Ο Μπόμπι Σαντς, στέλεχος του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού, πέθανε στις 5 Μαΐου του 1981 στις φυλακές του Μέιζ στη Βόρεια Ιρλανδία ύστερα από 66 μέρες απεργίας πείνας. Τον ακολούθησαν στον θάνατο 9 σύντροφοί του. Ο θάνατός τους ήταν οδυνηρός, αφού πρώτα έχαναν ακόμη και την όρασή τους.
- Από τον ΦΑΗΛΟ Μ. ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗ*
Η Μάργκαρετ Θάτσερ αρνήθηκε οποιαδήποτε υποχώρηση και, όταν ο Σαντς πέθανε, εκείνη δήλωσε πως εκείνος διάλεξε τον θάνατο, μια επιλογή που η οργάνωσή του, ο IRA, τη στέρησε από τα θύματά του. Στην Ιρλανδία υπάρχει μια παράδοση σε αυτή τη μέθοδο πολιτικής πίεσης, που εδράζεται στα συγκλονιστικά γεγονότα στο Κορκ το 1920. 65 Ιρλανδοί πατριώτες είχαν συλληφθεί και κρατούντο στις φυλακές χωρίς δίκη. Στις 11 Αυγούστου του 1920 άρχισαν απεργία πείνας 11, απαιτώντας να αναγνωριστούν ως πολιτικοί κρατούμενοι και να απολυθούν από τις φυλακές. Απεργία πείνας έκανε και μια εξέχουσα προσωπικότητα των Εθνικιστών (οι Ιρλανδοί πατριώτες αυτοπροσδιορίζονται ως Nationalists ή Republicans), ο Δήμαρχος του Κορκ Τέρενς Μακ Σουίν.
Οι 11 από τους απεργούς πείνας έπειτα από 11 ημέρες απελευθερώθηκαν ή μετήχθησαν σε φυλακές στην Αγγλία. Ανάμεσα στους μεταχθέντες και ο Δήμαρχος Μακ Σουίνι, ο οποίος συνέχιζε την απεργία πείνας, όπως και οι άλλοι που δεν απολύθηκαν από τις φυλακές. Πρώτος πέθανε ο Μάικλ Φιτζέραλντ μετά από 68 ημέρες απεργίας πείνας. Δεύτερος ο Τζο Μέρφι, που άντεξε 7.
Ο Δήμαρχος του Κορκ στις 20 Οκτωβρίου 1920 έπεσε σε κώμα και πέθανε μετά από 5 ημέρες, στις 20 Οκτωβρίου του 1920. Δεκάδες χιλιάδες Ιρλανδοί πατριώτες προσκύνησαν τη σορό του στον καθεδρικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Σάουγουοκ του Λονδίνου. Η κηδεία του έγινε στο Κορκ στις 31 Οκτωβρίου συγκεντρώνοντας τεράστιο πλήθος από όλη την Ιρλανδία, ενώ ο Αρθουρ Γκρίφιθ εκφώνησε τον επικήδειο. Εκτοτε είναι από τους ήρωες-σύμβολα του Ιρλανδικού Εθνους. Οι υπόλοιποι 9 επιζώντες απεργοί πείνας, ο Τζον Κρόουλεϊ, ο Πίτερ Κρόουλεϊ, ο Μάικλ Μπερκ, ο Σον Χένεσι, ο Τζόζεφ Κένι, ο Τόμας Ντόνοβαν, ο Τζον Πάουερ, ο Μάικλ Ράιλι και ο Κρίστοφερ Απτον συνέχισαν για 94 μέρες.
