Η Ν.Δ. κατάφερε να «περάσει» χθες από το Κοινοβούλιο ένα εξαιρετικά δύσκολο νομοσχέδιο, η ψήφιση του οποίου σε άλλες εποχές –του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, για παράδειγμα- θα είχε βγάλει την κοινωνία στον δρόμο.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Κι όμως: Ο Κυριάκος έκανε κοινωνικό και κοινοβουλευτικό περίπατο. Το νομοσχέδιο ψηφίστηκε με «κόστος» μία 24ωρη απεργία, μία στάση εργασίας και μερικές σκόρπιες διαδηλώσεις ολίγων χιλιάδων κομματικών μελών (του ΠΑΜΕ κυρίως) στο κέντρο των Αθηνών. Η ιδιωτική οικονομία εργάστηκε κανονικά, οι εκκλήσεις των συνδικαλιστών για συμμετοχή στις απεργίες δεν εισακούστηκε. Πρακτικώς, αντίδραση μηδέν.
Ο λόγος που η κυβέρνηση έκανε «περίπατο» είναι απλός: Όλοι εκείνοι που θα μπορούσαν να την «πιέσουν» στο πεζοδρόμιο, το οποίο, όπως είμαι σε θέση να ξέρω, υπολογίζει πάρα πάρα πολύ ο πρωθυπουργός, διέρχονται βαθύτατη κρίση. Πριν και πάνω απ’ όλα βαθύτατη κρίση διέρχονται τα ίδια τα συνδικάτα. Δεν τα εμπιστεύεται ο κόσμος. Δεν έχουν απήχηση. Είναι τελευταία, «ουραγά» στην εκτίμησή του σε όλες τις δημοσκοπήσεις.
Οι ηγεσίες τους συνελήφθησαν να ερωτοτροπούν -αν όχι να συνεργάζονται κάτω από το τραπέζι- με την τρόικα και τον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών μέσα στην κρίση. Και αν υπήρχε μια ελάχιστη εκτίμηση στο πρόσωπο ορισμένων ηγετών συνδικάτων, χάθηκε κι αυτή από τη στιγμή που κάποιοι επιχείρησαν να απεργήσουν μέσα στις πανελλαδικές εξετάσεις (!) ή επιχείρησαν να εμποδίσουν τον απόπλου των πλοίων στεκόμενοι μπροστά στους καταπέλτες τους. Απαρνούμενοι τη συμμαχία των πολιτών.
Αλλού ‘ντ’ αλλού! Εκτός από τα συνδικάτα, όμως, βαθιά κρίση αξιοπιστίας περνά και η ίδια η Αριστερά, η οποία ούτε κι αυτή εμφανίστηκε ιδιαιτέρως πρόθυμη για μεγάλο τζαρτζάρισμα. Εκανε μόνο τα βασικά. Στα εργατικά κέντρα στήριξε «στάσεις εργασίας» αντί απεργίες, ενώ ο αρχηγός της στη χθεσινή κοινοβουλευτική του παρέμβαση χθες, μολονότι επαρκής εις ό,τι αφορά το κομματικό του ακροατήριο, μάλλον ανεπαρκής για τους πολλούς.
Δεν επέμεινε ιδιαιτέρως στις καυτές διατάξεις του νομοσχεδίου, η ψήφιση των οποίων ήταν επιθυμία των εργοδοτών. Οπως το νέο καθεστώς απολύσεων. Υπάρχει και ακόμη ένας λόγος που ο κύριος Μητσοτάκης έκανε «περίπατο»: Η κουρασμένη από τον εγκλεισμό της πανδημίας κοινωνία, διαπιστώνοντας ότι με το νομοσχέδιο αυτό κατά βάση νομοθετείται επισήμως η ισχύουσα άτυπη πρακτική των επιχειρήσεων στις εργασιακές σχέσεις, αποφάσισε να μη δώσει μία μάχη δίχως νόημα. Γνωρίζει ο κόσμος της εργασίας ότι, όπως σήμερα, έτσι και αύριο κανείς συνδικαλιστής, κανείς εργατοπατέρας, ουδείς πολιτικός αρχηγός θα του λύσει το πρόβλημα. Στη χώρα τού «θα τα βρούμε» η κοινωνία είναι μαθημένη πλέον να επιλύει τα προβλήματά της μόνη. Ακόμη και απέναντι στον πανίσχυρο εργοδότη. Ο «περίπατος» όμως και η κρίση των πολιτικών αντιπάλων του κυρίου Μητσοτάκη δεν πρέπει να ξεγελά την κυβέρνηση της Ν.Δ. Διότι με το νομοσχέδιο αυτό χτίζονται κοινωνικές δυσαρέσκειες.
