Oι ήρωες ήσαν διά τους Έλληνας απλώς οι επιφανέστεροι από τους νεκρούς των περασμένων αιώνων και η λατρεία των, αν και περισσότερον μεγαλοπρεπής, ωμοίαζε με τας τιμάς που κάθε οικογένεια απέδιδε εις τους νεκρούς της» γράφει ο Πολ Ντεσάρμ στην «Ελληνική μυθολογία» του.
- Από τον Γιάννη Χ. Κουριαννίδη*
Πράγματι, η έννοια του ήρωα στην ιστορική πορεία του Ελληνισμού αποκτούσε μια θεϊκή υπόσταση στη συνείδηση των ανθρώπων. Η υπέρτατη πράξη της θυσίας της ζωής για το καλό της πατρίδας ουσιαστικά οδηγεί στην υπέρβαση από το στάδιο της ανθρώπινης φύσης, της θνητότητας, στην αθανασία. Όπως τονίζει χαρακτηριστικά για τον ήρωα άνθρωπο ο Ιωάννης Συκουτρής, «δι’ αυτόν και ο θάνατος ακόμη δεν είναι πάσχειν αλλά πράττειν».
Η στάση της επίγειας ζωής του Θεανθρώπου και το μαρτύριό Του στον σταυρό για τη σωτηρία των ανθρώπων ανήγαγε την έννοια της θυσίας σε μια διάσταση οικουμενική, απολύτως συμβατή όμως με την έννοιά της στην ελληνική κοσμοθέαση. Γι’ αυτό και με «όχημα» τον Ελληνισμό διαδόθηκε σε όλο τον κόσμο. Έκτοτε η στρέβλωση του νοήματος της θυσίας αυτής και ο υποβιβασμός της στα επίπεδα ιδεολογημάτων οικουμενιστικoύ χαρακτήρα ουσιαστικά εκφύλισαν το πρότυπο του ήρωα και απαξίωσαν την έννοια του ηρωισμού. Η αναζήτησή τους όμως συνεχίστηκε στις ανθρώπινες συνειδήσεις ως αναγκαιότητα κατάφασης στο ίδιο το νόημα της ζωής.
«Ο ηρωικός άνθρωπος δεν είναι το άνθος», λέει ο Συκουτρής, «δεν είν’ ο καρπός (…). Είναι ο σπόρος που θα ταφή και θα σαπίση διά ν’ αναφανούν το άνθισμα και το κάρπισμα. Είν’ εκείνος που θάπτεται διά να εορτασθή η ανάστασις, και ανάστασις χωρίς ταφήν δεν υπάρχει».
Για να συμβεί αυτό όμως, απαιτείται μια οργανική σύνδεση με το παρελθόν, η ενσυναίσθηση της κοινότητας ανθρώπων και αξιών, που θα οδηγήσει τον άνθρωπο στην αυτοθυσία εν ονόματι του μέλλοντος. Αυτή η ταύτιση με το παρελθόν σηματοδότησε και καθοδήγησε τους Έλληνες στην ιστορική διαδρομή τους, από τους μαχητές της Σαλαμίνας έως το Επος του 1940-1941 και από το Κούγκι, το Ζάλογγο και το Αρκάδι έως τους μαχητές της ΕΟΚΑ και τον Κωνσταντίνο Κατσίφα.
Είναι φανερή η ματαιότητα στην αναζήτηση ηρώων σε οτιδήποτε άλλο πέραν των πατρίων. Η εκβιαστική ηρωοποίηση προσώπων έχει να κάνει ακριβώς με την αδυναμία αυτή, αλλά και με την ανάγκη δημιουργίας ηρώων ως συμβόλων θυσίας για ιδέες που δεν αντέχουν στον χρόνο και που σε καμία περίπτωση δεν είναι ικανές να οδηγήσουν στην απόλυτη άρνηση της ζωής για τα υλικά και χθόνια ιδανικά που αυτές ευαγγελίζονται.
Για τον λόγο αυτό είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι κάθε Κουφοντίνας είναι ανίκανος να ενστερνιστεί αυτές τις ακατάλυτες αξίες του αίματος και της κοινότητας. Ο παραλληλισμός του με τους ήρωες της ιρλανδικής ανεξαρτησίας είναι τουλάχιστον άστοχος, αν όχι προσβλητικός, απέναντι σε ήρωες που δεν δίστασαν να θυσιάσουν τη ζωή τους για την πατρίδα.
Ο Κουφοντίνας ξέρει. Ξέρει ότι αποτελεί το άλλοθι για ένα αντικοινωνικό και αντιεθνικό σύστημα εξουσίας. Ξέρει ότι, αν χαθεί, χάνεται μαζί του κι αυτό το άλλοθι. Ξέρει ότι έχει απέναντί του ανθρώπους πιο δειλούς από αυτόν και ότι αυτή η αμφιδειλία συντηρεί και τις δύο πλευρές. Αυτή είναι που και τη ζωή του θα «σώσει» και την ψευδαίσθηση της δικαίωσης θα προσδώσει σ’ αυτόν και στους υποστηρικτές του και την ανθρωπιστική εικόνα ενός κατά τα άλλα ανάλγητου κράτους θα εξωραΐσει…
Δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης «Θεσσαλονίκη, Πόλη Ελληνική» [email protected]
