Τα εγκαίνια στο γήπεδο της ΑΕΚ την περασμένη Παρασκευή το βράδυ ήταν η καλύτερη εκδήλωση μνήμης που διοργανώθηκε φέτος στην Ελλάδα για τα 100 χρόνια από τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας. Και τούτο διότι έγιναν κατά τρόπο πανομοιότυπο με τον τρόπο που πορεύονταν οι προπάτορες μας στα καραβάνια της φυγής από τους γενέθλιους τόπους τους.
- του Μανώλη Κοττάκη
Με εμπροσθοφυλακή το Οικουμενικό μας Πατριαρχείο και την Ελλαδική Εκκλησία, με την ελληνική σημαία και τον εθνικό ύμνο, με την ελληνική μουσική παράδοση και με την υπενθύμιση όλων των ονομάτων των αλησμόνητων πατρίδων. Οι οποίες φιγουράρουν στις θύρες του γηπέδου.
Έχω πάει σε πολλά γήπεδα στο παρελθόν. Λατρεύω τα γήπεδα. Είναι το πιο χαρακτηριστικό υπόδειγμα άμεσης δημοκρατίας. Αλλά τα γήπεδα εκτός από δημοκρατικός θεσμός είναι και η ταυτότητα μας. Η κοινωνική και η εθνική μας ταυτότητα. Στο δημοτικό γήπεδο του νησιού μου παρακολουθούσαμε πιτσιρικάδες με πασατέμπο, μαντολάτο και ραδιοφωνάκι στο αυτί τα ντέρμπι του Σαρωνικού με τον Αίαντα Σαλαμίνας . Στο Στάδιο Καραϊσκάκη την ένδοξη εποχή των Γουλανδρή, Νταιφά, Κόκκαλη ζούσαμε την υπερηφάνεια των λαϊκών στρωμάτων του Πειραιά και των συνοικιών του για το μεγαλείο του δαφνοστεφανωμένου έφηβου .
Της αγαπημένης ερυθρόλευκης ομάδας μας. Στην Ξάνθη στο παλιό γήπεδο του ΑΟΞ που ήταν δίπλα στην κρεμαστή γέφυρα νιώθαμε το απαράμιλλο συναίσθημα της υπερηφάνειας των ακριτών μας. Στην Τούμπα το 2019 πήραμε μια γεύση για την σημασία που έχει για τους Κωνσταντινουπολίτες, τους Ποντίους και τους γηγενείς Μακεδόνες κατοίκους της Βορείου Ελλάδας ένα πρωτάθλημα. Ωστόσο το εθνικό συναίσθημα που ζήσαμε από την θύρα 31 που φέρει το όνομα Κωσταντινούπολη την περασμένη Παρασκευή στην Νέα Φιλαδέλφεια υπερέβη όλα αυτά. Διότι αυτό που είδαμε στο τερέν ξεπέρασε τα στενά όρια ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου και άγγιξε αυτό που ονομάζουμε εθνική ταυτότητα. Κάτι που άλλωστε αποδείχτηκε από την αντίδραση των τουρκικών εφημερίδων την επομένη οι οποίες ενοχλήθηκαν από το γεγονός ότι το γήπεδο ονομάζεται με απόφαση Μελισσανίδη ¨Αγία Σοφία ¨.
Κοίταξα λίγο προς τον ουρανό την ώρα που έμπαιναν στο γήπεδο ο πανύψηλος επιβλητικός μητροπολίτης Νέας Ιωνίας και Φιλαδέλφειας Γαβριήλ και ο δήμαρχος Γιάννης Βούρος. Την στιγμή που 32.000 θεατές αποθέωναν τον «παπά». Την εκκλησία. Η οποία είναι δεμένη με την ομάδα καθώς όταν ιδρύθηκε η ΑΕΚ το 1924 ο τότε Οικουμενικός Πατριάρχης παρενέβη στον Ελευθέριο Βενιζέλο και ζήτησε την παραχώρηση της έκτασης για την ανέγερση του γηπέδου της . Κοίταξα ψηλά προς τον ουρανό και σκέφτηκα ότι με αρχηγό τον ¨ παπά¨ που έκανε τον αγιασμό , με αρχηγό τον σταυρό , την σημαία , τις εικόνες και τα ίδια πατρογονικά λάβαρα σαν αυτά που είδαμε να παρατάσσονται στην Φιλαδέλφεια ξεκίνησαν τα καραβάνια των Μικρασιατών των Ποντίων προσφύγων και αργότερα των Κωνσταντινουπολιτών όταν διώχθηκαν απηνώς από τους Τούρκους το 1919, το 1922, και το 1955. Σ’ αυτούς τους ¨αρχηγούς ¨ υπάκουαν.
