Παρά τις προσπάθειες του υπουργού Εργασίας να αποδείξει ότι έχει αρχίσει να βάζει σε μια σειρά το χάος που επικρατεί στο δημόσιο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, αυτές αφορούν μόνο το πώς θα κρύψει τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Είναι πια ορατός ο κίνδυνος, όταν θα σκάσει η επικοινωνιακή φούσκα που δημιούργησε, η οργή των συνταξιούχων να έχει ως συνέπεια να έχει την τύχη του προκατόχου του.
Η εμπλοκή των πιστοποιημένων ιδιωτών δικηγόρων και λογιστών αποδείχθηκε ότι συνεισφέρει ελάχιστα, καθώς μόλις 333 είναι αυτοί που μπήκαν στη μάχη για την έκδοση των συντάξεων. Ταυτόχρονα, οι αλλοπρόσαλλες δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου είχε ως αποτέλεσμα να έρθει ένα τσουνάμι αιτήσεων συνταξιοδότησης τους τελευταίους μήνες του 2021, που «έπνιξε» την αύξηση στον ρυθμό έκδοσης συντάξεων κατά το ίδιο διάστημα.
Χειρότερο όλων είναι το γεγονός ότι η σημερινή κυβέρνηση αδιαφορεί και περιφρονεί ακόμη και τις δικαστικές αποφάσεις, όχι μόνο όσες εκδίδονται πρωτόδικα, αλλά ακόμη και αυτές από τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας, το Συμβούλιο της Επικρατείας και το Ελεγκτικό Συνέδριο, και αρνείται συστηματικά τη χορήγηση των πραγματικών ποσών που νόμιμα δικαιούνται οι συνταξιούχοι.
Εν ολίγοις, παραβιάζοντας την ασφαλιστική νομοθεσία και τους νόμους του κράτους, παρακρατεί μεγάλα ποσά τα οποία αγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ.
- 2,5 δισ. ευρώ αναδρομικά των νόμων 4051 & 4093.
- 2,2 δισ. ευρώ από την καθυστέρηση των νέων συντάξεων.
- 2,3 δια. ευρώ ετησίως από τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων.
- 300.000.000 ευρώ ετησίως από τον επανυπολογισμό των επικουρικών συντάξεων.
- 400.000.000 ευρώ ετησίως από την επιστροφή της εισφοράς αλληλεγγύης.
- 1,5 δισ. ευρώ ετησίως από την (ορθή) εφαρμογή αποφάσεων του ΣτΕ του 2019.
Αναλυτικά, οι εκκρεμότητες οι οποίες αφορούν σχεδόν το σύνολο των συνταξιούχων αλλά και νυν ασφαλισμένους.
1. Αναδρομικά των νόμων 4051 & 4093 (2,5 δισ. ευρώ)
Τον Οκτώβριο του 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας δικαίωσε την επιστροφή (για 11 μήνες) ποσών που αντιστοιχούν στις περικοπές των νόμων 4051 & 4093 του 2012, δηλαδή: 5% έως 14% στις κύριες συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ και 10% έως 20% στις επικουρικές συντάξεις άνω των 200 ευρώ, καθώς και των δώρων. Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση επέστρεψε ποσά που αφορούσαν μόνο τις κύριες συντάξεις, δηλαδή 1,4 δισ. αντί για 3,9 δισ. ευρώ. Για το υπόλοιπο των διαφορών, δηλαδή των δώρων και των επικουρικών, κατατέθηκε νέα προσφυγή στο ΣτΕ που εκδικάστηκε τον Ιανουάριο του 2021 και η απόφαση, η οποία αφορά το σύνολο των τότε συνταξιούχων, δηλαδή πάνω από 2.500.000 άτομα, ακόμη αναμένεται.
2. Απονομές συντάξεων – 300.000 εκκρεμότητες (2,2 δισ. ευρώ)
Πάνω από 300.000 νέες συντάξεις (κύριες – επικουρικές – μερίσματα – διεθνών συντάξεων – παράλληλης ασφάλισης) βιώνουν την κοροϊδία Βρούτση – Χατζηδάκη, καθώς αναμένουν έως και πάνω από τρία χρόνια για την έκδοση της σύνταξής τους. Ο πρώτος υποσχόταν την ψηφιακή από το 2021 σύνταξη, η οποία δεν ήλθε ποτέ και μεταξύ άλλων του κόστισε τη θέση του, ενώ ο δεύτερος τις παρέπεμψε… στα δικηγορικά γραφεία.
Κατά μία άποψη οι καθυστερήσεις γίνονται σκόπιμα, γιατί έτσι παρακρατούν, με ένα άτυπο και υποχρεωτικό δάνειο, περί τα 2 δισ. ευρώ, που κοστολογούνται οι συντάξεις αυτές. Πώς μπορεί να εξηγηθεί διαφορετικά ότι ο απαιτούμενος χρόνος έκδοσης των συντάξεων σε σχέση με πριν έχει μειωθεί στο ελάχιστο, καθώς τόσο ο μέσος μισθός όσο και ο περισσότερος χρόνος ασφάλισης που απατούνται ήδη είναι σε ηλεκτρονική μορφή. Εξάλλου, ήδη αρκετές συντάξεις απονέμονται, μάλιστα με οριστική απόφαση κύριας και επικουρικής, σε λιγότερο από τέσσερις μήνες.
