Ανησυχία στη Λευκωσία εγείρει η αιφνίδια απόφαση της αμερικανικής πετρελαϊκής κοινοπραξίας Exxon Mobil να αναβάλει τις προγραμματισμένες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και συγκεκριμένα στο θαλασσοτεμάχιο 10, οι οποίες είχαν οριστεί να πραγματοποιηθούν μέσα στο καλοκαίρι.
Η απόφαση επιφέρει καθυστερήσεις και εκθέτει σε κινδύνους το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τη στιγμή που η Άγκυρα διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι το τουρκικό ενεργειακό πρόγραμμα συνεχίζεται κανονικά (και παρανόμως…) στην ανατολική Μεσόγειο, διασκεδάζοντας την πρόωρη αποχώρηση του τουρκικού γεωτρύπανου «Yavuz» από την κυπριακή ΑΟΖ, εντός της οποίας είχε «ασελγήσει» έξι φορές, καθώς είχε πραγματοποιήσει ισάριθμες παράνομες γεωτρήσεις από τις αρχές Μαρτίου.
Ήδη τη Μεγάλη Τετάρτη ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου σε διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσε το τουρκικό τμήμα του γνωστού παραΣυμμαχικού lobby Atlantic Council δήλωσε ότι «το ενεργειακό πρόγραμμα της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο θα συνεχιστεί, καθώς η χώρα διαθέτει τώρα τρία γεωτρύπανα»!
Η απόφαση της κοινοπραξίας γνωστοποιήθηκε στην κυπριακή κυβέρνηση στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας, συμπαρασύροντας και τη στάση της συμβατικής εταίρου της Exxon Mobil, Qatar Petroleum.
Η γνωστοποίηση της Exxon Mobil έγινε με επιστολή προς τον υπουργό Ενέργειας της Κύπρου Γιώργο Λακκοτρύπη, μία ημέρα ακριβώς μετά την επίσης αιφνίδια αποχώρηση από την κυπριακή ΑΟΖ του «Yavuz», το οποίο παρανόμως ενεργούσε στην περιοχή και συγκεκριμένα στο θαλασσοτεμάχιο 8, κατά παράβαση κάθε έννοιας Διεθνούς Δικαίου. Το «Yavuz» αποχώρησε επιστρέφοντας στη βάση του στα τουρκικά παράλια, χωρίς επαρκείς εξηγήσεις εκ μέρους της Άγκυρας.
Σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, η αποχώρηση του «Yavuz» δύναται να οφείλεται στα εξής:
Α. Σε αποτυχία και των έξι παράνομων γεωτρήσεων που είχε πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα στην κυπριακή ΑΟΖ, οι οποίες απέβησαν άκαρπες, καθώς ήταν περισσότερο διπλωματικές, παρά ενεργειακές – αναπτυξιακές κινήσεις.
Β. Άλλες πλευρές υποστηρίζουν, ωστόσο, ότι η πρόωρη αποχώρηση του τουρκικού γεωτρύπανου οφείλεται σε σαρωτική επέλαση του κορωνοϊού στα πληρώματα των τουρκικών σκαφών. Για παράδειγμα, τα πληρώματα του «Fatih», που φέρεται ότι ολοκλήρωσε τις εργασίες του στην ανατολική Μεσόγειο, αποβιβάστηκαν στη Μερσίνα, όπου τέθηκαν σε καραντίνα 14 ημερών (γιατί, άραγε;).
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με την παράνομη τουρκική NAVTEX που εκδόθηκε στις 2 Μαρτίου (ενώ ο ιός εξαπλωνόταν στην Τουρκία), το «Yavuz» και τα τρία πλοία υποστήριξης «Ertugrul Bey», «Osman Bey» και «Orhan Bey» θα αξιοποιούσαν τη ζητούμενη χρονική περίοδο (έως τις 24 Μαΐου) για να πραγματοποιήσουν τις παράνομες γεωτρήσεις… Το «Yavuz» επέστρεψε στο λιμάνι της Σελεύκειας, στις νότιες ακτές της Τουρκίας, όπου «κατοικοεδρεύει» και το νεοαποκτηθέν γεωτρύπανο «Kanuni» (Νομοθέτης).
Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα «Turkiye», που επικαλείται το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας, το «Kanuni» πρόκειται να πραγματοποιήσει γεώτρηση στην ανατολική Μεσόγειο το δεύτερο εξάμηνο του 2020 (και μέσα στο καλοκαίρι). Η εφημερίδα αναφέρει ότι το τουρκικό υπουργείο Ενέργειας καθόρισε ήδη τις συντεταγμένες των ερευνών φυσικού αερίου, απαντώντας στην Ελλάδα, η οποία (μονομερώς) διακοίνωσε στην Ε.Ε. συντεταγμένες και χάρτες που καθορίζουν τις θαλάσσιες περιοχές ελληνικού οικονομικού ενδιαφέροντος (και δικαιοδοσίας)!
