Μια καινότομα αιματολογική εξέταση βοηθά στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου του Αλτσχάιμερ

Μία καινοτόμα αιματολογική εξέταση για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ, η οποία πήρε έγκριση από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) στον περασμένο Μάιο, εφαρμόζεται στο Εργαστήριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας (ΚΕΔΕΚ) του ΑΠΘ.

Πρόκειται για την εξέταση Lumipulse η οποία μετρά δύο πρωτεΐνες στο πλάσμα του αίματος  και υπολογίζει την αναλογία τους, η οποία σχετίζεται με την παρουσία ή την απουσία πλακών αμυλοειδούς στον εγκέφαλο. Έτσι μειώνεται η ανάγκη για εξέταση PET. Αντίστοιχες εγκεκριμένες εξετάσεις γίνονται με δείγμα εγκεφαλονωτιαίου υγρού, που απαιτεί επώδυνη οσφυονωτιαία παρακέντηση.

Αντίθετα, η νέα εξέταση απαιτεί μόνο απλή αιμοληψία, καθιστώντας τη πιο εύκολη και προσβάσιμη. Έτσι η έγκαιρη διάγνωση είναι πλέον πιο προσιτή από ποτέ, καθώς καταργεί την ανάγκη για επεμβατικές διαδικασίες, όπως η λήψη εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή η ακριβής απεικόνιση με PET scan.

Όπως ανακοινώθηκε από τον FDA, η εξέταση προορίζεται για την πρώιμη ανίχνευση των αμυλοειδών πλακών που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ σε ενήλικες ασθενείς ηλικίας 55 ετών και άνω, οι οποίοι εμφανίζουν συμπτώματα της νόσου. Ωστόσο ο FDA σημειώνει ότι η εξέταση αυτή δεν προορίζεται για χρήση ως εργαλείο προληπτικού ελέγχου (screening) ή ως αυτόνομο διαγνωστικό τεστ, αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται από άλλες κλινικές αξιολογήσεις ή επιπλέον εξετάσεις για να καθοριστούν οι κατάλληλες θεραπευτικές επιλογές.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ η πολυκεντρική μελέτη, στην οποία βασίστηκε η εξέταση, πραγματοποιήθηκε σε 499 δείγματα αίματος από ενήλικες με νοητική εξασθένηση.

Τα αποτελέσματα της εξέτασης συγκρίθηκαν με εκείνα της PET ή της εξέτασης του εγκεφαλονωτιαίου υγρού και έδειξαν ότι το 91,7% των θετικών στην εξέταση ασθενών είχαν πλάκες αμυλοειδούς και στις εξετάσεις PET ή εγκεφαλονωτιαίου υγρού, ενώ το 97,3% των αρνητικών δεν είχαν πλάκες. Λιγότερο από το 20% των εξετασθέντων είχαν ακαθόριστο αποτέλεσμα.

   Η συμβολή του Εργαστηρίου Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων

Η Ελλάδα εντάσσεται στην παγκόσμια επιστημονική πρωτοπορία, χάρη στο Εργαστήριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων του ΑΠΘ, το οποίο στεγάζεται στο ΚΕΔΕΚ, στη Θέρμη. Το Εργαστήριο διαθέτει ήδη τον τελευταίας τεχνολογίας αναλυτή Lumipulse G600II, μέσω του οποίου πραγματοποιείται η αιματολογική εξέταση.

Η επιστημονική ομάδα του ΑΠΘ, με επικεφαλής την καθηγήτρια Βιοχημείας Αναστασία Πανταζάκη, και σε συνεργασία με τους ερευνητές και μεταδιδάκτορες Γεώργιο Κατσίπη και Ελένη Τζεκάκη, πραγματοποιεί τις αναλύσεις των βιοδεικτών.

Παράλληλα, η ομότιμη καθηγήτρια Μάγδα Τσολάκη του Τμήματος Ιατρικής, της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ, αναλαμβάνει την πλήρη κλινική αξιολόγηση των συμμετεχόντων. Η διαδικασία πραγματοποιείται στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου, με τίτλο «Διαχείριση του έργου προσδιορισμού βιοδεικτών σε βιολογικά υγρά ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες νευροεκφυλιστικές νόσους».

   Ένα σημαντικό βήμα για την Ελλάδα και τη δημόσια υγεία

Η διάγνωση της νόσου Alzheimer, που αναμένεται να επηρεάσει έως και 140 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως μέχρι το 2050, γίνεται πλέον πιο εύκολα εφικτή στο ευρύ κοινό.

Στην Ελλάδα, όπου ήδη υπολογίζεται ότι περίπου 160.000 άνθρωποι ζουν με τη νόσο, η πρωτοβουλία του ΑΠΘ αποτελεί σημαντικό βήμα προς την έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, ανοίγοντας νέους δρόμους στην πρόληψη και διαχείριση της νόσου Αλτσχάιμερ.