Στους πολίτες μετατοπίζει το κεντρικό κράτος μεγάλο μέρος της ευθύνης για την πρόληψη των πυρκαγιών, καλώντας τους να υποβάλουν τεχνικές εκθέσεις από αρμόδιους τεχνικούς επιστήμονες σε μία πλατφόρμα, η οποία όχι μόνο δεν έχει λειτουργήσει, αλλά δεν έχει καν δημιουργηθεί! Με αλλεπάλληλες παρατάσεις το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας επιχειρεί να κάμψει τις έντονες αντιδράσεις των ιδιοκτητών ακινήτων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, οι οποίοι υποχρεώνονται μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να προβούν σε πλήθος ενεργειών, πληρώνοντας και το ανάλογο κόστος.
- Του Βασίλη Παπακωνσταντόπουλου
Η προθεσμία εκπνέει στις 10 Μαΐου, κάτι που σημαίνει ότι οι υπόχρεοι θα πρέπει μέσα στο Πάσχα να τρέχουν να υποβάλουν τεχνική έκθεση των ακινήτων, ενώ έως τις 10 Ιουνίου θα πρέπει να καταθέσουν τη δήλωση εφαρμογής των μέτρων πυρασφάλειας. Ενδεικτικό του αλαλούμ που επικρατεί είναι ότι η αντιπυρική περίοδος αρχίζει την 1η Μαΐου, δηλαδή τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας θα τεθούν σε εφαρμογή έναν μήνα αργότερα.
Υπενθυμίζεται ότι η πρώτη ερμηνευτική εγκύκλιος για την εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας εκδόθηκε στα μέσα Μαρτίου, όταν η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση είχε δημοσιευθεί σε ΦΕΚ από τις 19 Μαΐου 2023!
Σε νέα εγκύκλιο, που εξέδωσε πριν από λίγες ημέρες, το υπουργείο παρέχει διευκρινίσεις για μία σειρά από ζητήματα, μειώνοντας παράλληλα τον αριθμό των υπόχρεων ακινήτων εντός των πόλεων. Ωστόσο, οι δήμοι υποστηρίζουν ότι όσα τους ζητούνται από τους δήμους μοιάζουν ανεφάρμοστα, αν δεν υπάρξει ενίσχυση τόσο σε πόρους όσο και σε προσωπικό.
«Λαμβάνοντας υπόψη αιτήματα δήμων και των πολιτών και προκειμένου να παρασχεθεί επαρκής χρόνος για τη βέλτιστη υλοποίηση των προβλεπόμενων στον κανονισμό πυροπροστασίας ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων, εκδόθηκε τροποποίηση της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την παράταση των προθεσμιών υποβολής των στοιχείων ως εξής:
α) η εκπόνηση της αξιολόγησης της επικινδυνότητας και υποβολή τεχνικής έκθεσης έως 10/05/2024,
β) η λήψη μέτρων και υποβολή δήλωσης του ιδιοκτήτη έως την 10/06/2024,
γ) για τους οικισμούς, οι ΟΤΑ ολοκληρώνουν το έντυπο αξιολόγησης της επικινδυνότητας και την τεχνική έκθεση ως προς τη διαμόρφωση άκαυστης ζώνης και τυχόν διαβάθμιση αυτής περιμετρικά των ορίων του οικισμού έως την 26η/05/2024» αναφέρει η εγκύκλιος του ΥΠΕΝ.
Ο κανονισμός αφορά δομημένα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο, κηρυγμένες δασωτέες, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις, καθώς και σε ακτίνα 300 μέτρων από τα όρια των εκτάσεων αυτών. Αφορά επίσης κτίσματα εντός πάρκων και αλσών πόλεων και οικιστικών περιοχών. Στην περίπτωση των αλσών, ο κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στα κτίρια που βρίσκονται εντός αυτών και όχι στα όμορα του άλσους ακίνητα ούτε και σε αυτά που έχουν πρόσωπο στο άλσος. Αυτό γίνεται λόγω ικανής δυνατότητας ελέγχου, περιορισμού της μετάδοσης, πρόσβασης και επέμβασης των δυνάμεων σε περίπτωση εκδήλωσης φωτιάς εντός άλσους ή πάρκου τα οποία περιβάλλονται από οικιστική δόμηση.
