Στην κρίση του Έβρου ο Α/ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος ήταν αρχηγός ολίγων μηνών. Όλο το σχήμα στο Πεντάγωνο ήταν «φρέσκο»: Ο αρχηγός ΓΕΣ Χαράλαμπος Λαλούσης, ο αρχηγός ΓΕΝ Στυλιανός Πετράκης, ο αρχηγός ΓΕΑ Γεώργιος Μπλιούμης.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Μπαρουτοκαπνισμένα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων με θητεία σε θέσεις πρώτης γραμμής βρέθηκαν να χειρίζονται μία πρωτόγνωρη κρίση -με χαρακτηριστικά εισβολής-, η οποία είχε ως στόχο την αποσταθεροποίηση της χώρας και την πτώση της κυβέρνησης. Η κατάσταση τα πρώτα 24ωρα ήταν κρίσιμη, καθώς ουδείς γνώριζε αν ο φράχτης τον οποίο έσπρωχναν με μανία χιλιάδες μετανάστες θα αντέξει και δεν θα πέσει.
Έπρεπε να ληφθούν αποφάσεις. Και οι αποφάσεις ελήφθησαν: Οχυρωματικά έργα πέριξ των συνόρων, διάταξη δυνάμεων, τοποθέτηση πυροβόλων στα «ταμπούρια» με εντολή να ηχήσουν προειδοποιητικώς σφαίρες στον αέρα, αν συμβεί κάτι. Η στρατιωτική ηγεσία ανέλαβε την ευθύνη για τον σχεδιασμό στο σύνολό της και δεν επιχείρησε να τη μεταβιβάσει προς την πολιτική ηγεσία, η οποία βεβαίως ήταν πλήρως ενήμερη. Τίποτε δεν έγινε εν κενώ.
Ήταν τόσος ο ενθουσιασμός από το πλήγμα που δέχθηκαν οι Τούρκοι στα σύνορα ώστε την επομένη ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ και ο αρχηγός ΓΕΣ ενημερώθηκαν από επιτελείς τους ότι παρατηρήθηκε σε διάφορες μονάδες της Αττικής το εξής φαινόμενο: Δεκάδες στρατεύσιμοι, αμούστακα παιδιά, στους οποίους οι γονείς τους είχαν εξασφαλίσει μια καλή μετάθεση, έβγαιναν το πρωί στην αναφορά και ζητούσαν φύλλο πορείας για τον Εβρο! Στη δε ακριτική περιοχή ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός ώστε, σύμφωνα με όσα έλεγε εκείνη την εποχή ο Α/ΓΕΕΘΑ στους επιτελείς του, δυσκολευόσουν να ξεχωρίσεις ποιος είναι ο εθνοφύλακας, ποιος ο νεαρός στρατεύσιμος και ποιος ο μόνιμος. Τόσο πολύ γυάλιζε το μάτι τους! Έπρεπε να πλησιάσεις κοντά και να παρατηρήσεις πρόσωπα για να καταλάβεις ηλικίες.
Τα σκεπτόμουν όλα αυτά την περασμένη Τετάρτη τη στιγμή που περνούσα την πύλη του Πενταγώνου προσκεκλημένος του Α/ΓΕΕΘΑ προκειμένου να παραστώ στη συγκινητική τελετή απονομής ξίφους στον ευεργέτη των Ενόπλων Δυνάμεων υποστράτηγο επί τιμή Ιάκωβο Τσούνη. Σκεπτόμουν με βάση όσα συνέβησαν στον Εβρο και κυρίως με βάση όσα συνέβησαν στα Ιμια. Ποιο ήταν το κεντρικό θέμα συζήτησης και στις δύο περιπτώσεις, προφανώς οξύτερο στην κρίση του 1996; Τα περιθώρια αυτονομίας της στρατιωτικής ηγεσίας από την πολιτική σε ένα θερμό επεισόδιο σε εξέλιξη. Η ενεργοποίηση των κανόνων εμπλοκής.