Μελλοντικές κοινωνικές δυσαρέσκειες. Δυσαρέσκειες στις τάξεις της μεγάλης πλειονότητας των εργαζόμενων πολιτών που ψήφισαν Κυριάκο Μητσοτάκη για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ. Το γεγονός ότι οι κοινωνίες βρίσκουν λύση στα προβλήματά τους μόνες δεν σημαίνει ότι δεν χρεώνουν τον λογαριασμό στις κυβερνήσεις που τυχόν τις έβαλαν σε περιπέτειες. Χρεώνουν και παραχρεώνουν! Κακώς παρερμηνεύεται η σιωπή τους. Ουαί κι αλίμονο σε όποιον υποτιμήσει τον Ελληνα ψηφοφόρο. Τι, κατά τη γνώμη μου, «έπαθε» η Ν.Δ. χθες στο Κοινοβούλιο; Παγιδεύτηκε στις αυταπάτες της. Δημιούργησε στον εαυτό της την εικόνα ότι το νομοσχέδιο είναι φιλεργατικό και εγκλωβίστηκε σε αυτήν παραβλέποντας τις συνέπειες που θα έχει στην αγορά εργασίας. Η αλήθεια είναι η εξής: Επιμέρους συμβολικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου του κυρίου Χατζηδάκη, όπως οι άδειες πατρότητας, τα νέα προνόμια για τους εργαζομένους στην ταχυμεταφορά (delivery), η εβδομάδα εργασίας των τεσσάρων ημερών, οι αποζημιώσεις απόλυσης για τους εργατοτεχνίτες, τα δικαιώματα στην τηλεργασία, η απαγόρευση απολύσεων για τις έγκυες, το νέο καθεστώς για τους συνδικαλιστές (και εν τίνι μέτρω για τις απεργίες), το νέο καθεστώς για τις παρενοχλήσεις στον χώρο εργασίας είναι πράγματι προοδευτικές. Φιλεργατικές. Κοινωνικά δίκαιες. Το ερώτημα όμως είναι: Πόσους αφορούν στο σύνολο του εργατικού δυναμικού;
Ακόμη και στις περιπτώσεις που αφορούν πολλούς -ατομική σύμβαση χωρίς συναίνεση εργαζομένου δεν υπογράφεται, υποτίθεται-, το ζήτημα που προκύπτει είναι το εξής: Ο νέος νόμος θεσμοθετεί δικαιώματα για τους εργαζομένους χωρίς προστασία για τους εργαζομένους. Το παλαιό νομοθετικό πλαίσιο για το οκτάωρο και για τις λοιπές διατάξεις είχε ατονήσει στην πράξη, πράγματι. Υπήρχε όμως ως προστατευτική μπάρα. Ως δικλίδα ασφαλείας για τον εργαζόμενο. Άλλο η περιστασιακή παραβίασή του και άλλο η πλήρης κατάργησή του. Ερωτάται: Αν εργαζόμενος αρνηθεί να υπογράψει ατομική σύμβαση, έχει άραγε μέσο προστασίας για να αποφύγει την απόλυση; Ή μήπως με τον νέο νόμο ο εργοδότης μπορεί να τον απολύσει και να μην τον επαναπροσλάβει ποτέ, ακόμη και αν το δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά; Ολίγη αποζημίωση να του δώσει παραπάνω και «καθάρισε», λέει ο νέος νόμος. Εάν ο τηλεργαζόμενος επιχειρήσει να κάνει χρήση δικαιώματός του να κλείσει τον υπολογιστή μετά το πέρας του οκταώρου και η επιχείρησή του τον απολύσει, μπορεί να υπολογίζει στην ανεξάρτητη Αρχή που αντικαθιστά το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας και της οποίας τα αντικειμενικά πορίσματα θα είναι -όπως είπε ο κύριος Μητσοτάκης- «η βάση επίλυσης εργατικών διαφορών στα δικαστήρια»; Ή μήπως όχι; Εκεί είναι το πρόβλημα, λοιπόν!
Ο εργαζόμενος έχει την μπάλα στα πόδια του, αλλά δεν έχει τη διαιτησία μαζί του. Προοδευτικότατα, συνεπώς, τα δικαιώματα που επιφυλάσσει το νομοσχέδιο στους εργαζομένους, αλλά δικαιώματα χωρίς μηχανισμό προστασίας και μηχανισμό επιβολής δεν είναι δικαιώματα. Πλέον αυτών υπάρχει και ακόμη ένα ζήτημα που ήγειρε στον διάλογο ο πρόεδρος της ΔΑΚΕ Νίκος Κιουτσούκης: Με την αύξηση των υπερωριών σε 150 ώρες ετησίως ανά εργαζόμενο οι επιχειρήσεις θα μπορούν να απολύουν και να λειτουργούν με λιγότερους. 14.000 θέσεις εργασίας υπολογίζεται ότι θα χαθούν από την αύξηση των υπερωριών.
Μη νομίσει κανείς ότι έγινα ξαφνικά… κομμουνιστής! Κοινωνικά φιλελεύθερος που πιστεύει στις αρχές της ιδιωτικής οικονομίας είμαι, όπως εκατομμύρια Ελληνες. Κοινωνικά φιλελεύθερος που πιστεύει ότι η πολιτική σταθερότητα (εκλογές με αναλογική θα έχουμε αύριο) και η κοινωνική ομαλότητα είναι όρος sine qua non για την αύξηση της παραγωγικότητας και την οικονομική ανάπτυξη. Μη θεωρήσει επίσης κανείς ότι αγνοώ πως ανεύθυνοι συνδικαλιστές έχουν υπονομεύσει κατά καιρούς με αδικαιολόγητες απεργίες τη λειτουργία υγιέστατων επιχειρήσεων αδιαφορώντας για τους κόπους αυτοδημιούργητων ανθρώπων. Πως έχουν υπονομεύσει τη λειτουργία επιχειρήσεων, προστατεύοντας απαραδέκτως εργαζομένους χαμηλής παραγωγικότητας. Το φεγγάρι έχει πάντα όψεις.
Ερωτώ όμως: Παρά ταύτα, η παροχή δικαιωμάτων χωρίς μηχανισμό προστασίας τους, η απώλεια θέσεων εργασίας και η επιβολή υποχρεωτικής εργασίας τις Κυριακές σε ορθοδόξους είναι πολιτικό πρόβλημα για τη Ν.Δ. και την κοινωνική πλειοψηφία που τη στηρίζει, ναι ή όχι; Η παράταση του ωραρίου των σούπερ μάρκετ που θα πιέσει, αν δεν συντρίψει, τα μικρομάγαζα στις γειτονιές είναι πολιτικό πρόβλημα για τη Ν.Δ., ναι ή όχι; Ας μη θεωρεί κανείς πως ό,τι εξαφανίζεται από τον δημόσιο διάλογο εξαφανίζεται και από τη ζωή, ότι δεν υπάρχει. Και τους αρνητές τούς εξαφάνισε η κυβέρνηση από τη δημόσια σφαίρα, τους καθαίρεσε από το διαδίκτυο, τους άσκησε ποινικές διώξεις η Δικαιοσύνη. Αλλά στο τέλος τι αποδείχθηκε; Ότι υπάρχουν, αυξάνονται και πληθύνονται. Έτσι και τώρα. Με αυταπάτες και με την άρνηση της πραγματικότητας δεν εξαφανίζεται η αλήθεια. Στο μέλλον θα καταβληθεί σωρευτικώς πολιτικό και κοινωνικό κόστος γι’ αυτόν τον νόμο. Και όσο εμπεδώνεται η αντίληψη ότι με την εφαρμογή του πορίσματος Πισσαρίδη προωθείται η συντριβή των μικροτέρων και ανισχυροτέρων όπως μικρομεσαίοι, μικροϊδιοκτήτες, ταξιτζήδες, εστιάτορες, φαρμακοποιοί κ.λπ., τόσο θα εμπεδώνεται και η πεποίθηση:
Οι μεταρρυθμίσεις επικροτούνται από τις αγορές αλλά όχι από την Εκκλησία του Δήμου. Τον λαό. Τον οποίο κάποιος χθες αποκάλεσε στην ομιλία του «γενική έννοια». Το γεγονός ότι Αριστερά και συνδικάτα πνέουν τα λοίσθια είναι μεγάλη παγίδα για τη Ν.Δ., η οποία δεν κατανοεί τούτο: Αν περάσει στον κόσμο η άποψη ότι σε συνθήκες απλής αναλογικής η ψήφος διαμαρτυρίας δεν έχει κόστος λόγω της ψόφιας Αριστεράς, τότε θα αρχίσει η πολιτική έξοδος του Μεσολογγίου. Αυτά.