Και ο τόπος που επέλεξε ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς για να κάνει τη νέα παρέμβασή του σχετικά με την ενεργειακή πολιτική της χώρας αλλά και το περιεχόμενό της ήταν εξαιρετικά εύστοχες επιλογές.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Πρώτον, διότι η Νίσυρος και, κυρίως, η παρακείμενη σε αυτήν νήσος Κανδελιούσσα είναι διαρκής στόχος των τουρκικών παραβιάσεων του εναέριου χώρου μας. Όχι τυχαία. Κάθε βδομάδα γίνονται πτήσεις τουρκικών drones σε ύψος 11.000 μέτρων πάνω από τη βραχονησίδα μας. Η θέση της είναι στρατηγική. Οι γείτονες δεν χρειάζονται ούτε τη Ρόδο ούτε το Καστελόριζο ούτε τη Λέσβο ούτε τη Χίο, όπως νομίζουμε, εάν θέλουν να ανοίξουν έναν μεγάλο θαλάσσιο διάδρομο στο Αιγαίο που να ενώνει τις ακτές της Μικράς Ασίας με τον θαλάσσιο διάδρομο του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η Νίσυρος και η Κανδελιούσσα είναι για τον σχεδιασμό τους ο στρατηγικά χρήσιμος παράδρομος που οδηγεί στη μεγάλη λεωφόρο. Ιδίως τα χωρικά τους ύδατα, η υφαλοκρηπίδα τους, η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Γιʼ αυτό τις εποφθαλμιούν. Συν ότι εξυπηρετούν το σχέδιο για τη διχοτόμηση του Αιγαίου στον 25ο μεσημβρινό. Εξυπνο, λοιπόν, που η ομιλία Σαμαρά εκφωνήθηκε εκεί.
Αλλά και η ομιλία του πρώην πρωθυπουργού ήταν εξαιρετικά πρωτότυπη και εύστοχη, γιατί διαφώτισε το ευρύ κοινό για το τι κρύβεται πίσω από τη στρατηγική της «Γαλάζιας Πατρίδας» και του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου. Οπως παρατήρησε ο πρώην πρωθυπουργός, δεν ικανοποιούνται με αυτή μόνο τα συμφέροντα της γείτονος, αλλά και τα συμφέροντα της Γερμανίας και της Ρωσίας.
Της Γερμανίας, η οποία δεν ενθάρρυνε τις έρευνες για εξόρυξη υδρογονανθράκων στην ελληνική ΑΟΖ, στην ΑΟΖ της Κύπρου, στην ΑΟΖ της Αιγύπτου και την ΑΟΖ του Ισραήλ. Και τούτο διότι οι Γερμανοί είχαν συνάψει στρατηγική σχέση με τη Ρωσία για την παροχή φυσικού αερίου αερίου μέσα από τους αγωγούς Nord Stream 1 και Nord Stream 2. Γι’ αυτό, άλλωστε, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν ενημερώσει εγκαίρως την κυβέρνηση Σαμαρά, από το 2014, ότι οι Γερμανοί διαφωνούν με τα ελληνικά σχέδια εξόρυξης υδρογονανθράκων.
Της Ρωσίας, επίσης, επειδή είχε αναπτύξει μία προνομιακή σχέση με τη Γερμανία και ύστερα από το 2014 και με την Τουρκία. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με την ανάλυση του κ. Σαμαρά, η πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας» και το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι τρία σε ένα: ικανοποιούν το εθνικό συμφέρον της Τουρκίας, τις στρατηγικές επιδιώξεις της Ρωσίας στη Μεσόγειο και τις ενεργειακές ανάγκες της Γερμανίας. Με όλον τον σεβασμό, όμως, θα ήθελα να κάνω μερικές επισημάνσεις για την ομιλία του πρώην πρωθυπουργού. Επισήμανση πρώτη: Οι πολιτικές που ακολούθησαν η Γερμανία, η Ρωσία και η Τουρκία είναι πράγματι εξαιρετικά δυσάρεστες για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα.
Ωστόσο, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι καθεμία από αυτές τις χώρες με αυτές τις πολιτικές εξυπηρέτησε άριστα το δικό της εθνικό συμφέρον. Οι Γερμανοί είχαν την αντίληψη ότι είναι και γερμανικό και ευρωπαϊκό συμφέρον η ένταξη της Ρωσίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας. Προχώρησαν, λοιπόν, στην κατασκευή του Nord Stream 1 και 2 για να εξασφαλίσουν φθηνή ενέργεια για τον λαό τους και για τη βιομηχανία τους. Αλήθεια, όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν κι εμείς μείναμε άπραγοι εξυπηρετήσαμε όπως θα έπρεπε το εθνικό μας συμφέρον; Κάναμε τις σωστές επιλογές;
Επισήμανση δεύτερη, συναφής με την πρώτη: Αποκάλυψε ο πρώην πρωθυπουργός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μάς προειδοποίησαν το 2014 ότι δεν μπορεί να προχωρήσει το σχέδιο για τον ΕastMed με τη συμμετοχή Ελλάδος, Κύπρου, Ισραήλ και Αιγύπτου επειδή οι Γερμανοί ήταν «παντρεμένοι» με το ρωσικό φυσικό αέριο. Η δήλωση αυτή χρεώνει τις ευθύνες για τη μη ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης από την Ελλάδα αποκλειστικά στη Γερμανία. Οι Αμερικανοί, όμως, που εξαιρέθηκαν από το κάδρο της ομιλίας τού πρώην πρωθυπουργού, είναι αθώοι του αίματος που δεν ανακήρυξε η Ελλάδα εκείνη την εποχή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη;
Ή μήπως έγινε παρέμβαση να μην ανακηρύξουμε ΑΟΖ όταν το 2013 καταθέσαμε το έγγραφό μας στον ΟΗΕ σε απάντηση της τουρκικής απόπειρας εξόρυξης υδρογονανθράκων κάτω από το Καστελόριζο εντός ελληνικής ΑΟΖ; Μήπως οι σύμμαχοί μας μάς προέτρεψαν τότε να μην καταθέσουμε χάρτες και συντεταγμένες της ελληνικής ΑΟΖ για να μη γίνει… πόλεμος με την Τουρκία; Μήπως η Ουάσινγκτον προηγήθηκε του Βερολίνου; Χάριν των καλών σχέσεών της με την Αγκυρα.