Στον Έβρο ο Α/ΓΕΕΘΑ αποφάσισε. Στα Ίμια δεν επετράπη στον ναύαρχο Λυμπέρη να αποφασίσει και ας είχε ο Στόλος μας το απόλυτο τακτικό πλεονέκτημα. Τα ηνία πήρε η πολιτική ηγεσία με διπλωματικές διαπραγματεύσεις, οι οποίες ξέρουμε τι αποτέλεσμα έφεραν. Τώρα; Η παρουσία μου στην τελετή απονομή του ξίφους στον (συνδρομητή της «Εστίας») κύριο Τσούνη στον έκτο όροφο του Πενταγώνου στο γραφείο του Α/ΓΕΕΘΑ αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως εμπειρία για μένα.
Ήταν εκεί τη εξαιρέσει του αρχηγού ΓΕΣ όλο το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ). Ο καταγόμενος από την Επισκοπή Ρεθύμνου ναύαρχος Πετράκης, αρχηγός ΓΕΝ, ο οποίος όργωσε το Αιγαίο ως κυβερνήτης της φρεγάτας «ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΦΩΚΑΣ» το 2007-2010. Ο αρχηγός ΓΕΑ Γεώργιος Μπλιούμης με 3.200 ώρες πτήσης στο ενεργητικό του με μαχητικά F-16, με καταγωγή από την Ελασσόνα. Ο γενικός επιθεωρητής Στρατού Κωνσταντίνος Κούτρας, Στερεοελλαδίτης και αυτός, από τη Λαμία. Ο επιτελάρχης του ΓΕΣ, προερχόμενος από τις Ειδικές Δυνάμεις, Νικόλαος Κλάρης, τέκνο του απόδημου Ελληνισμού (γεννήθηκε στη Μελβούρνη). Παρέλκει βεβαίως να υπενθυμίσω ότι στο σχήμα αυτό περιλαμβάνεται ως αρχηγός Στόλου και ο αντιναύαρχος Πέτρος Λυμπέρης, υιός του Χρήστου, Βοιωτός. Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ απένειμε το ξίφος στον μεγάλο ευεργέτη με τη φράση «με τέτοια όπλα γίνονταν κάποτε οι πόλεμοι, όταν ήταν περισσότερο αντρικοί και δεν διεξάγονταν εκ του μακρόθεν».
Όση ώρα ο αγαπητός μου Ιάκωβος Τσούνης ρητόρευε ανταποδίδοντας την τιμή είχα την ευκαιρία να κοιτώ τους αρχηγούς στα μάτια. Παρατηρούσα την κόγχη τους. Και με ικανοποίηση διέκρινα πίσω από την τυπική (λόγω τελετής) βλοσυρότητα το πάθος τους να κάνουν αυτό που πρέπει εφόσον χρειαστεί. Αν τους το επιτρέψει η πολιτική ηγεσία. Όταν ολοκληρώθηκε η τελετή απονομής του ξίφους, είχα την ευκαιρία να μιλήσω δι’ ολίγον μαζί τους. Και με τον Α/ΓΕΕΘΑ και με τον Α/ΓΕΝ και με τον Α/ΓΕΑ. Προφανώς και δεν θα αποκαλύψω τι μου είπαν απαντώντας στην κρίσιμη ερώτηση. Μπορώ όμως να πω ότι επιτελείς του ΝΑΤΟ πάγωσαν προσφάτως με την απάντηση που τους έδωσε ο Α/ΓΕΕΘΑ στην ερώτηση πώς θα αντιδρούσε η Ελλάς αν τυχόν «έχανε» μαχητικό σε αερομαχία πάνω από το Αιγαίο. Τους πήρε κάποια δευτερόλεπτα να συνέλθουν από αυτό που άκουσαν από τον Χαλκιδαίο Φλώρο, ο οποίος υπηρέτησε στην Κύπρο, στο Διδυμότειχο, στη Χίο, τη Σάμο, παντού στην πρώτη γραμμή. Μπορώ να σας πω ότι ο Ρεθυμνιώτης αρχηγός ΓΕΝ Πετράκης είναι ένας… Αποστολάκης plus. O Αποστολάκης χρησιμοποιούσε το ρήμα «ισοπεδώσουμε».
Ο Πετράκης, αφού παρατήρησε ότι «η Ελλάς δεν είναι ούτε Συρία ούτε Λιβύη», χρησιμοποίησε ένα πιο ισχυρό ρήμα. Δεν θα το γράψω. Ο Α/ΓΕΑ είναι ο ορισμός της ήρεμης δύναμης. Ετσι είναι οι αεροπόροι. Και ο Α/ΓΕΕΘΑ Χριστοδούλου που γνώρισα το 2018 στην Κάσο έτσι ήταν. Πράος, όπως ο Μπλιούμης. Στον αέρα όμως οι Τούρκοι γνωρίζουν καλά τι εστί… ελληνική πραότης! Αυτοί οι άνθρωποι, στο βάθος των ματιών των οποίων μπορείς να διακρίνεις (αν θες) την ορμή, το πάθος, την αγάπη για την πατρίδα και τη δίψα για την προάσπιση κάθε σπιθαμής εθνικού εδάφους, θα κληθούν σύντομα με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο να συνομιλήσουν με την Ιστορία. Αρκεί να τους επιτραπεί να συνομιλήσουν, αν αυτό κριθεί σκόπιμο. Στον Χρήστο Λυμπέρη δεν επετράπη. Γνωρίζω από άλλες πηγές πολιτικές ότι τα σενάρια είναι δύο: Τυχόν ερευνητικό σκάφος στην υφαλοκρηπίδα μας να θεωρηθεί «εμπορικό» – «μη πολεμικό» – «ιδιωτικό» και να επιχειρηθεί η αποκλιμάκωση χωρίς στρατιωτικοποίηση της κρίσης. Άκουσα και κάποιον υπουργό να δηλώνει προχθές στην τηλεόραση σε μια δευτερεύουσα πρότασή του πως το όνειρό του είναι μια «συμφωνία με την Τουρκία». Δεν θα σχολιάσω.
Το δεύτερο σενάριο το είδα στα μάτια των αρχηγών. Δεν εννοώ πόλεμο. Αλλά τη σπίθα του πολέμου που μπορεί να κάνει κάθε νατοϊκό, κάθε Αμερικανό πρέσβη, κάθε Αγγλο, Γάλλο, Πορτογάλο να σκεφτούν δύο και τρεις φορές αν μπορούν να σφυρίζουν αδιάφορα, όπως έκαναν στα Ιμια, τη στιγμή που θα απειλείται η εδαφική μας ακεραιότητα. Να σκεφτεί δύο και τρεις φορές την πιθανότητα ανατίναξης της συμμαχίας του ΝΑΤΟ αν διανοηθεί να τηρήσει στάση ουδετερότητας. Τα όριά μας πρέπει να είναι άγνωστα. Σαν τα άγνωστα όρια που είδα στα μάτια των αρχηγών. Εύχομαι και ελπίζω να τα δω και στα μάτια των πολιτικών. Οι συμφωνίες που κάνουν οι Τούρκοι με τις ΗΠΑ δεν είναι τίποτε, αν εμείς ξέρουμε τι να κάνουμε. Αν ξέρουμε τι θέλουμε από τη ζωή μας. Κανείς Τούρκος πρόεδρος δεν αντέχει να βλέπει την ημισέληνο μιας βουλιαγμένης φρεγάτας να επιπλέει στο Αιγαίο. Και κανείς Αμερικανός πρόεδρος δεν αντέχει σε εκλογική χρονιά νέο πανευρωπαϊκό κύμα αντιαμερικανισμού. Ας αποφασίσουμε τι θέλουμε λοιπόν.
