Οι μεγάλες κοινωνικές ανατροπές προηγούνται του πολιτισμού επειδή καθορίζονται αποκλειστικά από τις σημαντικές τεχνολογικές και επιστημονικές αλλαγές.
- Από τον Αλκιβιάδη Κ. Κεφαλά
Αυτές και μόνον αυτές καθορίζουν τους πολιτικούς και κοινωνικούς μετασχηματισμούς, τις ιδεολογικές κατευθύνσεις, τη δύση και την ανατολή των ελίτ, τις κοινωνικές τάξεις, τις συμπεριφορές και -το σημαντικότερο- τον βαθμό της ατομικής ελευθερίας. Η γεωργία και ο τροχός μετασχημάτισαν τις ελεύθερες και αναρχοαυτόνομες ομάδες των κυνηγών τροφοσυλλεκτών σε γεωργούς δουλοπάροικους. Επειδή όμως η πληθώρα της διαθέσιμης τροφής, που επέφερε η Γεωργική Επανάσταση, απαιτούσε αποθήκευση, φύλαξη από κλοπή, είχε ως επακόλουθο τη δημιουργία τάξεων, ιερατείου, στρατού, αστυνομίας και κρατικής γραφειοκρατίας. Το τίμημα που πλήρωσε η ανθρωπότητα για την επάρκεια της τροφής ήταν η απώλεια της ατομικής και συλλογικής ελευθερίας.
Όμως η σημαντικότερη αλλαγή ήταν ο μετασχηματισμός των πεποιθήσεων και η καθολική αποδοχή της κατάστασης του περιορισμού της ελευθερίας, επειδή το καθημερινό άλγος της συλλογής τροφής αντικαταστάθηκε με τη δουλεία έναντι ελάχιστης τροφής που παρείχαν οι διαχειριστές του πλούτου στους δουλοπάροικους.
Στην Αγγλία επίσης πριν από 300 χρόνια οι γεωργικές κοινότητες για πρώτη φορά έπειτα από δέκα χιλιετίες γεωργικής συλλογικής συνείδησης και μνήμης θα βιώσουν ένα ισχυρότατο ψυχολογικό σοκ επειδή βιαίως θα εστοιβάζοντο ως βιομηχανικοί εργάτες σε σκοτεινές και άθλιες πόλεις. Οι κοινότητες των αγροτών θα απολέσουν τη στοιχειώδη ελευθερία που απολάμβαναν στους μικρούς οικισμούς τους στη φύση και σταδιακά θα αποδεχτούν τον κλιμακούμενο περιορισμό της ελευθερίας τους, τιθέμενοι εντός του νέου παραγωγικού πλαισίου που διαμόρφωσαν η τεχνολογία και η συσσώρευση κεφαλαίου.
Σήμερα, η δεύτερη Βιομηχανική Επανάσταση, των ηλεκτρονικών υπολογιστών, υλοποιεί το απόλυτο όνειρο των αιώνιων εκμεταλλευτών και των λεηλατητών της ανθρώπινης ζωής, που δεν είναι άλλο από τον απόλυτο έλεγχο της σκέψης και της ατομικής και συλλογικής συμπεριφοράς. Η παγκοσμιοποίηση είναι το αποτέλεσμα του ελέγχου της ακραίας οικονομικής εκμετάλλευσης των πολλών από τους λίγους επειδή αναπτύχθηκε η τεχνολογία. Σήμερα, τα προσωπικά δεδομένα συλλέγονται οικειοθελώς μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να χρησιμοποιηθούν εναντίον της ατομικής ελευθερίας. Η συνεχής χρήση του κινητού τηλεφώνου επιτρέπει στην εξουσία να γνωρίζει τη θέση και τις ατομικές συμπεριφορές με ακρίβεια εκατοστού του μέτρου ανά δευτερόλεπτο.
