Από τη Σοφία Χατζή
Στην ιστορία του Χριστού πάνω στη γη, ανάμεσα σε σπουδαίες αποκαλύψεις καταλαβαίνουμε ότι ο Χριστός έχει «νομιμοποιήσει» την εξαίρεση στον κανόνα, ελεύθερος από κάθε ανθρώπινο περιορισμό, ακόμα κι αν παραβιάζονται οι νόμοι της φύσης, με πρώτη τη νίκη κατά του θανάτου!
Έτσι, ενώ αρκετά συχνά ο Χριστός προέτρεπε να μην κοινοποιήσουν τίποτα από τις αποκαλύψεις του στους ανθρώπους, όταν πήγε στους Γεργεσηνούς, προέτρεψε τον νυν ιματισμένο και σωφρονούντα πρώην δαιμονισμένο και καταβασανισμένο νέο, τον φόβο και τον τρόμο όλων των καθωσπρέπει εμπόρων των χοίρων, να ζήσει το υπόλοιπο της ζωής του, μαρτυρώντας αυτά που του έκανε ο Θεός. Αυτό κάνει κι ο Κλάους Κένεθ έως σήμερα.
Ποιος όμως είναι αυτός ο ιδιαίτερος άνθρωπος;
Ο Κλάους Κένεθ γεννήθηκε στην Τσεχοσλοβακία το 1945, τη νύχτα που ο Κόκκινος Στρατός κατέλυσε το Γ’ Ράιχ. Τα παιδικά χρόνια του σημαδεύουν οι κακουχίες και η γονεϊκή εγκατάλειψη. Σε νεαρή ηλικία κακοποιείται σεξουαλικά από έναν καθολικό ιερέα, γεγονός που τον κάνει να αποστραφεί βαθιά τον χριστιανισμό…
Στην εφηβεία εξωθείται σε αντικοινωνικές και αναρχικές συμπεριφορές, απότοκο των οποίων είναι οι συχνές καταδίκες και οι φυλακίσεις του. Στα μετεφηβικά χρόνια επιχειρεί να σπουδάσει στο πανεπιστήμιο της Τυβίγγης, γρήγορα όμως εγκαταλείπει τις σπουδές του και βυθίζεται επί επτά χρόνια στον κόσμο των ναρκωτικών. Περιπλανιέται σε όλο τον κόσμο, αναζητώντας την αλήθεια και κυρίως τη δύναμη να εξουσιάζει τους ανθρώπους, τους οποίους μισεί όλο και περισσότερο. Γνωρίζει τον ισλαμισμό, τον βουδισμό και τον ινδουισμό. Στη συνέχεια καταφεύγει στον λατινοαμερικανικό αποκρυφισμό και στη μαγεία.
Θαυμαστή σωτηρία
Η θαυμαστή σωτηρία του από βέβαιο θάνατο το 1981 στην Κολομβία τον ωθεί να στραφεί στον Χριστό. Η γνωριμία του με τον π. Σωφρόνιο του Έσσεξ το 1983 θα τον οδηγήσει στην Ορθοδοξία και στην ψυχική και πνευματική αποκατάστασή του.
Η Μελίτα Αντωνιάδου, εικαστικός, βρέθηκε με τον Κλάους Κένεθ τυχαία και αργότερα, όταν εκείνος μιλούσε στο ελληνικό κοινό, συχνά τον μετέφραζε. Η ίδια μίλησε στην «Ορθόδοξη Αλήθεια» για τη γνωριμία τους, για τη ζωή του και για τη φιλία, που αναπτύχθηκε ανάμεσά τους, καθώς και για την ιδέα της να μεταφέρει σε εικονογραφημένη μορφή αποσπάσματα από τη δραματική ζωή και τη μεταστροφή του. Η κυρία Αντωνιάδου διευκρινίζει: «Η πρόθεσή μου ήταν να μεταφέρω σε γκράφικ νόβελ τη ζωή του Κλάους Κένεθ, ο οποίος βίωσε ακραίες καταστάσεις κι έζησε αγωνιζόμενος να βρει νόημα στη σύντομη και πολύπαθη ζωή. Το γκράφικ νόβελ είναι ένα διήγημα ή μυθιστόρημα ή ακόμα και φιλοσοφική πραγματεία σε εικονογραφημένη μορφή, δηλαδή σε μορφή κόμικ».
