Με τον ΣΥΡΙΖΑ εξουδετερωμένο και απορροφημένο από τις εσωκομματικές του ίντριγκες, με το ΠΑΣΟΚ να προσπαθεί ακόμη να βρει τον βηματισμό του και με τον κόσμο ακόμα μουδιασμένο από το νέο τοπίο ανισορροπίας που προέκυψε μετεκλογικώς, θεωρητικά οι επερχόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές είναι μία εύκολη εξίσωση για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας. Ισως και περίπατος.
Σε πολλές περιφέρειες η αντιπολίτευση δεν έχει ορίσει ακόμη υποψηφίους, ενώ το ευρύ εκλογικό προβάδισμα του κυβερνώντος κόμματος από τους αντιπάλους του δύσκολα μπορεί να ανατραπεί μέχρι τις εκλογές του Οκτωβρίου. Είναι όμως έτσι τα πράγματα ή μήπως τα φαινόμενα απατούν; Μήπως μας διαφεύγει κάτι;
Θεωρητικά το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι ότι η Νέα Δημοκρατία θα κερδίσει πάλι σχεδόν όλες τις περιφέρειες, έστω και με απώλειες, οι οποίες θα προέρχονται είτε από τον δικό της χώρο είτε (λιγότερο πιθανό) από τον χώρο της αντιπολίτευσης. Θεωρητικά το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι οι υποψήφιοί της να οδηγηθούν σε ορισμένες περιπτώσεις στον δεύτερο γύρο, όπου θα κληθούν να αντιμετωπίσουν έναν ετερόκλητο συνασπισμό δυνάμεων.
Οι φιλελεύθερες δυνάμεις θα νικήσουν στο τέλος, αλλά ο χώρος θα πληγωθεί προοπτικά. Οχι τώρα. Τώρα απλώς θα πέσει και νέος σπόρος αμφισβήτησης με ορίζοντα καρποφορίας τις ευρωεκλογές.
Αν αναζητήσει όμως κανείς περισσότερα δεδομένα, θα προσθέσει και νέες παραμέτρους στην ανάλυση, είτε αυτές επιβεβαιωθούν τελικά σε αυτή την κάλπη είτε παραπεμφθούν σε κάποια επόμενη. Θα θέσω ορισμένα πολιτικώς παράδοξα ερωτήματα υπό την έννοια ότι στις περιοχές στις οποίες θα αναφερθώ δεν κρίνονται οι εντυπώσεις σε αυτές τις εκλογές:
Γιατί η Νέα Δημοκρατία έχει δύο ισχυρότατους υποψήφιους από τον χώρο της για το Δήμο Κατερίνης; Γιατί έχει τουλάχιστον δύο ισχυρότατους υποψηφίους, για να μην πω περισσότερους, για τον Δήμο Αλεξανδρουπόλεως; Γιατί έχει δύο ισχυρότατους υποψηφίους για τον Δήμο Πάρου;
Γιατί αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην Περιφέρεια Πελοποννήσου μετά την κοτζαμπασικού τύπου καθαίρεση του εκλεγμένου περιφερειάρχη κυρίου Νίκα; Γιατί αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα στην Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, όπου ο νυν περιφερειάρχης Κώστας Μουτζούρης διατηρεί ισχυρά ερείσματα, ενώ ο υποψήφιος της Νέας Δημοκρατίας, στρατηγός Αλκιβιάδης Στεφανής, πρέπει να δώσει με τη βοήθεια του κράτους ισχυρό αγώνα για την ανατροπή του;
Γιατί ο περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Κασαπίδης αντιμετωπίζει ισχυρές δυσαρέσκειες για την ταύτισή του με την κυβερνητική πολιτική στην περιοχή και έχει διαρροή συμβούλων προς τον αντάρτη υποψήφιο περιφερειάρχη τέως βουλευτή κύριο Αμανατίδη; Γιατί στα Ιόνια Νησιά η περιφερειάρχης Ρόδη Κράτσα έχει απέναντί της τον τέως δήμαρχο της Κέρκυρας κύριο Τρεπεκλή;
Γιατί ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας έχει υποψήφιο από τα δεξιά του, ο οποίος είναι κουμπάρος του Αδωνη Γεωργιάδη; Και γιατί, τέλος, ο Κώστας Μπακογιάννης στην Αθήνα θα έρθει μέσα σε ένα τοπίο που μοιάζει με κινούμενη άμμο αντιμέτωπος με τον Ηλία Κασιδιάρη; Για τον οποίο, μάλιστα, πολλοί συναγωνιστές του από την τέως Χρυσή Αυγή θεωρούν ότι βρίσκεται σε υπόγεια συνεννόηση με το Μαξίμου για λόγους που αφορούν τα μελλοντικά εσωκομματικά της Νέας Δημοκρατίας με αντάλλαγμα την αποφυλάκισή του;
Αφήνω εκτός συζήτησης την εξαιρετική υποψηφιότητα του Νίκου Χαρδαλιά για την Περιφέρεια Αττικής (η οποία έχει όμως κυρίως σκληρά κυβερνητικά χαρακτηριστικά έπειτα από μια τετραετία συμμετοχής του στην κυβέρνηση και λιγότερο αυτοδιοικητικά), που θα έχει απέναντί της τον έμπειρο δήμαρχο Ρέντη Γιώργο Ιωακειμίδη και τον τέως περιφερειάρχη Γιάννη Σγουρό.