Επιπροσθέτως, περί τους 70.000 εργαζομένους που είχαν και παράλληλη ασφάλιση, ενώ τους απένειμαν τη σύνταξη, το υπόλοιπο ποσό που αναλογεί στην παράλληλη ασφάλιση εκκρεμεί από τον Μάιο του 2016 και την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου. Το ίδιο ισχύει και για τους δημοσίους υπάλληλους, καθώς όσοι κατά τον εργάσιμο βίο είχαν και βαρέα, οι προσαυξήσεις αυτές δεν προστέθηκαν και εκκρεμούν. Το συνολικό ποσό εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 250.000.000 ετησίως.
3. Επανυπολογισμός κύριων συντάξεων (2,3 δισ. ευρώ)
Οπως επισημαίνει ο Κώστας Νικολάου, συνταξιούχος τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ, μέλος διοικούσας επιτροπής ΚΕΠΕΑ/ΓΣΕΕ, «ο επανυπολογισμός των συντάξεων, ο οποίος ανακοινώθηκε το 2019, δεν είναι σύννομος. Εγινε κατά παράβαση των νόμων (χωρίς την προβλεπόμενη αναλυτική απόφαση διευθυντή -στερώντας το δικαίωμα ένστασης- και χωρίς να ληφθούν υπόψη όλα τα στοιχεία), εμφανίζοντας ποσά πολύ κάτω (2,3 δισ. ευρώ) απ’ ό,τι ορίζει ο νόμος (4387/16) και που χορηγούνται στις νέες! Σύμφωνα με τα αναλυτικά στοιχεία της ΗΔΙΚΑ, οι παλαιές συντάξεις σε σχέση με τις νέες υπολείπονται (μ.ό.) 78 ευρώ».
Οι παραβάσεις εστιάζονται σε όσους κατέβαλαν επιπλέον εισφορές, δηλαδή πάνω από το 20% ή πάνω από τους 12 μήνες, όπως:
4. 13ος και 14ος μισθός
Ενώ στις νέες συντάξεις οι εισφορές των δώρων ενσωματώνονται και προσαυξάνουν το ποσό της ανταποδοτικής κατά 16,7%, για τις παλαιές δεν έγινε το ίδιο, με αποτέλεσμα να χάνονται ποσά από 40 έως και πάνω από 200 ευρώ! Σημειωτέον, όσον αφορά τις παλαιές συντάξεις και τις εισφορές του 13ου και 14ου μισθού, ούτε αρχικά είχαν συνυπολογιστεί με βάση τον νόμο 2084/92, καθόσον εξισώνονταν με τις δύο συντάξεις των δώρων.
5. Βαρέα
Ενώ στις νέες συντάξεις προσαυξάνονται όλες οι ημέρες (0,27% ανά έτος), στις παλαιές οι πρώτες 3.300 ημέρες εξαιρέθηκαν και υπολογίστηκαν μόνο οι πάνω από αυτές, ενώ σε άλλους δεν υπολογίστηκαν καθόλου, στερώντας ποσά από 70 έως 220 ευρώ.
6. Παράλληλη ασφάλιση
Ενώ στις νέες συνταξιοδοτικές αποφάσεις προσαυξάνονται όλες οι ημέρες (1,5% ανά έτος), στις παλαιές, για όσους δεν είχαν συμπληρώσει 4.800 ημέρες και δεν τύγχαναν δεύτερης σύνταξης, εξαιρέθηκαν επιβάλλοντας μειώσεις (μ.ό) 200 ευρώ.
7. ΔΕΚΟ
Σωρεία «λαθών» έχει διαπιστωθεί τόσο ως προς τη διαφοροποίηση του συντάξιμου μισθού όσο και ως προς τους συντελεστές προσαύξησης, με μειώσεις έως και 600 ευρώ. Για αυτόν τον «λανθασμένο» επανυπολογισμό το Συμβούλιο της Επικρατείας στις 13 Απριλίου 2021 έκανε δεκτή την προσφυγή συνταξιούχων και διέταξε να διεξαχθεί πιλοτική δίκη, η οποία εκτιμάται ότι θα εκδικαστεί τους επόμενους μήνες. Παράλληλα, και ο Συνήγορος του Πολίτη έχει καλέσει με δημόσια επιστολή του στις 13 Μαΐου 2021 το υπουργείο Εργασίας να προχωρήσει στην έκδοση διοικητικών πράξεων οι οποίες και θα εμπεριέχουν τον αναλυτικό τρόπο του επανυπολογισμού της σύνταξης και θα δίνουν στους ενδιαφερομένους τη δυνατότητα να προσφύγουν κατά αυτών. Τα ποσά που δικαιούνται οι συνταξιούχοι από τις διορθώσεις ανέρχονται στα 2,3 δισ. ευρώ ετησίως.