Η Μελίτα Αντωνιάδου σπούδασε οικονομικές επιστήμες στην Αγγλία και στη συνέχεια ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη χαρακτική, την εικονογράφηση, την αγιογραφία και το σκίτσο. Ανατρέχει στο παρελθόν και αναφέρεται στο πρώτο συναπάντημα με εκείνον: «Γνώρισα τον Κλάους Κένεθ όταν ήρθε πρώτη φορά στην Ελλάδα για να παρουσιάσει την αυτοβιογραφία του, η οποία μόλις είχε μεταφραστεί στα ελληνικά. Ο σεβασμιότατος Μεσογαίας κ. Νικόλαος του έπαιρνε συνέντευξη σε μια κατάμεστη αίθουσα και η συνομιλία τους κράτησε όλο τον κόσμο σε μια ευχάριστη εγρήγορση, καθώς την παρακολουθούσαν με αμείωτο ενδιαφέρον. Ήταν αδύνατον να πλησιάσω να τον χαιρετήσω στο τέλος από τον κόσμο… Το επόμενο βράδυ, όμως, είχα την ευκαιρία να του μιλήσω και γίναμε φίλοι. Είχα βρει κι εγώ τις απαντήσεις που ζητούσα στον γέροντα Σωφρόνιο κάποτε, μέσα από τα βιβλία του, κι ένιωσα ότι αυτή η σύμπτωση δημιουργούσε μιας μορφής πιθανό δεσμό ανάμεσά μας, που δεν ήταν τυχαίος».
Η βάπτισή του, τα πατερικά κείμενα και τα ορφανά
Ο Κλάους Κένεθ επιστρέφει στις σπουδές του και διορίζεται καθηγητής σε σχολείο. Βαπτίζεται ορθόδοξος το 1986. Από τότε εξακολουθεί να ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο, για να μαρτυρήσει πλέον τι του έκανε ο Χριστός. Μεταφράζει με την ευλογία του γέροντα Σωφρονίου ορθόδοξα πατερικά κείμενα στα γερμανικά. Είναι παντρεμένος με μια Σέρβα φυσίατρο και μαζί βοηθούν πολύ κόσμο. Έχει ιδρύσει ιδρύματα στην Αφρική και τη Βοσνία για ορφανά και εγκαταλελειμμέναπαιδιά. Η βιογραφία του έχει μεταφραστεί σε 12 γλώσσες και τα έσοδα από τα βιβλία του πηγαίνουν όλα σε αγαθοεργίες. Σήμερα ζει στο Φρίμπουργκ της Ελβετίας.