Ολος ο χάρτης είναι γεμάτος από τέτοια παραδείγματα. Από παραδείγματα που συνδέονται με τη διεκδίκηση δημαρχιακών και περιφερειακών θώκων σε περιοχές όπου θα πραγματοποιηθούν μεγάλες επενδύσεις και θα πνίξουν το περιβάλλον, σε περιοχές όπου θα γίνουν μεγάλα έργα που ενδιαφέρουν κατασκευαστικές εταιρίες με άριστες σχέσεις με την κυβέρνηση (όπως το φυσικό αέριο στην Πελοπόννησο) σε περιοχές επίσης όπου οι αντικειμενικές αξίες εκτινάσσονται και συμπαρασύρουν ολόκληρες περιοχές σε ένα ράλι ακρίβειας και τρελών ανατιμήσεων τις οποίες απολαμβάνουν ιδιωτικά συμφέροντα που νέμονται τη γη.
Σε περιοχές με γεωπολιτικό ενδιαφέρον λόγω Μεταναστευτικού και εγκατάστασης νέων στρατιωτικών βάσεων. Και, τέλος, όλος ο χάρτης είναι γεμάτος από παραδείγματα που δείχνουν ότι οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας σε κάθε νομό θα είναι διασπασμένοι μεταξύ τους, δίνοντας τη στήριξή τους και τον αγώνα τους υπέρ της επικράτησης του ενός ή του άλλου υποψηφίου. Ισως για δικούς τους προσωπικούς λόγους, ίσως και παρακινούμενοι από ισχυρές δυνάμεις της αγοράς.
Πού θέλω να καταλήξω; Επειδή στις τοπικές κοινωνίες ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον, όλα είναι γνωστά σε όλους στη μικρή κλίμακα, δεν τα κρύβουν τα κανάλια όπως στην Αθήνα , οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές μπορεί να οδηγήσουν ευρεία τμήματα του εκλογικού σώματος σε μία νέα συνειδητοποίηση: πόσο εδραιωμένα είναι τα οικονομικά συμφέροντα στις κοινωνίες, πόσο επηρεάζουν άμεσα τις ζωές τους και πόσο σημαντικά είναι για αυτά τα πρόσωπα που θα καταλάβουν τους δημαρχιακούς ή περιφερειακούς θώκους. Θα υπερασπίζονται το δημόσιο ή το ιδιωτικό συμφέρον;
Ιδιαιτέρως αν πρόκειται για μια επένδυση με ανεμογεννήτριες, για το μονοπώλιο της ιδιωτικής περίθαλψης και για την πάση θυσία αποτροπή ανέγερσης δημόσιων νοσοκομείων. Αν πρόκειται για τους συντελεστές δόμησης και για τα οικοδομικά σχέδια που παραβιάζουν την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική, αν πρόκειται για το νερό, για τη διαχείριση των απορριμμάτων και την ανάθεσή τους σε ιδιωτικά συμφέροντα.
Η ένταση που υπάρχει λοιπόν και οδήγησε ακόμα και κάποτε σοβαρούς δημάρχους να αφήνουν περιττώματα έξω από την αυλή συνυποψηφίων τους (τι ντροπή!) δεν προκύπτει από τον ουρανό. Στο μέτρο που η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα συνεχίσει να καθίσταται με κομματικά χρίσματα κοτζαμπασικού τύπου σε παράρτημα της κεντρικής εξουσίας, τότε σε περιφερειακό επίπεδο θα αναπτύσσονται αντίρροπες δυνάμεις, κυρίως από τα δεξιά, αλλά και από τα αριστερά, οι οποίες θα επιχειρούν να αποτρέψουν το φαινόμενο αυτό.