Με τον ίδιο τρόπο δύναται να αντιμετωπίζονται και μεμονωμένοι δασικοί θύλακες μικρής έκτασης σε εντός σχεδίου περιοχές οι οποίοι περιβάλλονται από δόμηση. Αντίθετα, στους οικισμούς και σε οικιστικές πυκνώσεις που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, ο κίνδυνος μετάδοσης της φωτιάς από τη δασική έκταση στον οικισμό ή αντίστροφα είναι αυξημένος και λιγότερο ελεγχόμενος, με αποτέλεσμα να προβλέπεται στον κανονισμό διαφορετική διαδικασία.
Διευκρινίζεται επίσης ότι ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε καλλιεργούμενες εκτάσεις ούτε στην περίπτωση που υπάρχει εντός αυτών κτίσμα βοηθητικής χρήσης για την αποθήκευση εξοπλισμού, εργαλείων και υλικών που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση γεωργικής δραστηριότητας. Πρακτικά, με τη νέα εγκύκλιο το υπουργείο εξαίρεσε από την εφαρμογή τα ακίνητα που βρίσκονται σε ακτίνα 300 μέτρων ακόμα και από πάρκα ή άλση, κάτι που καθιστούσε υπόχρεους τους ιδιοκτήτες περισσότερων από 2.000.000 ακινήτων.
Τι πρέπει να εφαρμόσουν οι ιδιοκτήτες για τη φετινή περίοδο
Για τη φετινή αντιπυρική περίοδο στα ακίνητα με υφιστάμενα κτίρια εφαρμόζονται μόνο τα μέτρα προληπτικής πυροπροστασίας, δηλαδή:
α) εξασφάλιση καθαρής από καύσιμες ύλες πρόσβασης στο ακίνητο,
β) τακτικός καθαρισμός ο οποίος περιλαμβάνει τακτικό κλάδεμα και καθαρισμό δένδρων και θάμνων από τυχόν υπάρχοντα ξερά, αραίωμα της μη ανθεκτικής στη φωτιά δενδρώδους βλάστησης, κοπή κλαδιών που εφάπτονται ή βρίσκονται σε μικρή απόσταση από τα εξωτερικά δομικά στοιχεία του κτιρίου, καθαρισμός εδάφους (πευκοβελόνες), κούρεμα χόρτων, τακτικός έλεγχος και συντήρηση του αρδευτικού συστήματος, καθαρισμός στεγών και υδρορροών από καύσιμες ύλες
γ) μεταφορά υλικών που τυχόν αποθηκεύονται ελεύθερα στο ακίνητο, όπως απορρίμματα, καυσόξυλα, δοχεία με καύσιμα, χρώματα κ.λ.π σε κλειστό χώρο ή πυράντοχο ερμάριο.
δ) σύνταξη από τον ή τους ιδιοκτήτες του ακινήτου του σχεδίου προετοιμασίας εκκένωσης, δηλαδή μίας λίστας ελέγχου και ενεργειών που θα αυξήσει τον βαθμό ετοιμότητας σε περίπτωση συμβάντος πυρκαγιάς, στην οποία καταγράφονται οι απαραίτητες ενέργειες πριν από την εκκένωση του κτιρίου, καθώς και ο τρόπος διαφυγής των χρηστών από το ακίνητο σε ασφαλές μέρος. Στην περίπτωση ακινήτων με περισσότερες της μίας ιδιοκτησίες το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης συντάσσεται από το σύνολο των συνιδιοκτητών και αναρτάται σε εμφανές σημείο για την ενημέρωση ενοίκων και κοινού.
ε) σχεδιασμός των περιμετρικών ζωνών προστασίας, δηλαδή των τριών επιπέδων διαβαθµισμένης προστασίας γύρω από κτίριο όπου γίνεται διαδοχική μείωση των καύσιμων υλών όσο πλησιάζουμε σε αυτό. Ο σχεδιασμός των περιμετρικών ζωνών προστασίας μπορεί να εφαρμοστεί είτε για κάθε μεμονωμένο κτίριο είτε για συγκροτήματα κτιρίων της ίδιας ή άλλης ιδιοκτησίας εφόσον απέχουν μεταξύ τους απόσταση μικρότερη των πέντε μέτρων, κατόπιν συνεννόησης των ιδιοκτητών τους, με ενσωμάτωση του συνόλου αυτών στο «περίγραμμα» βάσει του οποίου θα προσδιοριστούν οι ζώνες προστασίας. Ομοίως, στο «περίγραμμα του κτιρίου» δύναται να περιληφθούν και κατασκευές του περιβάλλοντος χώρου, όπως πέργκολες, στέγαστρα, bbq κ.ά.