Γ. Εξετάζεται και η περίπτωση η πρόωρη αποχώρηση του «Yavuz» να οφείλεται στους γνωστούς τακτικισμούς της Άγκυρας, καθώς αυτήν την περίοδο ζητιανεύει χρήματα για το Προσφυγικό από την Ευρώπη, ενώ μαστίζεται από οικονομική κρίση και η επέλαση του ΔΝΤ στη χώρα δείχνει αμετάκλητη.
Δ. Άλλες πηγές αφήνουν να εννοηθεί ότι η παράλληλη αναχώρηση Τούρκων και Αμερικανών από την κυπριακή ΑΟΖ σχετίζεται με κάποιο άτυπο «moratorium» γεωτρήσεων. Η Άγκυρα είχε ζητήσει ανοιχτά στις αρχές Μαρτίου «αμοιβαία παύση γεωτρήσεων», λόγω «προεκλογικής» περιόδου στα Κατεχόμενα και εν ονόματι της καλλιέργειας ηπιότερου κλίματος, σε περίπτωση επανάληψης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό.
Τι ισχυρίζεται η εταιρία
Η αμερικανική κοινοπραξία, πάντως, επικαλείται δύο βασικούς λόγους για την «αναβολή» των γεωτρήσεων. Αφενός την υγειονομική κρίση εξαιτίας του κορωνοϊού και τις υποχρεωτικές καθυστερήσεις που αυτή επιβάλλει στις μετακινήσεις των πληρωμάτων και του προσωπικού, αφετέρου τη σημειούμενη κάθετη πτώση των τιμών του πετρελαίου, που καθιστούν -σύμφωνα με την εταιρία- την επιχείρηση γεώτρησης ασύμφορη για την ώρα…
Η εταιρία επικαλείται τη διεθνή συγκυρία που ανατρέπει τον σχεδιασμό της άφιξης στην Κύπρο εξειδικευμένων στελεχών από τη βάση της στο Χιούστον, καθώς και άλλες συναφείς πρακτικές δυσκολίες.
Σύμφωνα με δηλώσεις του Γ. Λακκοτρύπη, οι «περιστάσεις» θα επηρεάσουν και τις λοιπές κοινοπραξίες που δραστηριοποιούνται στα λοιπά θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ (ENI – Total, Shell – Noble Energy κ.λπ.), επιφέροντας παρόμοιες καθυστερήσεις, παρά το γεγονός ότι η κοινοπραξία ΕΝΙ – Total, που αυτήν την περίοδο δραστηριοποιείται στον Λίβανο, δεν φαίνεται να έχει ανακόψει ρυθμό.
Σύμφωνα με «μισόλογα» που άφησε να διαρρεύσουν και αυτή η κοινοπραξία, οι προγραμματισμένες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να καθυστερήσουν, αλλά χωρίς ανατροπή του προγράμματος, που προβλέπει μέχρι και έξι διαδοχικές γεωτρήσεις.
Την ίδια ώρα η Άγκυρα δεν αποχωρίζεται την περιοχή (παρά την αποχώρηση του «Yavuz»), εξαγγέλλοντας «σεισμογραφικές έρευνες» από το ερευνητικό σκάφος «Oruc Reis», εν μέσω κορωνοϊού… Όπως ανακοινώθηκε, το «Oruc Reis» και τα δύο συνοδευτικά σκάφη «Ataman» και «Cengiz Han» θα πραγματοποιήσουν σεισμογραφικές έρευνες από τις 11/4/20 έως τις 10/6/20 σε περιοχές εντός της κυπριακής ΑΟΖ, μάλιστα πολύ κοντά στο τριεθνές σημείο, δηλαδή στο σημείο όπου συναντώνται οι ΑΟΖ Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας.
Τη συγκεκριμένη εξαγγελία παρακολουθεί με αυξημένη διπλωματική και στρατιωτική ετοιμότητα και η Αθήνα, καθώς η περιοχή των παράνομων «ερευνών» που ανακοινώθηκε γειτνιάζει επικίνδυνα με ύδατα ελληνικής επιτήρησης, καθώς η Άγκυρα βασίζει τη δραστηριότητα στη συγκεκριμένη περιοχή στο παράνομο μνημόνιο Τουρκίας – Λιβύης. Εάν οι τουρκικές εξαγγελίες πραγματοποιηθούν, αυτό θα σημαίνει ότι μέσα στο καλοκαίρι η Άγκυρα μεθοδεύει κρίση με την Ελλάδα και την Κύπρο, εν μέσω κορωνοϊού…