Να γιατί τα εγκαίνια της ¨ Αγίας Σοφίας ¨ ήταν η καλύτερη εκδήλωση μνήμης για το 1922 . Διότι μας έδειξαν ότι αυτή ήταν η Ελλάδα που δεν κατάφεραν ποτέ να γονατίσουν .Αυτή ήταν η Ελλάδα που πήγε μπροστά και ¨έγινε καλύτερη μέσα από την δυστυχία της¨ . Κοίταξα ψηλά προς τον ουρανό όταν άκουσα την λύρα των αδερφών Τσαχουρίδη που ενοχλεί τους Τούρκους , κοίταξα ψηλά όταν άκουσα θεατές χιλιάδες με ελληνικά που έρχονταν κατευθείαν από την Κωνσταντινούπολη να φωνάζουν με πάθος το σύνθημα ¨ Ένωσις ¨.
Αυτή είναι η ταυτότητα μας για δεκαετίες, αυτός είναι ο εθνικός μας κορμός, αυτό είναι το υπέροχο μείγμα που γέννησε την νεότερη Ελλάδα . Οι Κωνσταντινουπολίτες οι Πόντιοι , οι Μακεδόνες , οι Θρακιώτες, οι Ηπειρώτες, οι Πελοποννήσιοι , οι Κρήτες , οι Πειραιώτες και οι Αθηναίοι . Αυτό εκτιμούν και όσοι ξέρουν από ταυτότητες . Οι παλαιοί ιδρυτικοί λαοί του πλανήτη μας . Αυτό εκτίμησε ο πρέσβης της Κίνας που αποχώρησε από τους τελευταίους από το γήπεδο . Κοίταξα ψηλά προς τον ουρανό και βεβαιώθηκα λοιπόν ότι όλοι αυτοί οι πρόγονοι μας που βίωσαν φτώχεια , διωγμούς και κοινωνικούς αποκλεισμούς ( ¨στα ξένα είμαι Έλληνας και στην Ελλάδα ξένος¨) χωρίς όμως να αλλαξοπιστήσουν μας έδιναν την ευχή τους από κει πάνω ! Να συνεχίσουμε έτσι ! Με ήθος και υπομονή . Σαν αυτά που ακτινοβολούσαν τα πρόσωπα του μαθουσάλα Νεστορίδη και του Λάκη Νικολάου.
Ο Πρόεδρος της ΑΕΚ είπε κάτι πολύ ενδιαφέρον στην ομιλία του. Ότι με τον τρόπο που συγκροτήθηκε το νεότερο ελληνικό κράτος τα γήπεδα και οι ομάδες είναι «μία πατρίδα μέσα στην πατρίδα». . Για τις προσφυγικές μας ομάδες όπως ο Απόλλων Σμύρνης, ο Πανιώνιος, ο ΠΑΟΚ, η ΑΕΚ ισχύει κατά μείζονα λόγο αυτό. Το είδα και στην Τούμπα που το 2019 άκουσα το σύνθημα ¨ όλοι οι Πόντιοι μαζί ΠΑΟΚ και ξερό ψωμί¨ . Το κατάλαβα ακόμη καλύτερα στη Νέα Φιλαδέλφεια όταν ο Δημήτρης Μελισσανίδης ‘κέρδισε’ από τα αποδυτήρια όλα τα μελλοντικά ¨πρωταθλήματα ¨ υστεροφημίας ανακοινώνοντας ότι η Αγία Σοφία θα γίνει μουσείο με τα εξής λόγια:
«Η Αγια-Σοφιά είναι ένα κέντρο μνήμης, ιστορίας και πολιτισμού. Θα υπάρχει το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, όπου τα ελληνόπουλα, ανεξάρτητα από ομάδα, θα μπορούν να μάθουν τα πάντα. Οι φίλοι της ομάδας μας θα περνούν από τις 45 πύλες που έχουν ονόματα από τις πατρίδες των προγόνων μας. Δεν υπάρχουν χαμένες πατρίδες, αλλά αλησμόνητες πατρίδες. Το γήπεδό μας είναι μια πατρίδα μέσα στην πατρίδα. Το γήπεδο αυτό είναι φυλαχτό που θα κουβαλά ο κάθε ΑΕΚτζής πάνω του».