Η ανθρωπότητα έχει πέσει στην παγίδα των αιώνιων ελίτ αφενός επειδή έχει παγιώσει στο υποσυνείδητό της κοινωνικές συμπεριφορές ανταγωνιστικής εργασίας προς όφελος της εξουσίας και αφετέρου επειδή έχει οικειοποιηθεί τις συνθήκες της απόλυτης οικονομικής εκμετάλλευσης, αποδεχόμενη έννοιες, που δεν αντιλαμβάνεται, όπως «ανταγωνισμός», «ανάπτυξη», «παγκοσμιοποίηση», «αύξηση παραγωγής» και «κινητικότητα».
Μέσω της εθελοδουλίας τα σημαντικά γεγονότα καθίστανται ορατές αλλαγές των συναισθημάτων του λαού, ενώ, όταν φανερώνονται, είναι το αποτέλεσμα του κληρονομικού ενστίκτου της αντίληψης των αισθημάτων του έθνους που αντιδρά συνειδητά στη δέσμευση της ατομικής ελευθερίας και υποσυνείδητα στην απώλεια της συλλογικής ζωής.
Η Βρετανία αντέδρασε συνειδητά στον περιορισμό της ελευθερίας που συνεπάγεται η γερμανική μπότα και υποσυνείδητα στη γερμανική βαρβαρότητα. Αντιθέτως, ο ελληνικός λαός, παρά τη δεκαετή γερμανική λεηλασία της χώρας του, δεν αντιλαμβάνεται αυτό που συμβαίνει, επειδή του έχει επιβληθεί το πρωτόγονο στάδιο της σκέψης, όπου ο άνθρωπος αδυνατεί να συλλογιστεί αναλυτικά και συνθετικά και συνεπώς δεν αντιλαμβάνεται το περιβάλλον, τους κινδύνους, τους εχθρούς και τις συνέπειες των πράξεών του.
Ο ελληνικός λαός αδυνατεί να αντιληφθεί ότι το πολιτικό σύστημα και η Γερμανία αποτελούν θανάσιμους εχθρούς της βιολογικής του συνέχειας. Το αποτέλεσμα της συλλογικής αλογίας του ελληνικού λαού είναι η απουσία κάθε αντίστασης στον περιορισμό της ατομικής ελευθερίας.
Την περίοδο της πανδημίας η εξουσία έδωσε τη δυνατότητα περιορισμένης κίνησης στους πολίτες είτε με τη συμπλήρωση έγγραφου εντύπου ή μέσω της αποστολής ηλεκτρονικού μηνύματος. Σχεδόν το σύνολο του ελληνικού λαού επέλεξε τη δεύτερη μέθοδο της αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στο πολιτικό σύστημα να μελετήσει την κοινωνική συμπεριφορά και να χαράξει νέες στρατηγικές περιορισμού της ελευθερίας και της απασφάλισης της κριτικής σκέψης μέσω της ηλεκτρονικής ανάλυσης των στατιστικών στοιχείων της κοινωνικής συμπεριφοράς.
Οι Ελληνες αδυνατούν να επεξεργαστούν την πληροφορία ότι στην Κίνα λογισμικό επέτρεπε στις περιπόλους της αστυνομίας να εντοπίζουν μέσω του κινητού τηλεφώνου τους πολίτες που είχαν απομακρυνθεί από το σπίτι τους εκτός μίας προκαθορισμένης απόστασης και συνεπώς απέτυχαν να συμπεριφερθούν αναλόγως, απέχοντας της τεχνολογίας, επειδή δεν είναι δύσκολο με διάφορα προσχήματα αυτή η εφαρμογή στο μέλλον να υιοθετηθεί στην Ελλάδα.
Η ανθρώπινη συμπεριφορά αποδεικνύει ότι η απώλεια της ελευθερίας που ακολουθεί τις σημαντικές τεχνολογικές μεταβολές έχει ψυχολογικό υπόβαθρο και είναι πάντα αποδεκτή από τις κοινωνίες.
*Διδάκτωρ Φυσικής του Πανεπιστημίου του Manchester, UK, δ/ντής Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών
