Του Βασίλη Γαλούπη
Στις 11 Ιουλίου 2021 το ενεργειακό χρηματιστήριο «χτυπήθηκε» από το πρώτο μεγάλο σοκ, με αύξηση 32% στο χονδρεμπορικό κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας και τη μεγαβατώρα να εκτινάσσεται στα 83 ευρώ, από 63 τον Μάιο. Από τότε πέρασαν εννέα μήνες διαδοχικών αυξήσεων και χθες η… ηλεκτροπληξία χτύπησε ξανά, για πολλοστή φορά πια, την τσέπη του καταναλωτή. Το άλμα στο Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας άγγιξε το 40% (39,4%), με την τιμή χονδρεμπορικής να διαμορφώνεται πλέον στα 334 ευρώ.
Αυτό το κόστος θα μετακυληθεί όλο, όπως και τις προηγούμενες φορές, απευθείας στους πολίτες. Οι επόμενοι λογαριασμοί θα είναι ακόμα υψηλότεροι… Αυτό που δεν λέει η άπραγη κυβέρνηση είναι ότι, ενώ οι πολιτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο έχουν σημαντικό αντίκτυπο στους καταναλωτές, στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. οι ρυθμίσεις για την ενέργεια ορίζονται σε εθνικό επίπεδο. Έτσι, η τρέχουσα αύξηση στις τιμές χονδρικής ωθεί ήδη τις περισσότερες κυβερνήσεις να θεσπίσουν μέτρα για την προστασία των πολιτών.
Έπειτα από εννέα μήνες παγκόσμιου ενεργειακού κραχ και με τον Πούτιν να απειλεί πλέον να κλείσει τη στρόφιγγα, ελληνικό plan Β δεν υπάρχει. Κι όλα αυτά ενώ ο ίδιος ο πρωθυπουργός, πολύ πριν αρχίσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, ενημέρωνε από τον Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ για ενεργειακή κρίση. Έτσι:
1. Μόλις την περασμένη εβδομάδα ο υπουργός Ενέργειας Κ. Σκρέκας έδωσε εντολή στα golden boys του ΔΕΣΦΑ για υποβολή μελέτης πλωτής δεξαμενής LNG στη Ρεβυθούσα
2. Σήμερα Τρίτη αναμένεται να απαντήσει η Ιταλία αν μπορεί να παραχωρήσει αποθηκευτικό χώρο για φυσικό αέριο, αφού η Ελλάδα εν μέσω ενεργειακής κρίσης δεν έχει φροντίσει ούτε γι’ αυτό
3. Μόλις την περασμένη εβδομάδα δόθηκε εντολή για να καταρτιστεί πλάνο ετήσιας επάρκειας της χώρας σε ενέργεια
4. Σήμερα Τρίτη αναμένεται και η απάντηση της ΔΕΗ για το ετήσιο πλάνο εξόρυξης του σαφώς φτηνότερου λιγνίτη, που ξαφνικά μοιάζει… καλός για την κυβέρνηση. Τα περισσότερα ορυχεία, όμως, είναι εγκαταλειμμένα ακριβώς επειδή η κυβέρνηση τα άφησε να ρημάξουν. Έτσι, θα απαιτηθεί χρόνος μέχρι η παραγωγή ενέργειας να καλύψει μεγαλύτερο ποσοστό από το 20%-25% που είναι η σημερινή δυναμική λιγνιτοπαραγωγής
Ισπανία – Πορτογαλία διέσυραν το κυβερνητικό αφήγημα
Η Σύνοδος Κορυφής της 25ης Μαρτίου ήταν η χρυσή ευκαιρία για να πάρει η Ελλάδα ενεργειακή ανάσα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όμως, την έχασε, σε αντίθεση με άλλες χώρες του Νότου. Έτσι, ο Έλληνας πρωθυπουργός έμεινε να αυτοθαυμάζει το περιβόητο σχέδιό του για κοινή ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική, το οποίο ούτε καν συζητήθηκε. Στη Σύνοδο Κορυφής η Ισπανία και η Πορτογαλία κατάφεραν να ξεφουσκώσουν τους λογαριασμούς των λαών τους. Κέρδισαν το δικαίωμα να λαμβάνουν μονομερή μέτρα, που ναι μεν θα παραβιάζουν τους κανόνες της ενιαίας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά θα μειώνουν τις τιμές.
Αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες απέτυχαν να συμφωνήσουν σε κοινή άμεση λύση, η Ισπανία και η Πορτογαλία, που ανήκουν στην ίδια ιδιότυπη συμμαχία του Νότου με την Ελλάδα, κατάφεραν να αποσπάσουν από την Ε.Ε. ειδική άδεια ώστε να διαχειρίζονται μονομερώς τις δικές τους τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Οι δύο χώρες πρότειναν στις Βρυξέλλες θέσπιση ανώτατου ορίου στην τιμή φυσικού αερίου – άνθρακα για την καύση σταθμών ηλεκτροπαραγωγής στα 30 ευρώ ανά μεγαβατώρα. Για την Ισπανία αυτό το ανώτατο όριο αποτελεί το πιο σημαντικό μέρος από το πακέτο άμεσης βοήθειας 16 δισ. ευρώ σε νοικοκυριά και εταιρίες.
Η Γερμανία και η Ολλανδία ήταν αντίθετες σε πλαφόν, όμως η Ισπανία και η Πορτογαλία πέτυχαν για τις χώρες τους να αποσυνδεθεί η τιμή του ρεύματος από την τιμή του αερίου. Όπως είπε η Ισπανίδα υπ. Ενέργειας Τερέζα Ριμπέρα, «η κυβέρνηση θα ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας να πωλούν απευθείας ενέργεια στις εταιρίες, παρακάμπτοντας έτσι τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τη χονδρική αγορά».
Πληρούσε τους όρους και η Ελλάδα
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δικαιολόγησε αυτή την «ειδική μεταχείριση» με το επιχείρημα ότι «η Ιβηρική έχει μια πολύ ιδιαίτερη κατάσταση με υψηλό φορτίο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και λίγες διασυνδέσεις. Αυτές οι ιδιαιτερότητες οδηγούν σε εξαιρετικά υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας». Συγκρίνοντας, όμως, τους λόγους που επικαλέστηκε η Κομισιόν για να επιτρέψει την «ιβηρική εξαίρεση», η πραγματικότητα δείχνει πως η Ελλάδα θα έπρεπε ήδη να έχει αποσπάσει κι αυτή την ανάλογη εξαίρεση.
Η Κομισιόν αναγνώρισε τις «εξαιρετικά υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην
περιοχή». Στην Ισπανία η μέση τιμή χονδρικής τον Μάρτιο ήταν 284 ευρώ. Στην
Ελλάδα, 282 ευρώ. Όσον αφορά το υψηλό ποσοστό συμμετοχής των ανανεώσιμων πηγών στην Ιβηρική, η Ελλάδα ήδη από το 2020 ήταν στο 21,7%, με την Ισπανία στο 21,2% (Eurostat). Η Ελλάδα, δηλαδή, πληροί και τις δύο προϋποθέσεις. Τα μέτρα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας δεν έχουν κανέναν αντίκτυπο στον κρατικό προϋπολογισμό και μπορούν να μειώσουν σύντομα τη μέση τιμή χονδρικής πάνω από 50%, δηλαδή από 284 ευρώ τον Μάρτιο στα 120 ευρώ!
Το «φιάσκο» του Χρηματιστηρίου Ενέργειας και η εκτίναξη των τιμών Τα αφηγήματα της κυβέρνησης καταρρέουν ένα προς ένα. Η πράσινη ανάπτυξη μπαίνει στον «πάγο» και στην Ευρώπη επιστρέφουν οι λιγνίτες. Το Χρηματιστήριο Ενέργειας που τέθηκε σε λειτουργία στην Ελλάδα το 2020, τετραπλασιάζοντας τις τιμές από την α’ φάση κιόλας, μπορεί να ανασταλεί σε μια ενεργειακή και πολεμική κρίση. Στις ώριμες ευρωπαϊκές αγορές μόνο ένα ποσοστό 25% της λιανικής τιμής είναι συνδεδεμένο με τη χονδρεμπορική αγορά. Το υπόλοιπο περνά μέσα από διμερή συμβόλαια με τους προμηθευτές με προκαθορισμένες σταθερές τιμές.
Στην Ελλάδα, όμως, δεν επιτρέπεται. Οι εταιρίες προμήθειας δεν μπορούν να προαγοράζουν μέσω διμερών συμβολαίων την ενέργεια για τους πελάτες τους. Η κυβέρνηση και η ΡΑΕ επιδεικνύουν μια ολέθρια ολιγωρία για τη διόρθωση αυτής της στρέβλωσης που εκτινάσσει τις τιμές, με τις χονδρεμπορικές αυξήσεις να περνούν στο 100% στον καταναλωτή. Όταν άλλες χώρες κάνουν τα πάντα για να περιορίσουν την ακρίβεια, η ελληνική κυβέρνηση γυρίζει με άδεια χέρια από τις συνόδους κορυφής. Τον τελευταίο καιρό, μάλιστα, προστέθηκε στην γκάμα της φιλοκυβερνητικής «γραμμής» και το «ρεύμα με δελτίο». Τέτοια κατάντια…
Διαβάστε ακόμα:
