Θαύμα δεν ήταν. Αλλά ήταν ένα συγκλονιστικό σημάδι αυτό που θα σας διηγηθώ. Για όσους βεβαίως αναζητούν την πνευματικότητα πέρα από τα εγκόσμια. Για όσους ψάχνουν τη γαλήνη και την πληρότητα μακριά από τον βούρκο του δημόσιου βίου. Για όσους η πίστη είναι το καταφύγιό τους.
- Του ΜΑΝΩΛΗ ΚΟΤΤΑΚΗ
Συνέβη κατά τη διάρκεια της λιτάνευσης της κάρας του αγίου Νεκταρίου στην παραλία της Αίγινας. Την Τετάρτη το μεσημέρι.
Τρία ολόκληρα χρόνια, από το 2019. Τότε είχε επιτραπεί τελευταία φορά στους ορθόδοξους χριστιανούς να ασκήσουν με ελευθερία τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, καθώς, ως γνωστόν, οι συναθροίσεις δεν επιτρέπονταν κατά την πανδημία. (Με εξαίρεση βεβαίως… το ραμαζάνι των μουσουλμάνων της Θράκης, τη συγκέντρωση των αριστερών έξω από το Εφετείο, τις πορείες του ΚΚΕ στο κέντρο των Αθηνών και τις παρελάσεις υπερηφάνειας των ΛΟΑΤΚΙ).
Η ημέρα ήταν ηλιόλουστη, το φως άπειρο και εκπληκτικό, η ατμόσφαιρα συγκινητική. Χιλιάδες πιστοί από όλη την Ελλάδα, τη Ρουμανία (όπου ο άγιος είναι ιδιαιτέρως αγαπητός) και τη Σερβία είχαν συγκεντρωθεί στην προκυμαία προκειμένου να παρακολουθήσουν τη λιτάνευση της εικόνας και της αγίας κάρας. Τα πλοία της γραμμής επισήμως απεργούσαν, ωστόσο με άδεια των συνδικαλιστών είχαν δέσει από την προηγουμένη στο λιμάνι του νησιού καθώς και στα λιμάνια του Αγκιστρίου και των Μεθάνων για να μεταφέρουν το απόγευμα προς Πειραιά τους προσκυνητές.
Οι ντόπιοι, οι οποίοι το 2020 είχαν παραβιάσει τα μέτρα των κυρίων Γεραπετρίτη και Σκέρτσου για να παρακολουθήσουν μυστικά την αγρυπνία που γινόταν στη μνήμη του αγίου (μεταξύ αυτών και ο υπογράφων), αυτή τη φορά ήταν ελεύθεροι να παρακολουθήσουν τη συγκινητική τελετή, καθώς όλοι γνωρίζουν ότι ο άγιος Νεκτάριος, ο άγιος μετ’ εμποδίων, όπως τον ονομάζω, ταύτισε ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του με τη ζωή των φτωχών ανθρώπων του νησιού στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ολα ήταν έτοιμα λοιπόν για τη λιτανεία. Η φιλαρμονική του δήμου παραταγμένη, οι μαθητές των σχολείων με τα χέρια σταυρωμένα, τα τρία καράβια, ο «Απόλλων», ο «Φοίβος» και ο «Αγιος Νεκτάριος», δεμένα στο λιμάνι, έτοιμα να ξεσηκώσουν τον κόσμο με παρατεταμένα σφυρίγματα, τα παπαδάκια με τα εξαπτέρυγα στο χέρι, ο δρόμος «σπαρμένος» με σκίνα, η στιγμή είχε φθάσει.
Όταν η πομπή με τη λιτανεία, στην οποία επικεφαλής ήταν ο τοπικός μητροπολίτης Εφραίμ και η 45χρονη δυναμική ηγουμένη του μοναστηριού Τιμοθέη, φάνηκε στην αρχή της παραλίας, συνέβη κάτι πρωτόγνωρο. Σημαδιακό. Εκατοντάδες περιστέρια, χίλια πιθανόν, όσα και του γνωστού τραγουδιού, έκαναν την εμφάνισή τους πάνω από τη λιτανεία και πέταξαν σε έναν πυκνό σχηματισμό κυκλικά πάνω απ’ το λιμάνι, σαν να υποδέχονταν ξανά τον άγιο μετά την τρίχρονη απουσία του! Πώς βλέπουμε τα μαχητικά αεροσκάφη μας στις παρελάσεις να σκίζουν τον ουρανό και να πετούν πάνω απ’ τα κεφάλια μας; Ακριβώς αυτό! Με τη διαφορά ότι τα περιστέρια δεν ήταν 10-20 όπως τα αεροσκάφη. Ηταν εκατοντάδες. Τρεις φορές έκαναν με άψογο σχηματισμό το ένα δίπλα στο άλλο τον κύκλο πάνω από τη λιτανεία. Και έπειτα προσγειώθηκαν στο γείσο της οροφής ενός παλιού νεοκλασικού κτιρίου του νησιού, όπως τα βλέπετε στη φωτογραφία. Κάθισαν ευθυτενή με το βλέμμα εστιασμένο στο λιμάνι και στην εικόνα του αγίου. Σαν να έλαβαν τις θέσεις των επισήμων.
Τα ξέρουμε στο νησί αυτά τα περιστέρια. Φωλιάζουν συνήθως στις φυλακές της Αίγινας, στα ερείπιά τους ακριβέστερα, εκεί όπου κάποτε βασανίζονταν άνθρωποι από τη δικτατορία. Σπανίως τα έχω δει να πετούν σε σμήνος στην παραλία. Κι όμως. Εμφανίστηκαν ξανά στα λευκά σαν να έχουν φορέσει τα γιορτινά τους τρία χρόνια από την απαγόρευση της θρησκευτικής αυτής τελετής, η οποία είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορέσουμε να γιορτάσουμε τα 100 χρόνια από την εκδημία του αγίου. Αν δεν είναι ευλογημένο σημάδι αυτό, τι είναι; Ο άγιος, όπως καμιά φορά μού λέει και η ηγουμένη, τα «οικονομεί» όλα. Ο κοσμικός χρόνος είναι πολύ διαφορετικός από τον ορθόδοξο πνευματικό, άλλωστε. Δεν υπάρχει βιασύνη στην αιωνιότητα.
Ίσως να μην ήταν γραφτό να εορταστούν τα 100 χρόνια από την εκδημία του το 2020. Ίσως ο εορτασμός της μνήμης του να ξεκίνησε με τη συγκλονιστική ταινία της Γελένα Πόποβιτς «Ο άνθρωπος του Θεού», στην οποία ο άγιος των φτωχών και των ανέργων δίδαξε πως το ιδεατό είναι η άσκηση εξουσίας με την καλοσύνη. Ίσως ο εορτασμός να συνεχίστηκε και προχθές με αυτή την πανηγυρική πτήση των εκατοντάδων περιστεριών που είναι ταυτισμένα στη θρησκεία μας με το Αγιο Πνεύμα. Ίσως, ακόμη ακόμη, και το γεγονός ότι την ημέρα του εορτασμού της μνήμης του είχε κηρυχθεί πανελλαδική απεργία, άλλο ένα εμπόδιο στα τόσα, που ξεπεράστηκε όμως καθώς τα πληρώματα δέχτηκαν να τη σπάσουν μερικώς, είναι κι αυτό ένα σημάδι συνέχειας του εορτασμού των 100 χρονών. Οποιος μελετήσει τη ζωή του Θρακιώτη αγίου θα διαπιστώσει ότι ήταν μια ζωή μετ’ εμποδίων, η οποία συνεχίστηκε και μετά την εκδημία του. Γι’ αυτό τον αποκαλώ άγιο μετ’ εμποδίων.
Σε όλους όσοι πιστεύουν βεβαίως ότι την πνευματικότητα μπορεί κανείς να την αναζητήσει μόνο στα εγκόσμια και τα υλικά, στις τιμές και όχι στις αξίες, όλα αυτά μπορεί να αποτελούν άρρητα ρήματα. Κανείς δεν δικαιούται να τους πιέσει να καταλάβουν πόσο άδεια είναι η ζωή χωρίς Χριστό και Ορθοδοξία. Για όλους εμάς όμως που θεωρούμε την πίστη και την αναζήτηση πέρα από τα εγκόσμια ξεχωριστό συστατικό της ταυτότητάς μας, όλα όσα συνέβησαν στο νησί το μεσημέρι της Τετάρτης είναι ένα βραβείο για την υπομονή. Βραβείο για τους χιλιάδες Ρουμάνους επισκέπτες, κυρίως νέα ζευγάρια, που ήρθαν να προσκυνήσουν τον άγιο με πούλμαν κατευθείαν από το Βουκουρέστι. Βραβείο για τα πληρώματα, καθώς είναι άγνωστο πόσο δεμένα ψυχικώς είναι με το μοναστήρι. Είναι βραβείο, τέλος, για όλους μας αυτή η εκπληκτική πτήση των περιστεριών.
Στα χρόνια που έφυγαν, στα χρόνια του περιορισμού της ελευθερίας, η Πολιτεία έκανε διακρίσεις εις βάρος των ορθόδοξων χριστιανών, οι οποίες ποτέ δεν θα ξεχαστούν από την Εκκλησία και το πλήρωμά της. Αναγκαστήκαμε νομιμόφρονες άνθρωποι, άνθρωποι που δεν έχουμε πάει ποτέ στη ζωή μας ούτε ανάποδα σε μονόδρομο, να παραβιάσουμε τον νόμο το 2020 για να μπούμε μέσα από ένα κρυφό μονοπάτι στον ναό του αγίου και να παρακολουθήσουμε την αγρυπνία, η οποία ήταν απαγορευμένη. Μέχρι και σε τοίχους σκαρφαλώναμε για να τα καταφέρουμε, επειδή είχαν μπει λουκέτα στις πόρτες. Αλλά η υπομονή, από την οποία είχε άφθονη ο άγιος και έχει κληροδοτήσει και σε εμάς που τον αγαπάμε, νίκησε. Και θα νικά. Είμαστε εδώ.