Γι’ αυτό οι αυτοδιοικητικές εκλογές μπορούν να μετατραπούν πολύ εύκολα σε ένα δημοψήφισμα κατά των συμφερόντων. Σε μία ιδεολογικού τύπου διαμάχη και για τη νέα Δεξιά που γεννιέται στα νώτα της Κεντροδεξιάς.
Το ενδιαφέρον: Ενώ το θέμα είναι βαθιά συστημικό, η κυβέρνηση θα αντιδράσει ρηχά ιδεολογικά. Αλλού με το σκιάχτρο της εθνικιστικής Δεξιάς, αλλού με το πρόσχημα της θρησκευτικής Δεξιάς, αλλού με το πρόσχημα της αναρχικής Δεξιάς και της ριζοσπαστικής Αριστεράς, θα προσπαθήσει να διαφυλάξει τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των συνοδοιπόρων της. Χωρίς να καταλαβαίνει ότι στον δεύτερο γύρο μπορεί να ενώσει τις ετερόκλητες δυνάμεις της αντισυστημικής Δεξιάς και της αντισυστημικής Αριστεράς.
Στόχος της ιδεατός θα είναι να μπορέσει μέσω των τοπικών εκλογών να κατασκευάσει ένα δίλημμα για τις επόμενες ευρωεκλογές, μεταφραζόμενο στο σχήμα από δω οι δήθεν δημοκρατικές δυνάμεις και από εκεί οι δήθεν ακραίες – ακροδεξιές.
Το θεωρητικά πιθανότερο είναι λοιπόν ότι στις περισσότερες περιπτώσεις τα κυβερνητικά σχήματα με τη βοήθεια του κράτους, του χρήματος της διαπλοκής, της προβολής υποψηφιοτήτων από τα κανάλια των συμφερόντων να επικρατήσει εύκολα ή δύσκολα. Αν και δεν θα πρέπει να αποκλείονται συμβολικές λαχτάρες.
Στην πραγματικότητα όμως μέσα στις αυτοδιοικητικές εκλογές θα μετεξελιχθεί η διαμαρτυρία στα δεξιά της Νέας Δημοκρατίας (η οποία με το 41% τον Ιούνιο άγγιξε το απόγειο του εκλογικού κύκλου 2016-2023), ενώ θα επιχειρηθεί να ανασυντεθεί εκ της τέφρας της η Κεντροαριστερά του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, ενώ η κυβέρνηση θα εδραιώνει την εξουσία της ελέγχοντας κάθε θεσμό μέσα στη χώρα, στις αυτοδιοικητικές εκλογές είναι πολύ σοβαρό το ενδεχόμενο να αρχίσουν να αναπτύσσονται δυναμικά τα ρεύματα που άρχισαν να καταγράφονται στις εθνικές εκλογές. Ρεύματα κυρίως στα δεξιά, αλλά ας μην υποτιμάται η κινητικότητα και στα αριστερά.
Το γεγονός ότι 300 άνθρωποι με το «κίνημα της πετσέτας» στην Πάρο μπόρεσαν και προκάλεσαν τόσο μεγάλο πανικό σε εθνικό επίπεδο και κινητοποίησαν τον κρατικό μηχανισμό να κυνηγά τους παρανομούντες καταληψίες δείχνει ότι τα ζητήματα του δημόσιου χώρου, τα ζητήματα που αφορούν το ισοζύγιο ανάπτυξης και προστασίας του περιβάλλοντος στις τοπικές κοινωνίες, τα ζητήματα που αφορούν την κατίσχυση της αγοράς έναντι της πολιτικής, τα ζητήματα ηθικών αξιών και προστασίας της ορθόδοξης θρησκευτικής ελευθερίας, τα θέματα της σύγκρουσης δημόσιου και ιδιωτικού στην Υγεία θα αποτελέσουν ζητήματα της περιφερειακής ατζέντας, που μπορούν όμως να καταστούν κεντρικά πολιτικά ζητήματα.
Αρα οι προσεχείς αυτοδιοικητικές εκλογές μόνον αδιάφορες δεν θα είναι. Οι κοτζαμπάσηδες της αυτοδιοίκησης θα τεθούν στο μικροσκόπιο των πολιτών.