Επισήμανση τρίτη και καταληκτική: Διαμαρτυρόμαστε σήμερα για την προσέγγιση Τουρκίας – Ρωσίας και για το γεγονός ότι στην πραγματικότητα οι γείτονες κάνουν σέρβις στη Μόσχα. Ωστόσο, για να μπορέσει η Αγκυρα να κάνει παιχνίδι με τη Μόσχα θα πρέπει να ομολογήσουμε στους εαυτούς μας ότι ευθύνη έχουμε κι εμείς. Εμείς το επιτρέψαμε! Δεν προέκυψε από τον ουρανό η στρατηγική αυτή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών, που ιστορικά είναι εχθροί και έχουν κάνει μεταξύ τους τρεις πολέμους. Μέχρι το 2009 οι σχέσεις Ελλάδος – Ρωσίας ήταν εξαιρετικές. Σε σημείο που η συμφωνία για την κατασκευή του αγωγού South Stream τού νότιου ενεργειακού διαδρόμου ανακοινώθηκε σε σύνοδο του ΟΑΣΕ μέσα στην Κωνσταντινούπολη το 2007!
Ο αγωγός αυτός εξυπηρετούσε και το ευρωπαϊκό συμφέρον (είχε την υποστήριξη της Κομισιόν, της Γαλλίας και της Ιταλίας) αλλά και το ελληνικό εθνικό συμφέρον, στο μέτρο που θα διασφάλιζε για πολλά χρόνια φτηνή ενέργεια για τον ελληνικό λαό και για τις ελληνικές επιχειρήσεις. Hταν συμφωνία εθνικής βιωσιμότητας. Ο αγωγός αυτός εγκαταλείφθηκε από την κυβέρνηση Παπανδρέου το 2009 για… περιβαλλοντικούς λόγους.
Σήμερα, αν κοιτάξουμε στον χάρτη, θα παρατηρήσουμε έκπληκτοι ότι ο South Stream αντικαταστάθηκε από τον Turk Stream. Οι Ρώσοι μετά το ελληνικό ναυάγιο αποτάθηκαν στους Τούρκους. Η φύση απεχθάνεται το κενό. Σήμερα το φυσικό αέριο που φτάνει στα σπίτια μας διοχετεύεται σε αυτά, εκτός από τον TAP, μέσα από τον Τurk Stream, μέσω Βουλγαρίας! Εγκαταλείποντας, λοιπόν, εκείνη τη βιώσιμη πολιτική που υπηρετούσε το ελληνικό εθνικό συμφέρον φτάσαμε σήμερα στο σημείο όλοι οι αγωγοί φυσικού αερίου από τους οποίους διοχετεύεται ποσότητα στην ελληνική αγορά να περνούν μέσω τουρκικού εδάφους! Ποιοι έκαναν, λοιπόν, μάγκες τους γείτονες; Ποιανού κατόρθωμα, άραγε, είναι αυτό; Των Γερμανών; Των Τούρκων; Των Αμερικανών; Ή αποκλειστικά δικό μας;
Βεβαίως, πάντα θα υπάρχει το επιχείρημα ότι εξωτερική πολιτική δεν ασκείς στο κενό. Ότι πρέπει να λαμβάνεις υπʼ όψιν σου τους διεθνείς συσχετισμούς και τη συγκυρία. Ότι στην εποχή των Μνημονίων προτεραιότητα ήταν η έξοδος από αυτά στο μέτρο που η Ελλάδα εξηρτάτο και από τη μηνιαία δόση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Ωστόσο -και γι’ αυτό ασφαλώς δεν φταίει ο πρώην πρωθυπουργός κ. Σαμαράς-, δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι η Ελλάς υπήχθη τιμωρητικά στα Μνημόνια επειδή θέλησε να ασκήσει εντός ευρωπαϊκού πλαισίου με τη συμφωνία των εταίρων της ανεξάρτητη πολιτική ικανοποίησης του εθνικού της συμφέροντος.
Τώρα γιατί φτάσαμε ως εκεί και γιατί δεν μπορέσαμε να περιφρουρήσουμε τα μεγάλα κεκτημένα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής της περιόδου εκείνης, ώστε να είναι τόσο ευάλωτη να ανατραπεί στο πρώτο φύσημα, αυτό είναι θέμα ενός άλλου σημειώματος και έχει σχέση συνολικά με την εθνική σύνταξη. Η ίδια απόπειρα ανατροπής πολιτικής απέτυχε στην Τουρκία επανειλημμένως γιατί υπήρξε εθνική συσπείρωση γύρω από την ηγεσία. Ας κρατήσουμε για την ώρα αυτό. Την έννοια της εθνικής σύνταξης. Μας είναι απαραίτητη.