Τα δύσκολα παιδικά χρόνια, οι ξυλοδαρμοί στην εφηβεία, η παραβατική συμπεριφορά, ο αμαρτωλός αναζητητής και η μεταστροφή του στον Θεό
Συνεχίζοντας την αφήγησή της, η Μελίτα Αντωνιάδου σημειώνει: «Ο Κένεθ ήρθε πάλι πολλές φορές να μιλήσει στην Ελλάδα κι αρκετές από τις φορές αυτές τον συνόδευα ως μεταφράστρια στις συναντήσεις που είχε. Σε μια κουβέντα μας μου ανέφερε ότι του πρότειναν να γίνει η ζωή του ταινία στον κινηματογράφο και πως αυτό τον προβλημάτιζε». Και προσθέτει: «Εκείνη τη στιγμή μού ήρθε η ιδέα ότι θα ταίριαζε η ιστορία του να γίνει κόμικ, προσφερόταν και ως περιεχόμενο αλλά και εικαστικά, αφού είχε ταξιδέψει σε όλες τις ηπείρους. Αυτό ήταν! Ο Κλάους ενθουσιάστηκε. Δεν έχει επιχειρηθεί κάτι ανάλογο στον εκκλησιαστικό χώρο στην Ελλάδα, εκτός, βέβαια, από Βίους Αγίων για παιδιά. Η συνέχεια ήταν μια συναρπαστική περιπέτεια μακράς διαρκείας. Έπρεπε να καταφέρω να ανταποκριθώ και σεναριακά αλλά και εικαστικά σε όλα τα μέρη, στους ανθρώπους και στις καταστάσεις που επέλεξα από τη βιογραφία του. Χρειάστηκε πολλή έρευνα για το εικαστικό μέρος – ευτυχώς που υπάρχει το ίντερνετ και μπορεί κανείς να δει πώς ήταν, ας πούμε, η Ινδία το 1965. Επίσης, χρειάστηκε και χιούμορ, για να αντέξω τα ποικίλα ταξίδια και έξωθεν και έσωθεν, το οποίο εισχώρησε στην ιστορία. Είναι η ιστορία του Κένεθ, αλλά, όπως είναι φυσικό, είναι η ιστορία του Κένεθ με τον τρόπο που την είδα εγώ».
Το νόημα
Όπως επισημαίνει η ίδια, ο Κλάους ήταν ένας μεγάλος αμαρτωλός, γι’ αυτό δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. «Είναι όμως και ένας τολμηρός αναζητητής νοήματος ζωής. Όταν περιδιαβαίνεις στα μονοπάτια που χάραξε, σου έρχεται στον νου αυτό που είπε ο Χριστός στην Αποκάλυψη: “Σε θέλω θερμό ή ψυχρό: Αν είσαι χλιαρός, θα σε κάνω εμετό”».
Από τη συναναστροφή της με τον Κένεθ η Μελίτα Αντωνιάδου κατάφερε να ψηλαφήσει τον συναισθηματικό κόσμο του και να βγάλει καλόπιστα και ουσιαστικά συμπεράσματα, που θα χρησιμεύσουν στην αποτύπωση του χαρακτήρα του στην εικονογραφική δουλειά της. «Έζησε τα πρώτα χρόνια του σε ένα περιβάλλον συναισθηματικού πολικού ψύχους, μαζί με πείνα, αδικία και ξυλοδαρμούς στην εφηβεία. Αυτός, ως παιδάκι, ανταπέδιδε ευρηματικά τις αδικίες που υπέστη με διάφορες παραβατικές συμπεριφορές. Έξυπνη και θαρραλέα φύση, σαν μεγάλωσε, έγινε μεγάλος μπελάς για όποιον τον συναντούσε. Έμπλεξε με ό,τι απευχόμαστε για τα παιδιά μας όσοι είμαστε γονείς κι έγινε κάποιος που κάθε συνετός, αν τον συναντούσε, θα άλλαζε δρόμο. Ο Χριστός όμως, που ζει εκτός των δικών μας ορίων συνέσεως, ήρθε και τον βρήκε και μία, και δύο, και τρεις φορές, ώσπου επιτέλους να πειστεί κι ο Κλάους να στραφεί σε Αυτόν και να διοχετεύσει όλη την περίσσια ενεργητικότητα και την περιπετειώδη φύση του όχι πια σπέρνοντας πικρία και καταστροφή, αλλά υπηρετώντας Αυτόν που τον έσωσε από τον ίδιο τον εαυτό του. Όσο έντονη ήταν η ζωή του τόσο έντονη ήταν κι η παρουσία της Χάριτος στη μεταστροφή του, ακόμα και σε περιόδους πυκνού σκοταδιού, πολύ πριν δεχτεί το ευεργετικό άγγιγμα και το εξημέρωμα της θεϊκής αγάπης» επισημαίνει.