Τη διέκοψαν ύστερα από εντολή του ηγέτη του Sinn Fein (Εμείς Μόνοι) Αρθουρ Γκρίφιθ, έχοντας κάνει παγκόσμιο ρεκόρ αντοχής. Στη συνέχεια, την 1η Οκτωβρίου 1923, έγινε ένα κύμα μαζικών απεργιών πείνας από Ιρλανδούς κρατουμένους, που κρατούνταν χωρίς δίκη. Πάνω σε αυτή την αγωνιστική παράδοση έλαβαν χώρα τα δραματικά γεγονότα του 1980, ενώ ο Σαντς από τη φυλακή εξελέγη βουλευτής του Sinn Fein, προτού πεθάνει. Οι ειδήσεις των αλλεπάλληλων θανάτων του Μπόμπι Σαντς και των συντρόφων του συγκλόνισαν όλο τον κόσμο, μαζί και μένα, που ήδη τότε στα 16 μου είχα γνώση των κοινών στοιχείων Κύπρου και Ιρλανδίας, γνώριζα πως αγωνιστές της ΕΟΚΑ και του IRA εκρατούντο μαζί σε φυλακές υψίστης ασφαλείας στην Αγγλία.
Ο αείμνηστος αγωνιστής της ΕΟΚΑ Βίας Λειβαδάς έγραψε βιβλίο για τους Ελληνες, Κύπριους και Ιρλανδούς αγωνιστές στις φυλακές της Αυτής Μεγαλειότητος. Στην παρουσίασή του στην Αθήνα είχα την τιμή να είμαι στους εισηγητές. Στην παρουσίαση της αγγλικής έκδοσης στο Δουβλίνο προσήλθαν τιμητικά εκπρόσωποι από όλες τις φράξιες του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού.
Η συζήτηση για το τι είναι το Sinn Fein και τα ένοπλα παρακλάδια του είναι για άλλη φορά. Πάντως είναι ιστορικά ένα μεγάλο εθνικό λαϊκό κίνημα, με ευρεία λαϊκή βάση. Συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με την επιλογή αυτών των ανθρώπων να θυσιάσουν τη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπίζεις με σεβασμό, αν έχεις μέσα σου ψυχή.
Γράφω αυτές τις γραμμές για να κάνουμε απλές συγκρίσεις με το πώς στην Ελλάδα από τον χώρο του περιθωρίου επαναλαμβάνονται κάποια πράγματα άξια σεβασμού ως φαρσοκωμωδία. Ο Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός θα απορεί με τη σπάνια αντοχή των εν Ελλάδι αναρχοαριστερών, όταν κάνουν απεργία πείνας. Όμως ούτε αυτό είναι το θέμα.
Το αληθινό θέμα είναι πως σήμερα έχουμε περίσσευμα ασυδοσίας και όχι έλλειμμα ελευθερίας. Με ποινές ονομαστικές, αστείες πια, που δεν επιτελούν τον σκοπό τους, με πλήθος δικαιώματα, που δεν είχαν φυσικά οι Ιρλανδοί πατριώτες, που κρατούνταν χωρίς δίκη, κάποιοι στη δημοκρατική Ελλάδα του 2022 θέλουν να εκβιάζουν αποφάσεις της Δικαιοσύνης και ένα ολόκληρο σύστημα προμοτάρει αυτό τον εκβιασμό, κάνοντας παράλληλα ποινικά αδικήματα ως «αλληλεγγύη» στο αίτημα.
Αυτή δε η παράνομη συμπεριφορά αντιμετωπίζεται με ανόητη και βλαπτική επιείκεια. Ο ΣΥΡΙΖΑ και τα ΜΜΕ που τον υποστηρίζουν προμοτάρουν αυτή τη μηδενιστική και περιθωριακή προπαγάνδα, ενώ τμήματα της πόλης γίνονται μπάχαλο. Κάποτε, έστω και τώρα, πρέπει να γίνουμε κανονική χώρα και να περιστείλουμε την ασυδοσία της ανομίας.
*Δικηγόρος, Πρόεδρος της ΝΕΑΣ ΔΕΞΙΑΣ, Αντιπρόεδρος της ΕΘΝΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ
