Από τον
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΑΡΚΑ *
Η μυστική συνάντηση των διπλωματικών συμβούλων των ηγετών Ελλάδας και Τουρκίας, Aννας-Μαρίας Μπούρα και Ιμπραχίμ Καλίν, υπό την αιγίδα του Γερμανού ομολόγου τους Γενς Πλέτνερ, δεν αποτελεί έκπληξη.
Οι διακριτικές διαβουλεύσεις άρχισαν τον Σεπτέμβριο, καθώς οι τρεις αξιωματούχοι προγραμμάτιζαν να βρίσκονται ταυτόχρονα στις Βρυξέλλες για την προετοιμασία της Συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στην Πράγα. Η ελληνική πλευρά αρνήθηκε -τότε- τη συνάντηση λόγω της κορύφωσης της τουρκικής επιθετικότητας, αλλά επανέφερε η ίδια το θέμα στις συνομιλίες με τον καγκελάριο Ο. Σολτς, στην Αθήνα, στις 27 Οκτωβρίου. Ο καγκελάριος επιβεβαίωσε ότι ο κ. Πλέτνερ βρισκόταν, ούτως ή άλλως, σε συχνή επαφή με τον κ. Καλίν για την Ουκρανία, εκφράζοντας ετοιμότητα «να διευκολύνει την ανάπτυξη παραγωγικής επικοινωνίας» μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας. Ο κ. Σολτς υπογράμμισε πάντως στον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη ότι το Βερολίνο θα συνέβαλλε μόνον στην αποκατάσταση καναλιών επικοινωνίας, χωρίς την ανάληψη μεσολαβητικής πρωτοβουλίας.
Ομως, αν και σαφέστατα υπάρχει πραγματική ανάγκη ύπαρξης καναλιού επαφών (ειδικά εν όψει κινδύνου ένοπλης εμπλοκής με ανυπολόγιστες συνέπειες), δημιουργούνται πολλά ερωτήματα και ανησυχίες:
Πρώτον, ποια είναι τα όρια ευθύνης της -άριστης επαγγελματικά- κυρίας Μπούρα; Διαθέτει εξουσιοδότηση του κ. Μητσοτάκη να συζητήσει, ως πρέσβης, και θέματα ουσίας ή ο πρωθυπουργός την υποβιβάζει σε θέση συμπαθούς τηλεφωνήτριας για να βρίσκεται απλώς κάποιος στην άλλη άκρη της γραμμής αν καλέσει ο κ. Καλίν; Ο τρόπος που αντιμετωπίζει ακόμα και τους υπουργούς του ο κ. Μητσοτάκης (που δεν προστάτευσε τις επικοινωνίες και το κύρος τους από τους «άγνωστους» χειριστές του Predator) δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικός για την υποστήριξη που θα έχει η κυρία Μπούρα, σε ώρα κρίσης, από τον ίδιο. Αντίθετα, ο κ. Καλίν «λύνει και δένει» στην Αγκυρα. Μήπως, τελικά, η επικοινωνία διασφάλισης της ειρήνης αποδειχθεί τηλεφωνικό κανάλι παρεξηγήσεων; Ή, ενδεχομένως, και κανάλι επίκλησης ψευδών, εκ μέρους της Τουρκίας, όπως μετά τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, στις 13 Μαρτίου, στην Πόλη;
Δεύτερον, ποιος είναι ο βαθμός εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού στον σύμβουλο του Γερμανού καγκελαρίου; Οταν ο κ. Πλέτνερ υπηρετούσε ως πρεσβευτής στην Αθήνα (2017-2019), οι επαφές του με τον κ. Μητσοτάκη ξεκίνησαν ως θερμές και ειλικρινείς, αλλά εξελίχθηκαν σε σχέση ψυχρότητας και καχυποψίας. Ο κ. Πλέτνερ ήταν πιο συμπαθής στους γείτονές του στη Φιλοθέη (κι ας έκλεινε συχνά τον δρόμο, μιλώντας επί ώρα στο τηλέφωνο μέσα στο αυτοκίνητο, πριν εισέλθει στην οικία του), παρά στον κ. Μητσοτάκη με τον παραδοσιακό φιλογερμανικό προσανατολισμό.
Τρίτον, ποια θα είναι η θέση του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών έναντι της επικοινωνίας σε επίπεδο συμβούλων; Στην Τουρκία, το λεγόμενο «παλάτι» έχει υποβαθμίσει τη διπλωματική υπηρεσία, αλλά στην Ελλάδα οι θεσμοί -πρέπει να- λειτουργούν διαφορετικά. Προκαλεί θυμηδία το περιστατικό του Δεκεμβρίου 2020, όταν το Μαξίμου απαιτούσε από το υπουργείο Εξωτερικών διάψευση δημοσιεύματος της «δημοκρατίας» για πρωτοβουλία της πρέσβεως Ελ. Σουρανή (προκατόχου της κυρίας Μπούρα) για επικοινωνία με τον κ. Καλίν, επιδιώκοντας την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών. Τελικά ρεζιλεύτηκε, βέβαια, ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας, που διέψευδε «κατηγορηματικά» με προσβλητικές εκφράσεις, αλλά οι διερευνητικές άρχισαν 20 μέρες αργότερα.
Οι εξελίξεις θα δείξουν αν το Βερολίνο θέλει και μπορεί να προσφέρει, πραγματικά, κάτι χρήσιμο. Γιατί αρκετές πηγές αναφέρουν ότι η προεργασία για το κανάλι επικοινωνίας είχε ήδη γίνει, επιτυχώς, από την αμερικανική πλευρά. Γι’ αυτό και ο πρόεδρος Ρ.Τ. Ερντογάν εξέφρασε, αυτοβούλως, διαλλακτικότητα σε τηλεφωνική συνδιάλεξη με τον κ. Σολτς που ανακοινώθηκε από την Καγκελαρία την 1η Νοεμβρίου. Μόλις πέντε ημέρες μετά τις συνομιλίες της Αθήνας και πριν το Βερολίνο καν κινηθεί!
– – – – – – – – – – –
*Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