Ειδικά για την περίπτωση οικισμών, οριοθετημένων ή μη καθώς και οικιστικών πυκνώσεων που περιβάλλονται στο σύνολό τους από δασικές εκτάσεις, προβλέπεται ως προς τη δημιουργία των ζωνών προστασίας ότι αντί της μεμονωμένης εφαρμογής τους σε κάθε ακίνητο, αντιμετωπίζεται το σύνολο του οικισμού ως ενότητα-σύστημα, με τις διαβαθµισμένες περιμετρικές ζώνες προστασίας να διαμορφώνονται πέριξ των ορίων του οικισμού σε συνεννόηση και συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες (Τοπική Αυτοδιοίκηση και οικεία Δασική Υπηρεσία). Ειδικά γύρω από τα όρια του οικισμού επιβάλλεται η δημιουργία αντιπυρικής ζώνης πλάτους 10 μέτρων.
Το κόστος της μελέτης βάζει «φωτιά» στα νοικοκυριά
Οι εκθέσεις μπορούν να συνταχθούν από μηχανικούς, τοπογράφους, δασολόγους κ.λπ. Το κόστος αρχίζει από τα 150 ευρώ για μια κατοικία και μπορεί να ξεπεράσει και τα 5.000 ευρώ αν αφορά μια μεγάλη επιχείρηση ή ένα βιομηχανικό κτίριο. Κατά μέσο όρο το κόστος για την τεχνική έκθεση κυμαίνεται γύρω στα 400-500 ευρώ, χρήματα που θα πρέπει να βγουν από τον οικογενειακό προϋπολογισμό σε μία περίοδο που τα νοικοκυριά προσπαθούν να κόψουν από παντού για να βγάλουν τον μήνα.
Πολύ μεγαλύτερο θα είναι το οικονομικό βάρος για όσους υποχρεωθούν σε δεύτερο χρόνο (μέχρι την αντιπυρική περίοδο του 2025) να εφαρμόσουν όσα προτείνει η τεχνική έκθεση. Για παράδειγμα, η αλλαγή σε παντζούρια, στέγη, πέργκολες ή η κατασκευή μάντρας με πυρίμαχα υλικά ενδέχεται να ανεβάσει τον λογαριασμό σε δεκάδες χιλιάδες ευρώ. Προφανώς στην κυβέρνηση δεν έχουν σκεφτεί πώς θα καταφέρει η πλειονότητα των υπόχρεων να ανταποκριθεί σε αυτές τις υποχρεώσεις.
Γραφειοκρατία το μεγαλείο σου! Αγνοείται η ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα
Το έντυπο αξιολόγησης συντάσσεται άπαξ και επανασύνταξή του απαιτείται μόνο στην περίπτωση που τροποποιηθούν οι παράμετροι που λήφθηκαν υπόψη κατά την αξιολόγηση (όπως, για παράδειγμα, τυχόν αλλαγή στο πλάτος της οδού πρόσβασης στο ακίνητο). Από το έντυπο προκύπτει η κατάταξη του ακινήτου (χαμηλή, μέση, υψηλή και ιδιαίτερα υψηλή επικινδυνότητα).
Η τεχνική έκθεση περιλαμβάνει:
Α. περιγραφή του ακινήτου, με ιδιαίτερη αναφορά στη θέση του ως προς τη δασική, αναδασωτέα κ.λ.π έκταση και στα κρίσιμα σημεία του εντύπου αξιολόγησης που οδήγησαν στην κατάταξή του από πλευράς επικινδυνότητας, του ή των κτισμάτων εντός του ακινήτου, με αναφορά στα γεωμετρικά τους χαρακτηριστικά, τα δομικά τους στοιχεία και υλικά, του περιβάλλοντος χώρου, των κατασκευών (θέση και υλικά) και εγκαταστάσεών του, καθώς και του είδους, μεγέθους και θέσης των φυτών, των γειτονικών ιδιοκτησιών, τυχόν κτισμάτων εντός αυτών και του περιβάλλοντος χώρου τους κατά τα ανωτέρω, κάθε άλλου στοιχείου κρίσιμου και συναφούς με το αντικείμενο του κανονισμού.