Σκέφτομαι μάλιστα ευκαιρίας δοθείσης και το εξής: με δεδομένη την τεράστια επιρροή που έχει το ποδόσφαιρο στην νεολαία μας είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τους προέδρους των ποδοσφαιρικών ομάδων να ηγηθούν μιας προσπάθειας για την διατήρηση και την ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας. Να κάνουν δηλαδή κάτι παραπάνω από το να τσακώνονται για το var . Η ολοκλήρωση των γηπέδων των ποδοσφαιρικών ομάδων με την καθοριστική προσφορά της πολιτείας πρέπει να είναι ανταποδοτική. Όπως το γήπεδο του Ολυμπιακού ολοκληρώθηκε λίγο πριν του ολυμπιακούς αγώνες του 2004 με τα περίφημα overlays , όπως το γήπεδο της ΑΕΚ ολοκληρώθηκε χάρη στη βοήθεια της περιφέρειας Αττικής έτσι και τα γήπεδα του ΠΑΟΚ, του Άρεως και του Παναθηναϊκού θα ολοκληρωθούν στο μέλλον με τη βοήθεια της πολιτείας . Με μια κοινή δέσμευση όμως! Να γίνουν κυψέλες εθνικής ταυτότητας. Να μας θυμίζουν από πού ερχόμαστε.
Το ρίγος που μας διαπέρασε στην θέα της εικόνας του οικουμενικού πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως να εύχεται σε μια ομάδα που ¨ ιδρύθηκε ¨ στην Κωνσταντινούπολη είναι κάτι που σπανίως μπορεί να νιώσει κανείς. Η συγκίνηση που αισθανθήκαμε ακούγοντας τον έχοντα φοβερό γκελ στην νεολαία μητροπολίτη Νέας Ιωνίας Γαβριήλ να υπενθυμίζει με τον τρόπο του ότι τα πνευματικά σύνορα του ορθόδοξου ελληνισμού είναι πολύ μεγαλύτερα από τα φυσικά του σήμερα ήταν επίσης μοναδική.
Εδώ λοιπόν χρειάζεται μεγαλοσύνη από όλους τους Προέδρους. Διότι οι σύλλογοι που διοικούν είναι πολύ μεγαλύτεροι από το μπόι της εποχής μας και από το μπόι τους. Είναι πράγματι ιδέες, όπως είπε και ο Πατριάρχης. Η αντίδραση των Τούρκων στο άκουσμα του ονόματος Αγία Σοφία δείχνει ότι έχουμε ανάγκη την ενότητα (και όχι τους εγωισμούς . Τα πρωταθλήματα κρίνονται στα τερέν. Το έθνος όμως στις ψυχές μας. Οι σύλλογοι είναι η φλόγα που τις ζεσταίνει . Ο Μελισσανίδης ανοίγει ένα δρόμο ιδρύοντας μουσείο εκεί που κάποτε κυριαρχούσε η βία. Ας τον ακολουθήσουν και οι άλλοι. Ένα Μουσείο Γεωργίου Καραϊσκάκη εκεί που έπεσε ο ήρωας μας θα ήταν μια ωραία συνέχεια….
