Τη ζωή πρέπει κανείς να τη φιλοσοφεί. Πάντα θα θυμάμαι δύο φράσεις κάθε φορά που επιχειρώ να «σκιτσάρω» το εθνικό μας ψυχογράφημα.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Την πρώτη μού την έχει πει εις ανύποπτον χρόνο ο πρέσβης και πρώην υπουργός Πέτρος Μολυβιάτης, τα μάτια του οποίου κι αν δεν έχουν δει στροφές και στροφές στην πορεία του έθνους. «Να ξέρεις, παιδί μου, ότι εμείς οι Ελληνες διακρινόμαστε για το εξής: Όσο μεγαλώνουμε, τα προτερήματά μας αναπτύσσονται και βελτιώνονται. Ταυτοχρόνως όμως τα ελαττώματά μας παροξύνονται και επιδεινώνονται!» Τη δεύτερη την έχω διαβάσει στο ημερολόγιο του πρίγκιπος Νικολάου (1909-1912 – επιμέλεια Κώστα Σταματόπουλου, εκδόσεις Φερενίκη) και την έχω σε πρώτη ζήτηση υπογραμμισμένη πάνω στο γραφείο μου:
«Ο Ελλην δεν σέβεται τον ανώτερόν του και δεν σέβεται τον καλλίτερόν του». Γράφει συγκεκριμένα ο πρίγκιψ: «Ο Ελλην είναι φύσει ατίθασος και απειθάρχητος. Δεν αναγνωρίζει το προνόμιον και το δικαίωμα το οποίο η ανατροφή ή η εξουσία εχάρισαν στον γείτονά του. (…) Εις την Ελλάδα όπου η εξουσία ουδέποτε εφρόντισε να επιβάλη την τάξιν και τον νόμον, όπου αυτή πρώτη δίδη το κακό παράδειγμα διά μεροληπτικής αποδόσεως δικαιοσύνης, όπου τα “μέσα” και η προστασία είναι το παν και ο νόμος τίθεται σε δεύτερη μοίραν και δεν λαμβάνεται ποσώς υπ’ όψιν, είναι πολύ φυσικό ότι οι άνθρωποι χάνουν πάντα σεβασμό προς τας αρχάς και τους νόμους του κράτους. Οπου δεν υπάρχει δικαιοσύνη είναι αδύνατον να υπάρξει και πειθαρχία».
Ο πρίγκιψ περιέγραψε αριστοτεχνικώς από τις πρώτες στιγμές της γένεσης του νέου ελληνικού κράτους τα εθνικά μας ελαττώματα. Φοβάμαι ότι ζούμε σε μια εποχή που τα ελαττώματα αυτά «παροξύνονται». Και μάλιστα κατά έναν άκρως ενδιαφέροντα τρόπο. Διότι είμεθα μάρτυρες μιας εντυπωσιακής μεταστροφής: Ο λαός από απειθάρχητος τείνει να γίνει πειθαρχημένος. Η δε εξουσία, η οποία έπρεπε έπειτα από σαράντα χρόνια ευρωπαϊκού βίου να είναι συγκροτημένη, τείνει να γίνει απειθάρχητος. Αναφέρομαι στην πάσης φύσεως εξουσία: την πολιτική, τη δικαστική, την εκκλησιαστική, τη μιντιακή, την εκπαιδευτική, την πνευματική. Όλους όσοι ασκούν «ηγεσία». Προσπαθώ να συμπυκνώσω τις αλλαγές, οι οποίες είναι ραγδαίες και καταιγιστικές: Η υπόθεση του ιερέως ο οποίος επιτέθηκε με δολοφονικό καυστικό υγρό σε επτά μητροπολίτες σηματοδοτεί την κατάλυση της Ιεραρχίας από κάτω προς τα πάνω και μάλιστα εντός ενός θεσμού πνευματικού. Που διαχειρίζεται τις ψυχές μας.