8. Επανυπολογισμός επικουρικών συντάξεων (300.000.000 ευρώ)
Το 2016, αντί για τον επανυπολογισμό 450.000 επικουρικών συντάξεων και την εξίσωσή τους με τις νέες, για τις οποίες λόγω των μεγάλων περικοπών προέκυπταν αυξήσεις της τάξης των 300.000.000 ευρώ ετησίως, όχι μόνο δεν επανυπολογίστηκαν, αλλά, αντίθετα, στις 240.000 από αυτές επιβλήθηκαν νέες μειώσεις της τάξης των 300.000.000 ευρώ ετησίως. Οι μειώσεις αυτές ναι μεν τον Ιούνιο του 2020 επιστράφηκαν, έπειτα από σχετική απόφαση του ΣτΕ, όμως αυτό έγινε με λάθος τρόπο: η εισφορά αλληλεγγύης συνεχίζει να υπολογίζεται στο αρχικό ποσό, κάτι που διορθώθηκε για τις υπόλοιπες συντάξεις από τον Μάιο του 2018. Ωστόσο, ο επανυπολογισμός των 450.000 συντάξεων εκκρεμεί:
Οι 450.000 επικουρικές συντάξεις που είχαν αρχικό ύψος πάνω 200 ευρώ συνεχίζουν να διατηρούν τις παράνομες μειώσεις των νόμων 4051 και 4093 του 2012, ενώ ούτε με τον νέο νόμο έχουν επανυπολογιστεί. Επομένως, πρέπει να γίνουν διορθώσεις της τάξης (μ.ό.) των 55 ευρώ μηνιαίως, δηλαδή περί τα 300.000.000 ετησίως.
Παράδειγμα 1: Σύνταξη με αρχικό ποσό 450 ευρώ είχε και έχει μειώσεις 218 ευρώ, ενώ λαμβάνει 232 ευρώ μεικτά. Με τον επανυπολογισμό δικαιούται σύνταξη 299 ευρώ μεικτά. Δηλαδή, η διαφορά είναι 67 ευρώ.
Παράδειγμα 2: Σύνταξη με αρχικό ποσό 600 ευρώ είχε και έχει μειώσεις 308 ευρώ, ενώ λαμβάνει 292 ευρώ μεικτά. Με τον επανυπολογισμό δικαιούται σύνταξη 415 ευρώ μεικτά. Δηλαδή η διαφορά είναι 123 ευρώ.
9. Εισφορά αλληλεγγύης (400.000.000ευρώ)
Ως γνωστόν, η Ολομέλεια του Ανώτατου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου έκρινε οριστικά και αμετάκλητα, μάλιστα με ισχυρότατη πλειοψηφία, με ψήφους 25 υπέρ έναντι 9 κατά, ότι η παρακράτηση της εισφοράς αλληλεγγύης (ΑΚΑΓΕ) για τους συνταξιούχους του Δημοσίου είναι αντισυνταγματική. Επομένως, οι κρατήσεις από 3% έως 14% για ποσά άνω των 1.400 ευρώ στις κύριες συντάξεις και 3% έως 10% για ποσά άνω των 300 ευρώ στις επικουρικές είναι παράνομες και με την απόφαση αυτή άνοιξε ο δρόμος για επιστροφές των αντίστοιχων ποσών, που με βάση τα στοιχεία της ΗΔΙΚΑ ανέρχονται στα 400.000.000 ετησίως.
10. Διορθώσεις του νόμου Κατρούγκαλου (1,5 δισ. ευρώ)
Τέλος, στις ανεφάρμοστες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας εντάσσονται και αυτές (1891) του 2019 που ακύρωσαν όλους τους συντελεστές και τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου, 4387/2016. Σημειωτέον, ο νόμος αυτός, υποτίθεται, ήρθε να διορθώσει τις συντάξεις βάσει προγενέστερων αποφάσεων του ΣτΕ του 2015 και να τις φέρει στα επίπεδα προ των περικοπών των νόμων 4051 και 4093 του 2012, κάτι στο οποίο ούτε ο νέος νόμος συμμορφώθηκε.
Ο νόμος (4670/2020) που ακολούθησε διατηρεί στο ακέραιο τους ίδιους υπερβολικά χαμηλούς συντελεστές με μικρές αλλαγές, ουσιαστικά μόνο μετά τα 35 έτη, και προκλητικά άνισους, παραβιάζοντας ξανά τις αποφάσεις του ΣτΕ, καθώς: με τα ίδια έτη ασφάλισης (παράδειγμα με 35 έτη) ενώ με αποδοχές 900 ευρώ λαμβάνουν ποσοστό αναπλήρωσης 80%, την ίδια στιγμή με αποδοχές 1.500 ευρώ το ποσοστό μειώνεται στο 63%, ενώ με αποδοχές 2.500 ευρώ στο 53%. Τέλος, με αποδοχές 6.500 ευρώ, που είναι και το πλαφόν, το ποσοστό μειώνεται στο 39%. Εν κατακλείδι, για τη διόρθωση των παρανομιών αυτών, με βάση τις αμετάκλητες αποφάσεις του ΣτΕ, εκκρεμούν αναδρομικά περί το 1,5 δισ. ευρώ ετησίως.
