευνα αρκετών ωρών, η Αστυνομία τον βρήκε στο ξενοδοχείο του να κοιμάται αγκαλιά με τον εκλογικό σάκο. «Αύριο πρωί – πρωί θα τα πάω στη Νομαρχία. Εντάξει! Δεν έγινε και τίποτε! Αφού ξέρουμε ήδη το αποτέλεσμα!», απάντησε στους αστυνομικούς.
13. Έχουν να λένε σε χωριό, για κάποιον υποψήφιο τοπικό σύμβουλο, μια από τις χαρακτηριστικές φιγούρες του χωριού, που μετά το άνοιγμα της κάλπης μετρήθηκε να λαμβάνει μόλις έναν σταυρό! Όπως ήταν φυσιολογικό, οι χωριανοί στο καφενείο την επομένη άρχισαν να τον πειράζουν και να του λένε: «Καλά ρε, ούτε η γυναίκα σου δεν σε ψήφισε;». Κι αυτός απάντησε: «Μωρέ η γυναίκα μου με ψήφισε, εγώ είναι που είχα κάπου υποχρέωση…»
14. Μια άλλη περίπτωση είναι ενός υποψηφίου που δεν κατάφερε να εκλεγεί. Όταν λοιπόν τον ρωτούσαν οι γνωστοί του εάν πήγε καλά, έπαιρναν την εξής απάντηση: «Πολύ καλά, πήρα 200 σταυρούς και 700 αλίμονο». «Τι είναι αυτά τα αλίμονο;» τον ρωτούσαν με απορία. «Είναι αυτοί που τους ρωτούσα αν θα με ψηφίσουν και μου λέγανε: “Αλίμονο εσένα δεν θα ψηφίσουμε;”»
15. Κάποτε, όταν οι ψηφοφόροι των Σερρών προσήλθαν στις κάλπες, με έκπληξη διαπίστωσαν πως τα ψηφοδέλτια που κρατούσαν στα χέρια τους ήταν του νομού Θεσπρωτίας. Το λάθος εντοπίστηκε από δικαστικό αντιπρόσωπο, και η τάξη επανήλθε άμεσα.
16. Γίνονταν, όμως, και γκάφες. Στις ομιλίες του, υποψήφιος Δήμαρχος υποσχόταν πως αν κερδίσει, θα φροντίσει ώστε η πόλη να είναι λειτουργική και φιλόξενη για άτομα με ειδικές ανάγκες. Όμως, είχε τοποθετήσει το προεκλογικό του περίπτερο πάνω σε διάβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες.
17. Υποψήφιος Δήμαρχος σε περιοχή στην Ηλεία έστειλε βιογραφικό στους ψηφοφόρους του, θυμίζοντας, ότι ο ίδιος είχε βάλει πάνω από δέκα πούλμαν μεταφέροντας τους άντρες της περιοχής για να βρουν νύφες σε πρώην «ανατολική» χώρα…!
18. Στις εκλογές της 17ης Ιουνίου 2012, υπήρξε κόμμα που πήρε μόλις μία ψήφο. Αυτή του 83χρονου προέδρου του! Ο πρόεδρος του κόμματος “Ανεξάρτητη Ανανεωτική Αριστερά, Ανανεωτική Δεξιά, Ανανεωτικό ΠΑΣΟΚ, Ανανεωτική Νέα Δημοκρατία, Όχι στον Πόλεμο, Κόμμα Επιχείρηση Χαρίζω Οικόπεδα, Χαρίζω Χρέη, Σώζω Ζωές, Παναγροτικό Εργατικό Κίνημα Ελλάδος (ΠΑ.Ε.Κ.Ε.)”, Μιλτιάδης Τζαλαζίδης, δεν είχε καταφέρει να πείσει κάποιον δεύτερο να τον ψηφίσει. Πήρε μόλις μία ψήφο. Τη δική του.
19. Άλλος υποψήφιος που επίσης βρέθηκε με μία μόνο ψήφο στην κάλπη, θεώρησε ότι τον απατά η γυναίκα του και τη ρώτησε με απειλητικές διαθέσεις γιατί δεν τον ψήφισε. Αυτή του απάντησε: «Ασφαλώς και σε ψήφισα άντρα μου, αφού σου έβαλα και δέκα σταυρούς, για να βγεις πρώτος!» … Άκυρο φυσικά το ψηφοδέλτιο.
20. Το 1986, είχε αποφευχθεί την τελευταία στιγμή μία διαφορετική κρίση. Ξημερώματα Σαββάτου, πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, κάποιος τεχνικός δοκίμασε τη γεννήτρια του Στρατού που είχε στηθεί έξω από το υπουργείο Εσωτερικών. Αντί για 240 βολτ εστάλησαν 380, με αποτέλεσμα να καούν όσα μηχανήματα ήταν στην πρίζα. Επιστρατεύτηκαν μηχανήματα της σημερινής Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων και της τότε Τράπεζας Πίστεως και οι εκλογές έγιναν χωρίς πρόβλημα.
Στο Πανόραμα της Θεσσαλονίκης οι πολίτες ψήφιζαν υπό τους ήχους κλασικής μουσικής, Μπετόβεν και Τσαϊκόφσκι μεταξύ άλλων.
21. Στην Κέρκυρα στο εκλογικό τμήμα του Δήμου Κορυσίων, παρατηρήθηκε το φαινόμενο της «αλυσίδας» αφού βρέθηκε σε παραβάν ένας φάκελος υπογεγραμμένος από την εφορευτική επιτροπή! Η «ΑΛΥΣΊΔΑ» γινόταν ή παιζόταν ως εξής. Ο υποψήφιος κατάφερνε και εξασφάλιζε έναν υπογεγραμμένο φάκελο από τον δικαστικό αντιπρόσωπο. Έδινε λοιπόν τον φάκελο κλειστό με το ψηφοδέλτιό του στον ψηφοφόρο υπό την προϋπόθεση εκείνος να του επέστρεφε το ανοιχτό φάκελο που του έδινε ο δικαστικός αντιπρόσωπος για να βάλει το επόμενο ψηφοδέλτιο.
22. Σε εκλογική περιφέρεια Αττικής ο Υποψήφιος άνοιξε την εφημερίδα το πρωί Κυριακή των εκλογών και έμεινε άφωνος όταν διάβασε στις κηδείες ότι το προηγούμενο βράδυ είχε πεθάνει. Όπως ήταν φυσικό άρχισε να τρέχει έξω από τα εκλογικά κέντρα για να τον δουν ζωντανό οι ψηφοφόροι του και κατάφερε έτσι να εκλεγεί… Την ευθύνη της δημοσίευσης απέδωσαν σε συνυποψήφιό του χωρίς όμως να τον κατονομάσουν…!