Σηματοδοτεί την αμφισβήτησή της στην πλέον ακραία μορφή: του μίσους. Το μεμονωμένο περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Πλήθος ιερέων αμφισβητεί τις εξουσίες κατά τόπους μητροπολιτών και δυσφορεί όταν πρέπει να πειθαρχήσει σε αυτές. Δεν πετά βιτριόλι, βεβαίως, αλλά η ψυχική απόσταση που τους χωρίζει από τμήμα της Ιεραρχίας αυξάνει και μεγαλώνει. Το αυτό ισχύει και για το πλήρωμα της Εκκλησίας. Οι πιστοί αναγνωρίζουν εξουσία στους πνευματικούς τους, αλλά νιώθουν ξένοι με χρυσοποίκιλτα άμφια, θώκους που διεκδικούνται με χορηγίες πλουσίων, κηρύγματα που δεν έχουν θεολογικό υπόβαθρο. Στην Εκκλησία η εξουσία είναι απειθάρχητος από κάτω προς τα πάνω. Στην εκπαίδευση και πάλι έχουμε να κάνουμε σε πλείστες όσες περιπτώσεις με μια εξουσία, τη διδασκαλική, η οποία δεν μπορεί να τιθασεύσει τα πάθη της και παραβιάζει την ιεραρχία αντιστρόφως. Πλήθος εσχάτως οι καταγγελίες για δασκάλους/καθηγήτριες οι οποίοι παρενοχλούν με μηνύματα ανήλικους μαθητές/μαθήτριες. Μεμονωμένα και αυτά τα περιστατικά ασφαλώς, δεν χαρακτηρίζουν την πλειονότητα των εκπαιδευτικών μας αλλά σκανδαλίζουν. Εξαχρείωσις εκεί όπου διαπλάθονται χαρακτήρες; Το καζάνι βράζει.
Μαζί με τα δεκάδες περιστατικά βίας, bullying αγγλιστί, μεταξύ μαθητών διαμορφώνουν την εικόνα: Το σχολείο ως θεσμός συγκρότησης, ηθικής καλλιέργειας και εκπαίδευσης έχει αποδιαρθρωθεί τόσο, σε σημείο που να προβληματίζεται κανείς για το πάνω σε ποιες σάπιες δομές θα επιχειρήσει να εφαρμόσει «αξιολόγηση» το υπουργείο Παιδείας. Εδώ η ιεραρχία παραβιάζεται εν τέλει και προς τις δύο κατευθύνσεις. Εκπαιδευτικοί καταργούν τις αποστάσεις προς τα κάτω, εκπαιδευτικοί αρνούνται να εφαρμόσουν νόμους που έρχονται από πάνω. Στη Δικαιοσύνη εμφανίζονται ισχυρότατα συμπτώματα παρακμής και παραίτησης. Οι έντιμοι δικαστές κάνουν τη δουλειά τους στο πλαίσιο του νόμου και φροντίζουν να μένουν μακριά από εστίες διαφθοράς. Κάνουν τη δουλειά τους όσο τους το επιτρέπει ο νόμος. Διότι, όταν τους δεσμεύει να αφήνουν ελεύθερους εύπορους που έχουν μετάσχει ως συνεργοί σε ανθρωποκτονίες, νεαρούς που έχουν μαχαιρώσει ηλικιωμένους, εγκληματίες που έχουν ληστέψει και κλέψει εκατό φορές, τι περιθώρια εφαρμογής του νόμου έχουν; Το πολύ πολύ να φυλακίσουν κανέναν οδηγό νταλίκας που συνελήφθη να μη φορά μάσκα. Και, βεβαίως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι υπάρχουν και δικαστές που εμποδίζουν την εφαρμογή του νόμου, εν προκειμένω επιδεικνύεται απειθαρχία προς τη νομοθετική εξουσία. Τελευταίο το παράδειγμα του αντιεισαγγελέως που διώκεται επειδή εμπόδισε έρευνα για δωροδοκία πολιτικού. Oποιος παρατηρήσει προσεκτικώς τι συμβαίνει στη Δικαιοσύνη μας θα ανακαλύψει νησίδες ιεραρχίας, ποιότητας και αρετής. Κατά τα λοιπά θα πέσει πάνω σε βουνά από «αυτονομίες». Η εξουσία είναι και εδώ απειθάρχητος. Η ιεραρχία καταλύεται και από τη μιντιοκρατία.
