Σήμερα, η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά με ευλάβεια τη μνήμη δύο σημαντικών μορφών της Χριστιανοσύνης: του Οσίου Θεοφίλου του Μυροβλύτου, ενός ασκητή με θαυμαστή ζωή και μεταθανάτια θαυματουργία, και του Αγίου Προκοπίου του Μεγαλομάρτυρος, ο οποίος έλαμψε με τη μαρτυρική του ομολογία στα πρώτα χριστιανικά χρόνια.
Ο Άγιος Προκόπιος ο Μεγαλομάρτυς
Ο Άγιος Προκόπιος γεννήθηκε στα τέλη του 3ου αιώνα στη Ιερουσαλήμ, με το ειδωλολατρικό όνομα Νεανίας. Πατέρας του ήταν ειδωλολάτρης, ενώ η μητέρα του, Θεοδοσία, ήταν χριστιανή. Η αγωγή του όμως επηρεάστηκε κυρίως από το παγανιστικό περιβάλλον, καθώς ο ίδιος υπηρετούσε στη ρωμαϊκή διοίκηση επί αυτοκράτορα Διοκλητιανού, ο οποίος εξαπέλυσε φρικώδεις διωγμούς κατά των Χριστιανών.
Ο Νεανίας διακρίθηκε για την ευφυΐα και τη στρατιωτική του ικανότητα. Ο Διοκλητιανός τον έστειλε στην Αλεξάνδρεια για να καταστείλει τους Χριστιανούς. Όμως, στη διαδρομή, ο ίδιος είδε θείο όραμα, στο οποίο παρουσιάστηκε ο Σταυρός του Χριστού, και ακούστηκε φωνή που τον καλούσε να βαπτιστεί και να γίνει μαθητής του Κυρίου. Από εκείνη τη στιγμή, άλλαξε όλη η πορεία της ζωής του.
Ο Νεανίας βαπτίστηκε και έλαβε το όνομα Προκόπιος – που σημαίνει «προοδεύων εν Κυρίω». Από διώκτης έγινε ομολογητής της πίστης και κήρυκας του Ευαγγελίου, γεγονός που οδήγησε στη σύλληψή του από τους Ρωμαίους. Παρά τα βασανιστήρια, δεν λύγισε. Μαρτύρησε το 303 μ.Χ., προσφέροντας μια από τις πιο συγκλονιστικές μαρτυρίες του πρώτου αιώνα των διωγμών.
Ο Άγιος Προκόπιος τιμάται ως προστάτης στρατιωτών, και ο βίος του υπήρξε πηγή έμπνευσης για γενιές Χριστιανών, καθώς ενσάρκωσε την μεταστροφή, την πίστη και τη θυσία.
Ο Όσιος Θεόφιλος ο Μυροβλύτης
Ο Όσιος Θεόφιλος έζησε τον 16ο αιώνα και καταγόταν από τη Ζάκυνθο. Ήταν γόνος ευσεβούς οικογένειας και από μικρή ηλικία αναζητούσε τη μοναχική ζωή. Ασκήτευσε στο Άγιον Όρος και αργότερα στη μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στις Καρυές της Λακωνίας.
Η ζωή του ήταν παραδειγματική σε αυστηρή άσκηση, προσευχή και νηστεία, και απέκτησε τη φήμη χαρισματούχου πνευματικού. Μετά την κοίμησή του, το ιερό του λείψανο ανέδιδε μύρο, φαινόμενο που θεωρείται απόδειξη αγιότητας στην Ορθόδοξη παράδοση. Γι’ αυτό και έλαβε το προσωνύμιο Μυροβλύτης.
Η τιμή του διατηρείται ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο και στα Επτάνησα, όπου αρκετοί ναοί φέρουν το όνομά του και φιλοξενούν τεμάχια από τα ιερά του λείψανα.