Οχυρό «Εγώ»
«Ο Θεός θέλει χώρο για να έρθει και οι άνθρωποι της Χάριτος είναι ραγισμένοι»
Η Μελίτα Αντωνιάδου αναρωτιέται και πιστεύει ότι και οι αναγνώστες μας, επίσης, θα αναρωτηθούν πώς συμβαίνει να χαριτώνει ο Θεός με μια άνωθεν δωρεά υψηλής ποιότητας ανθρώπους που δεν τηρούν τις προϋποθέσεις. Ψάχνοντας, διάβασε μια αναφορά ενός πνευματικού ανθρώπου που της έδωσε την παρακάτω σοβαρή απάντηση: «Βλέπει κανείς ανθρώπους με πάθη και αμαρτίες, με λάθη και σφάλματα και, μόλις λίγο στραφούν στον Χριστό, γεύονται μεγάλες χαρές πνευματικές. Κι άλλοι χρόνια, από παιδιά ίσως, στον χώρο της Εκκλησίας και η ζωή τους άγευστη και άχρωμη από την εμπειρία του Θεού και από τη γλυκύτητα της Χάριτος. Τότε μοιραία μέσα σου γεννιούνται ερωτήματα: “Μα γιατί; Τι φταίει, άραγε;” Απάντηση πήρα από έναν μοναχό στο Άγιο Όρος. “Γέροντα”, ρώτησα, “μα γιατί ο Θεός χαριτώνει ανθρώπους που δεν είναι και τόσο ασκητικοί και απαθείς, και άλλους, με πολύ αγώνα και κόπο πνευματικό, τους αφήνει χρόνια στην πάλη;” “Μα γιατί, ευλογημένε, αυτοί αισθάνονται αυτάρκεις. Αισθάνονται ότι τα κάνουν όλα σωστά και τέλεια. Η μεγαλύτερη αμαρτία τους είναι η “αρετή” τους… Κανόνες, νόμοι, φόβοι, ενοχές, πρέπει, εμμονές, διατήρηση πάση θυσία της εικόνας και του προφίλ μας, αυτοδικαιωτισμός και αισθήματα πνευματικών κατορθωμάτων δεν αφήνουν κανένα περιθώριο στον Θεό να έρθει. Έχουν φτιάξει ένα συμπαγές οχυρό τού “εγώ”. Ο Θεός θέλει χώρο για να έρθει, ζητάει μια ρωγμή το Φως για να διώξει το σκοτάδι…” Οι άνθρωποι της Χάριτος είναι ραγισμένοι…».
Ο Kλάους Κένεθ, κατά τη μεταστροφή του στον Χριστό, πάλευε με τα πάθη που περιέγραφε ο Άγιος Ιωάννης της «Κλίμακος». Αιωνίως τα πονηρά πνεύματα δεν έχουν πρωτοτυπία. Έπεφτε από την έπαρση στην κατάκριση, από τον εγωισμό για την πνευματική πρόοδό του στην απελπισία. Από τη βιογραφία του μαθαίνουμε ότι τον πλησίασαν πιστοί από περισσότερες από 25 χριστιανικές ομολογίες. Ο ίδιος θα πει πως κανείς δεν του είχε μιλήσει για την ταπείνωση που θα συναντούσε αργότερα στην ορθόδοξη πίστη.
Η Μελίτα Αντωνιάδου, που τον μελέτησε για να δημιουργήσει την εικονογραφημένη ιστορία του, θα μας πει για τη ζωή του: «Αυτός ο ραγισμένος άνθρωπος, λοιπόν, ο Κλάους, ένας Γερμανός που γεννήθηκε το 1945, στα αποκαΐδια του Β΄ Παγκοσμίου, από γονείς επιφανείς μουσικούς, συνηθισμένος στα πάλκα και στις αυλαίες, ο βίαιος επαναστάτης, ο κλέφτης, ο γυναικάς, ο μάγος και γκουρού, τελικά έγινε ένας σύγχρονος Απόστολος, όχι εκ των δώδεκα ούτε εκ των εβδομήκοντα, αλλά εκ των μυριάδων που έως σήμερα μαρτυρούν την αποκάλυψη του Θεού στις καρδιές τους. Η ζωή του δεν είναι μόνο μαρτυρία της παρουσίας του Θεού, δίνει απαντήσεις στα “πόθεν έσχες” των διαφόρων δοξασιών και πρακτικών, των ποικίλων “εμπειριών”, που σήμερα διεγείρουν την περιέργεια πολλών νέων του δυτικού κόσμου, του κόσμου στον οποίο κι εμείς εδώ ανήκουμε».