Σε όλα τα τηλεοπτικά σίριαλ πρωταγωνιστεί το έγκλημα. Είναι διαρκώς παρόν κάθε βράδυ στα σπίτια μας. Διαφημίζεται, δοξάζεται, πλασάρεται. Εμβλημα της δημοκρατίας μας η παραβίαση του νόμου και η εκτροπή. Το φυσιολογικό με βάση τη μυθοπλασία είναι να δολοφονείς εισαγγελείς, να αναθέτεις συμβόλαια θανάτου σε κακοποιούς, να επιτίθεσαι με σουγιά στη σύζυγό σου, να μεταθέτεις ενοχλητικούς αστυνομικούς. Αυτά μας δείχνουν. Αφησα τελευταία την κορυφή. Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας από ρυθμιστής του πολιτεύματος και εγγυητής του κράτους δικαίου κατεβαίνει από τον θώκο της τακτικώς, παραβιάζει την ουδετερότητα στην οποία τη δεσμεύει το αξίωμά της και μετέχει στον εκφασισμό του δημοσίου βίου. Κάθε άποψη που απορρίπτεται από την κυρίαρχη πολιτική ορθότητα -τελευταίο το κρούσμα με το Δημογραφικό- απαγορεύεται, απορρίπτεται, καταρρίπτεται, καταγγέλλεται, αποδομείται, γκρεμίζεται, αποκαθηλώνεται, δεν διακινείται.
Δεν της δίδεται καν το δικαίωμα να εύρει χώρο να αμφισβητηθεί στον δημόσιο διάλογο. Η Πρόεδρος έχει επίσης παρέμβει στο όνομα της πολιτικής ορθότητας τουλάχιστον δύο φορές σε εκκρεμείς ποινικές υποθέσεις: Καταδίκασε χωρίς απολογία αυτόν που κατήγγειλε η ολυμπιονίκης για παρενόχληση, προέβη σε πολιτική δήλωση όταν το δικαστήριο είχε αποφανθεί επί της αρχής αλλά όχι επί της επιμέτρησης της ποινής στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Εν προκειμένω η εξουσία υπήρξε απειθάρχητος με τον εαυτό της. Ούσα στην κορυφή, χωρίς δισταγμό, καταπάτησε και αυτά τα όρια που την οριοθετούν εντός του πολιτεύματός μας.
Δεν πρόκειται να ασχοληθώ στο σημερινό σημείωμα, παρέλκει, με τον τρόπο που το οργανωμένο έγκλημα αψηφά τον νόμο, τον πτύει και υποκαθιστά τις αρχές στην είσπραξη φορολογικών εσόδων. Διότι το μαύρο χρήμα αυτό κάνει. Κλέβει τους φόρους και καταλύει την αρχή. Ούτε θα ασχοληθώ με την κρίση στη δομή και την ιεραρχία της ελληνικής οικογένειας. Γνωστή! Επιστρέφω στις εισαγωγικές μου σκέψεις: Οταν στις μέρες μας τμήμα της εξουσίας η οποία ορκίζεται στο όνομα του ελληνικού λαού αυτονομείται, αυθαδιάζει, δεν πειθαρχεί, καθίσταται έρμαιο των παθών της και κάνει χρήση της θέσεώς της για να τα ικανοποιήσει, όταν ο νόμος εμποδίζεται, δεν εφαρμόζεται ή, όταν εφαρμόζεται, με τον τρόπο που είναι διατυπωμένος αθωώνει, όταν ο κλήρος μας είναι σε κατάθλιψη για την παρακμή, τι περιμένουμε να κάνουν οι απλοί άνθρωποι που είναι γύρω μας; Να πειθαρχήσουν στον ανώτερο, όπως ζητά ο πρίγκιψ; Να αναγνωρίσουν τον καλύτερο; Μα το πρόβλημα στις μέρες μας είναι «ποιος» είναι ο «ανώτερος». «Ποιος» είναι ο «καλύτερος»! Ποιας ποιότητας! Έχουμε τις ποιότητες που αναζητούμε; Και αν τις έχουμε, πού τις έχουμε πεταμένες; Το πρόβλημα της Ελλάδος του 2021 σε σύγκριση με την Ελλάδα του 1911 είναι ακριβώς αυτό λοιπόν. Κάποτε η σήψη ήταν στη βάση και πάσχιζε να τη διορθώσει η κορυφή. Τώρα είναι στην κορυφή και πασχίζει να τη διορθώσει η βάση. Κάποτε απειθάρχητος ήταν ο λαός. Σήμερα απειθάρχητος είναι η εξουσία.
