Σαν έπεσε η βαλανιδιά
άλλοι κόψανε ένα κλαδί, το μπήξανε στο χώμα
καλώντας για προσκύνημα στο ίδιο δέντρο,
άλλοι θρηνούσαν σ’ ελεγεία
το χαμένο δάσος, τη χαμένη τους ζωή,
άλλοι φτιάχνανε συλλογές από ξεραμένα φύλλα,
τις δείχνανε στα πανηγύρια, βγάζανε το ψωμί τους,
άλλοι διαβεβαίωναν τη βλαπτικότητα των φυλλοβόλων
διαφωνώντας όμως στο είδος ή και στην ανάγκη αναδάσωσης,
άλλοι, μαζί κ’ εγώ, υποστήριζαν πως όσο υπάρχουν
γη και σπόροι υπάρχει δυνατότητα βαλανιδιάς.
Το πρόβλημα του νερού παραμένει ανοιχτό.
Τίτος Πατρίκιος («Αλληγορία»)
- Από τον Γιάννη Χ. Κουριαννίδη*
Ως κανονικότητα νοείται η συνηθισμένη ή η καθορισμένη ροή των γεγονότων σύμφωνα με κάποιους κανόνες, γενικής καθ’ ομολογίαν αποδοχής τους. Η όποια κανονικότητα έχει γίνει αποδεκτή σε βάθος χρόνου, μέσα από ένα σύστημα αξιών με το οποίο πορεύεται μία κοινωνία διαμορφώνοντας τη δική της κοσμοαντίληψη. Η μεταβολή αυτής της κανονικότητας γίνεται βαθμιαία και αργά, μη γινόμενη συνήθως αντιληπτή, παρά μόνο έπειτα από καιρό, μέσα από μια διαδικασία αναπόλησης του παρελθόντος.
Υπάρχουν βεβαίως και γεγονότα που μεταβάλλουν βίαια την καθημερινότητά μας και οδηγούν σε απότομη διαμόρφωση νέων κανόνων που τη διέπουν. Αρκεί, όμως, αυτό για να γίνουν αποδεκτοί αυτοί οι νέοι κανόνες από το κοινωνικό σύνολο; Η υγειονομική κρίση του κορωνοϊού, λ.χ., έγινε αιτία να μην τιμήσουμε μεγάλες γιορτές της θρησκείας και του έθνους μας, να αποξενωθούμε από αγαπημένα μας πρόσωπα, να αφήσουμε ασυνόδευτους φίλους και συγγενείς στο τελευταίο τους επίγειο ταξίδι, να βιώσουμε γενικά πρωτόγνωρες και τραγικές καταστάσεις.
Μετά τη χαλάρωση των μέτρων που ελήφθησαν, στη «νέα κανονικότητα» που η κυβέρνηση ευαγγελίζεται, επανέρχεται ως απειλή η επανεφαρμογή τους, αλλά, το κυριότερο, η θεσμική διατήρηση ή η καθιέρωση συμπεριφορών, σε βαθμό που θα πρέπει να ομιλούμε πλέον όχι για «νέα κανονικότητα», αλλά για «νέα κοινωνικότητα».
Ο όρος «κοινωνική αποστασιοποίηση», που επελέγη κατά την εφαρμογή των αυστηρών μέτρων περιορισμού της εξάπλωσης του κορωνοϊού, δεν ήταν απλώς ατυχής διατύπωση της αναγκαιότητας για τη διατήρηση αποστάσεων μεταξύ των ανθρώπων, αλλά στην πραγματικότητα αποτύπωσε τη διάρρηξη των κοινωνικών σχέσεων σε επίπεδο είτε διαπροσωπικής επαφής είτε συλλογικής δραστηριότητας. Αποστασιοποίηση είναι η αδράνεια, η απραξία, η απομάκρυνση, η έλλειψη στάσης έναντι γεγονότων που συμβαίνουν γύρω μας.
Για να μη φτάσουμε στο σημείο να θρηνούμε με ελεγειακό ύφος μια κανονικότητα που θα έχει απωλεσθεί, για να μην προσκυνούμε στη μνήμη της κομμένα και στέρφα κλαδιά της, για να μη σωρεύουμε τα ξεραμένα φύλλα του παλαιού μεγαλείου της για τα πανηγύρια ενός καιροσκοπικού βιοπορισμού μας, για να υπερασπιστούμε τις αξίες της που μας κράτησαν για χρόνια πριν φυλλοβολήσουν, για να συμφωνήσουμε στην αναγκαιότητα αναστήλωσής της στην ίδια γη και με τον ίδιο σπόρο, θα πρέπει να βρούμε το νερό της ζωής της: τον άνθρωπο. Χωρίς αυτόν ποτέ η νέα κανονικότητα δεν θα γίνει αισθητή ως φυσιολογικότητα. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και εργασία, η δημοκρατία της τηλεδιάσκεψης, η αναγκαιότητα του πλεξιγκλάς ποτέ δεν θα γίνουν αποδεκτά ως κανονικότητα. Πάντα θα στέκουν ως επιβολή μιας στιγμής που τείνει να στιγματίσει την αιωνιότητα. Ποτέ δεν θα χαμογελάσουν τα μάτια και δεν θα εκφραστεί η εγκαρδιότητα πίσω από μια μάσκα. Γι’ αυτό πάντα θα υποβόσκει η απειλή της ανατροπής της…
*Δημοτικός Σύμβουλος Θεσσαλονίκης «Θεσσαλονίκη Πόλη Ελληνική» [email protected]