Τα μπλεξίματα με γκουρού, οι αρνητικές δυνάμεις του κακού και η καθοριστική γνωριμία του με τον γέροντα Σωφρόνιο
Η κυρία Αντωνιάδου σημειώνει: «Ο Κένεθ είχε μπλέξει με γκουρού και παρόμοιες διδασκαλίες, χρησιμοποιούσε αρνητικές δυνάμεις για να κάνει κακό, ωστόσο συνάντησε έναν πραγματικό θεολόγο μετά τη μεταστροφή του, ο οποίος τον στήριξε και τον διαφώτισε και του αφιέρωσε πλουσιοπάροχα χρόνο, αγάπη, σοφία και φως από τον μεγάλο πλούτο της καρδιάς του». Αυτός ήταν ο γέροντας Σωφρόνιος Ζαχάρωφ, ο ιδρυτής της Μονής Τιμίου Προδρόμου στο Έσσεξ της Αγγλίας.
Καθοδηγητής
Όπως μας πληροφορεί η κυρία Αντωνιάδου, επί 10 και πλέον χρόνια ο Κλάους τον επισκεπτόταν συχνά πυκνά και έτσι του δόθηκε ικανός χρόνος, για να κατανοήσει την προέλευση όλων των πνευμάτων που του μιλούσαν και τον καθοδηγούσαν και τον παρότρυναν τόσα χρόνια σε όλο και βαθύτερους λάκκους και λαγούμια. Και στον Κλάους Κένεθ είχε επιδράσει ο ψίθυρος του όφεως: «Φάε από αυτό, θα αποκτήσεις τη γνώση του καλού και του κακού, και θα γίνεις θεός!».
Οι δε ερμηνείες του γέροντα Σωφρονίου, ο οποίος είχε επίσης ασχοληθεί με ανατολικού τύπου πρακτικές στη νεότητά του, είναι από τα πολυτιμότερα δώρα, που μπορεί να δοθούν σε κάποιον σύγχρονο αναζητητή, ο οποίος όμως γνώρισε μια διαστροφική διδασκαλία. Ο Κλάους Κένεθ μιλάει κι εκφράζεται έχοντας την προσωπική πείρα του, η οποία εμπλουτίστηκε από τη θεολογία του μεγάλου αυτού γέροντα κυρίως όσον αφορά τα πνεύματα της πλάνης και του σκοταδιού, καθώς και την εμπειρία της Θείας Χάριτος που σε έναν βαθμό αξιώθηκε. Σε αυτή την κατανόηση συνέβαλε καθοριστικά ο ίδιος ο γέροντας, σαν αγιασμένο σκεύος που ήταν, με την άγια υπομονή του, τη διδασκαλία του, τις συμβουλές του, κυρίως όμως με τη μεγάλη αγάπη, την οποία του μετάγγισε από τα ίδια του τα σπλάχνα, σπλάχνα οικτιρμών».
Και προσθέτει: «Αυτό, τολμώ να πω, έκανε λίγο αφελή τον Κλάους και νόμιζε ότι οι περισσότεροι χριστιανοί θα προστρέχουν σε αυτόν με την ίδια αγάπη και με την ίδια αντίληψη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών και προδιαγραφών που διέθετε γι’ αυτόν ο υπέροχος γέροντας, ενώ πολλοί τον περιτριγυρίζουν από απλή περιέργεια και άλλοι απέχουν με κάποιον εκνευρισμό, καθώς δεν είθισται -και ορθώς- να κοινοποιούμε τη σχέση μας με τον Θεό, πολλώ δε μάλλον να καρπωνόμεθα δάφνες γι’ αυτό».
Ο ρόλος της μητέρας, η ανηφόρα έως τη λύτρωση και ο διαρκώς μετανοών Κλάους
Από τη μεταφρασμένη βιογραφία του Κλάους Κένεθ πληροφορούμαστε ότι η μητέρα του καταλαμβανόταν από δαιμονικές δυνάμεις, που συχνά στρέφονταν εναντίον και του ίδιου του παιδιού της έως τη μεγάλη του ηλικία. Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος έπειτα από την παραπάνω πληροφορία πόσο ανηφορική θα ήταν η ζωή του Κένεθ, ώσπου να έρθει η λύτρωση.
Καταθέτουμε αυτή τη σκέψη στην κυρία Αντωνιάδου, η οποία θα μας εκφράσει την παρακάτω άποψη: «Είναι συναισθηματικά δελεαστικό να παρασυρθούμε από το αίσθημα του οίκτου για τον Κλάους και για όλα τα θύματα της Ιστορίας, και να θυμώσουμε με τους θύτες, κι έπειτα να αναλωθούμε σε αυτό το επίπεδο κατανόησης των πραγμάτων και του κόσμου. Ναι, ο Κλάους ήταν ένα μεγάλο θύμα και του αναλογεί ανάλογη συμπόνια και βοήθεια, όπως οφείλεται σε όσους έχουν κάποια σωματική ή ψυχική αναπηρία. Ο Χριστός, όμως, δεν χτίζει την Εκκλησία Του με θύματα. Το πιο σημαντικό στην υπόθεση του ανθρώπου αυτού δεν είναι ότι τον επισκέφτηκε ο Θεός – αυτό κάνει ο Θεός, αφού Θεός είναι. Βέβαια, το σημαντικό είναι ότι ο ίδιος ο Κένεθ έπειτα ανέλαβε την ευθύνη της ύπαρξής του και των πράξεών του, ότι αποφάσισε να χτίσει ένα παρόν με Θεό και να το υπηρετήσει στο μέτρο των δυνάμεων και του βάθους της κατανόησης που μπορεί να έχει. Κρίνεται όχι ως δίκαιος αλλά ως διαρκώς μετανοών. Κι ο Κλάους και όλοι οι βασανισμένοι άνθρωποι (νομίζω αυτή η κατηγορία αφορά πολλούς από εμάς) ζουν μέσα στη Χάρη του Θεού στον βαθμό που είναι διαρκώς μετανοούντες, γιατί η φύση τους είναι ραγισμένη και γι’ αυτό σε κάθε βήμα τους υπάρχει και μία λακκούβα, μικρή ή μεγάλη, που κάνει τον βηματισμό τους πιο ασταθή από τους εκ κοιλίας μητρός… χριστιανούς».
Η κυρία Αντωνιάδου προσθέτει: «Επειδή ο Κλάους Κένεθ έχει παραμείνει παιδί, με θετικό αλλά και αρνητικό πρόσημο, κάποιες φορές η αφέλειά του προξενεί τριγμούς και, καθότι είναι μεν στην οδό της ανάστασης, αλλά είναι άνθρωπος με τις ελλείψεις του, όπως όλοι μας, κρίνεται αυστηρά, γιατί έχει θέσει, νομίζω, σε έναν αρκετά μεγάλο βαθμό τη ζωή του σε κοινή θέα, κι έτσι τα πυρά έρχονται από ποικίλες κατευθύνσεις. Αυτό, όμως, ίσως είναι κι εκείνο που θα τον σώσει στο τέλος».
Η Μελίτα Αντωνιάδου δημιούργησε σε γκράφικ νόβελ τη ζωή του Κλάους Κένεθ. Βρίσκεται στο υψηλής καλλιτεχνικής αισθητικής τόμο με τίτλο «Το τέλος είναι μονάχα η αρχή», από τις εκδόσεις Εν Πλω.