Β. καθορισμό των απαιτούμενων προληπτικών μέτρων, μέτρων παθητικής πυροπροστασίας και μέσων ενεργητικής πυροπροστασίας, καθώς και τυχόν συστάσεις προς τους ιδιοκτήτες για το σχέδιο προετοιμασίας εκκένωσης, των εργασιών και ενεργειών που πρέπει να γίνουν στην περίπτωση ακινήτων με υφιστάμενα κτίρια για την τήρηση των ανωτέρω προβλεπόμενων μέτρων, των κατά περίπτωση απαιτούμενων διοικητικών πράξεων εκτέλεσης οικοδομικών εργασιών του άρθρου 28 του ν.4495/17, όπως ισχύει και συνοδεύεται από σχέδιο κάτοψης του ακινήτου όπου αποτυπώνονται τα απαραίτητα στοιχεία, όπως ενδεικτικά, οι θέσεις των κτισμάτων κύριας και βοηθητικής χρήσης, η πρόσβαση στο ακίνητο, οι ζώνες προστασίας, οι θέσεις και αποστάσεις των δέντρων, οι αποστάσεις των όμορων κτιρίων, κ.λπ.
Μέχρι τη λειτουργία της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας στην οποία θα καταχωρίζονται το έντυπο αξιολόγησης της επικινδυνότητας, η έκθεση του αρμόδιου τεχνικού επιστήμονα και η δήλωση εφαρμογής των μέτρων πυρασφάλειας του ιδιοκτήτη, τα ανωτέρω στοιχεία υποβάλλονται εις διπλούν σε έντυπη μορφή στον οικείο δήμο.
Τσουχτερά πρόστιμα για τους «παραβάτες»
Σε περίπτωση μη τήρησης των απαιτήσεων του κανονισμού επιβάλλονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις στους ιδιοκτήτες των ακινήτων. Συγκεκριμένα:
1) Σε περίπτωση μη υποβολής του εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του ακινήτου και της τεχνικής έκθεσης απαιτούμενων μέτρων και λοιπών στοιχείων από τεχνικό επιστήμονα επιβάλλεται πρόστιμο ανάλογο με την επιφάνεια του ακινήτου και την κατηγορία επικινδυνότητάς του. Για ακίνητα χαμηλής επικινδυνότητας επιβάλλεται πρόστιμο 0,10 ευρώ ανά τ.μ. επιφάνειας του ακινήτου, για μεσαίας πρόστιμο 0,20 ευρώ ανά τ.μ., για υψηλής πρόστιμο 0,30 ευρώ ανά τ.μ. και για ακίνητα ιδιαίτερα υψηλής επικινδυνότητας επιβάλλεται πρόστιμο 0,50 ευρώ ανά τ.μ.
Το πρόστιμο δεν μπορεί, πάντως, να είναι μικρότερο των 250 ευρώ. Πριν από την επιβολή του γίνεται σύσταση στον ιδιοκτήτη του ακινήτου να προβεί εντός του πρώτου μήνα σε υποβολή του εντύπου αξιολόγησης και της τεχνικής έκθεσης και εντός δύο μηνών στην υλοποίηση των προβλεπόμενων μέτρων πυροπροστασίας. Μετά το πέρας της δίμηνης προθεσμίας συμμόρφωσης και εφόσον διαπιστωθεί ότι ο ιδιοκτήτης έχει συμμορφωθεί πλήρως, επιβάλλεται σε αυτόν μόνο το ελάχιστο διοικητικό πρόστιμο των 250 ευρώ.
Εφόσον διαπιστωθεί ότι έχει συνταχθεί το έντυπο αξιολόγησης και η τεχνική έκθεση, καθώς και η δήλωση εφαρμογής των προβλεπόμενων μέτρων, ενώ δεν έχουν εφαρμοστεί τα προβλεπόμενα μέτρα, το πρόστιμο μειώνεται στο μισό. Αν διαπιστωθεί ότι δεν έχει γίνει καμία ενέργεια συμμόρφωσης, επιβάλλεται στον ιδιοκτήτη το σύνολο του προστίμου.
2) Σε περίπτωση που κατά την αυτοψία της επιτροπής διαπιστωθούν λάθη στη σύνταξη του εντύπου αξιολόγησης ή στην επιλογή των μέτρων πυροπροστασίας της τεχνικής έκθεσης γίνεται σύσταση στον ιδιοκτήτη για τη διόρθωσή τους εντός προθεσμίας δύο μηνών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ. Αν ωστόσο διαπιστωθεί ότι δεν έχουν εφαρμοστεί τα προβλεπόμενα στην τεχνική έκθεση μέτρα πυροπροστασίας, επιβάλλεται για κάθε ενότητα μέτρων (προληπτικά, παθητικά, ενεργητικά) πρόστιμο ύψους 500 ευρώ.
3) Η μη υποβολή της ετήσιας δήλωσης ιδιοκτήτη, στην περίπτωση που έχει εφαρμοστεί όμως το σύνολο των μέτρων πυροπροστασίας, θεωρείται παράλειψη για την οποία επιβάλλεται πρόστιμο 100 ευρώ.
