Δημογραφικό: Ερημώνουν χιλιάδες οικισμοί – Η Ελλάδα γερνά και αδειάζει

Το δημογραφικό πρόβλημα τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε έναν από τους πλέον σοβαρούς και σύνθετους κινδύνους που απειλούν την ελληνική κοινωνία και την οικονομία της χώρας. Η μείωση των γεννήσεων, σε συνδυασμό με τη γήρανση του πληθυσμού, συνθέτουν ένα ανησυχητικό σκηνικό, που σύμφωνα με ειδικούς και μελέτες, θα έχει βαθιές συνέπειες στο μέλλον.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία δεν αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Η τάση είναι καθοδική και η εικόνα που αποτυπώνεται οδηγεί σε κρίσιμα ερωτήματα για τη βιωσιμότητα χιλιάδων περιοχών, κυρίως στην ελληνική περιφέρεια.

Οι αριθμοί μιλούν

Σύμφωνα με τον καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νίκο Καρανικόλα, το πρόβλημα δεν είναι μόνο αριθμητικό, αλλά και γεωγραφικό. «Ενώ ξέρουμε ότι Ελλάδα το 2050 θα είναι περίπου 8,5 με 9 εκατομμύρια, το ερώτημα το πραγματικό είναι πού θα έχουμε αυτήν τη μείωση. Τι θα συμβεί με το σύνολο της χώρας; Είναι η ίδια γεωγραφικά παντού ή κάποιες περιοχές πλήττονται πολύ περισσότερο; Και βέβαια έχουμε και τα θέματα της γήρανσης του πληθυσμού», τονίζει χαρακτηριστικά.

Η έρευνα του κ. Καρανικόλα και των συνεργατών του αποκαλύπτει το μέγεθος του κινδύνου: «Η Ελλάδα έχει περίπου 12.500 οικισμούς. Το 10%, 1.200 οικισμοί, εξαφανίζονται, μηδέν κάτοικοι». Πρόκειται για ένα εφιαλτικό σενάριο που αποτυπώνει όχι μόνο τη μείωση του πληθυσμού, αλλά και την πλήρη εγκατάλειψη μεγάλου μέρους της ελληνικής υπαίθρου.

Αντίστοιχα, η κατάσταση στις πόλεις παρουσιάζει μια στασιμότητα που δεν αφήνει χώρο για αισιοδοξία. «Ενώ στην Ελλάδα, πέρα από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, έχουμε 15 πόλεις που είναι σήμερα άνω των 50.000 κατοίκων, παραμένουν οι ίδιες. Την ίδια στιγμή, 8.000 περίπου χωριά είναι κάτω από 100 κατοίκους», προσθέτει ο ίδιος. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι η αστικοποίηση δεν επεκτείνεται, αλλά αντίθετα, η περιφέρεια ερημώνει και οι μικροί οικισμοί αδυνατούν να διατηρήσουν ζωτικότητα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Προ των πυλών ο χειμώνας – Τι προβλέπουν οι μετεωρολόγοι

Οι αιτίες πίσω από το πρόβλημα

Η μείωση των γεννήσεων συνδέεται με πολλούς παράγοντες:

• Οικονομική ανασφάλεια των νέων ζευγαριών, που δυσκολεύονται να κάνουν οικογένεια.
• Έλλειψη στήριξης προς τη μητέρα και το παιδί.
• Δυσκολίες στην εξισορρόπηση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.
• Η τάση της νεολαίας να μεταναστεύει στο εξωτερικό για καλύτερες ευκαιρίες εργασίας.

Ταυτόχρονα, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής και η γήρανση του πληθυσμού δημιουργούν μια διαρκή ανισορροπία: λιγότεροι νέοι, περισσότεροι ηλικιωμένοι. Αυτή η εξέλιξη ασκεί πίεση στα ασφαλιστικά ταμεία, στο σύστημα υγείας, αλλά και στην κοινωνική συνοχή.

Πιθανές λύσεις και προτάσεις για το δημογραφικό

Η αντιμετώπιση του δημογραφικού απαιτεί συντονισμένη στρατηγική και πολιτικές που θα δώσουν κίνητρα για αύξηση των γεννήσεων και θα στηρίξουν τις οικογένειες. Όπως επισημαίνει ο κ. Καρανικόλας, κάποιες από τις βασικές κατευθύνσεις είναι:

• Στήριξη στην Ελληνίδα μάνα. Η οικονομική, κοινωνική και θεσμική υποστήριξη προς τη μητέρα μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική. Από επιδόματα μητρότητας μέχρι μέτρα για τη διευκόλυνση της καθημερινότητας, το κράτος καλείται να παίξει ενεργό ρόλο.
• Σχολείο που προσέχει τα παιδιά ανάλογα με τις ανάγκες της μητέρας. Η ύπαρξη ευέλικτων σχολικών και παιδικών δομών, με προγράμματα προσαρμοσμένα στις ανάγκες της οικογένειας, μπορεί να κάνει τη διαφορά και να επιτρέψει σε περισσότερες γυναίκες να ισορροπήσουν εργασία και μητρότητα.

Δείτε επίσης:

• Πότε θα γίνει το δημογραφικό εθνική προτεραιότητα;