Στο στόχαστρο ξένων επιχειρηματικών ομίλων εισέρχονται οι ελληνικές επιχειρήσεις, αφού μετά τη δεκαετή κρίση και την έλευση της πανδημίας, ο επιχειρηματικός χάρτης της Ελλάδας άλλαξε δραματικά.
- Από τον Ανέστη Ντόκα
Υπολογίζεται ότι την τελευταία πενταετία περισσότερες από 50 εγχώριες επιχειρήσεις
εξαγοράστηκαν από ξένους ομίλους, οι οποίοι κατέβαλλαν πάνω από 5 δισ. ευρώ για να τις αποκτήσουν. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των μεγάλων ξένων παικτών βρίσκονται εταιρίες μεσαίου αλλά και μεγάλου μεγέθους, δραστηριοποιούμενες κυρίως στον τομέα των τροφίμων, του εμπορίου και της βιομηχανίας.
Δυναμική είσοδο στην ελληνική αγορά έχει κάνει τα τελευταία χρόνια ο Ινδός επιχειρηματίας Taizoon Khorakiwala του Switz Group. Τελευταίο απόκτημα του ομίλου είναι η Κρητών Αρτος, στην οποία πλέον ο ινδικός όμιλος κατέχει το 80,37% των μετοχών. Η Switzgroup έχει ήδη εξαγοράσει στην Ελλάδα δύο εταιρίες από τον κλάδο των πρώτων υλών ζαχαροπλαστικής, την Olympic foods και τη CSM Bakery Solutions.
- Επίσης, η νορβηγική εισηγμένη Orkla εξαγόρασε την Κανάκης αντί 32.000.000 ευρώ.
- Στον έλεγχο του βελγικού ομίλου χημικών και πλαστικών Ravago πέρασε η εταιρία ΔΕΛΗΣ Α.Ε., που δραστηριοποιείται στον τομέα της διανομής χημικών και ημιέτοιμων πλαστικών προϊόντων.
Σημειώνεται ότι η Ravago Chemicals του βελγικού ομίλου Ravago S.Α., που διαθέτει
περισσότερες από 30 παραγωγικές εγκαταστάσεις σε Βόρεια Αμερική και Ευρώπη, εκ των οποίων πάνω από 10 βρίσκονται σε Βέλγιο, Ελλάδα, Τουρκία και Ρωσία, από το 2014 έως σήμερα έχει εξαγοράσει στην Ελλάδα τη Μονοτέζ ΑΒΕΕ, την Eastchen, τη ΔΕΛΤΑ Χημική και την Πενταπλάστ.
Ρωσικός όμιλος
Στην εξαγορά του 51% της Vitro Hellas Α.Ε. στην Ημαθία προχώρησε ρωσικός όμιλος συμφερόντων Dmitry Ananyev.
Ο ελληνικός όμιλος δραστηριοποιείται στην παραγωγή, στην έρευνα και τη διάθεση φυτικού πολλαπλασιαστικού υλικού και συγκαταλέγεται στις 20 κορυφαίες εταιρίες του κλάδου του (γεωργία και αλιεία), σύμφωνα με την ICAP.
- Στον ιταλικό όμιλο παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων Granarolo πέρασε το 2017 το 50,01% της ελληνικής εταιρίας διανομής Quality Brands International (QBI). Βασικός μέτοχος ήταν η εταιρία Οπτιμα (συμφερόντων Στέφανου Παντελιάδη), που διατήρησε το 49,99% των μετοχών, καθώς και το μάνατζμεντ.
- Τον Ιούλιο του 2017 η Innoetics, κορυφαία εταιρία διεθνώς στις τεχνολογίες φωνής και τεχνοβλαστός του ερευνητικού κέντρου «Αθηνά», αποκτήθηκε εξ ολοκλήρου από τη Samsung Electronics. Το ύψος της εξαγοράς δεν γνωστοποιήθηκε, όπως και άλλες λεπτομέρειες της συμφωνίας.
- Το 2017 η mytaxi, εταιρία της Daimler στον κλάδο της ηλεκτρονικής κλήσης και κράτησης ταξί στην Ευρώπη, προχώρησε στην εξαγορά της εταιρίας Taxibeat, η οποία ιδρύθηκε το 2011 από τον Νίκο Δρανδάκη και δραστηριοποιείται στην Ελλάδα και το Περού.
Χαρτοποιία ΠΑΚΟ
Τον Μάιο του 2018 ανακοινώθηκε η απόκτηση της ελληνικής χαρτοποιίας ΠΑΚΟ της οικογένειας Κολιόπουλου στην UNIPAK EΛΛΑΣ Α.Ε., που ανήκει στον λιβανέζικο όμιλο Frem Industrial Group SAL. H χαρτοβιομηχανία ΑΝ. ΒΛ. Κολιόπουλος Α.Ε., μια από τις ιστορικές
εταιρίες του κλάδου, είναι καθετοποιημένη βιομηχανία παραγωγής χαρτιού συσκευασίας, κυματοειδούς χαρτονιού (φύλλου) και χαρτοκιβωτίου όλων των τύπων, πρωτοπόρα στην ανακύκλωση ελληνικού παλαιοχάρτου.
- Η αμερικανική εταιρία Basketo Inc., που είναι διαδικτυακή πλατφόρμα αγροτικών προϊόντων, εξαγόρασε την εταιρία εξαγωγής λαδιού Your Greek Olive Oil.
- Η αυστριακή εταιρία Dunapack Mosburger GmbH, θυγατρική της Prinzhorn Holding GmbH, εξαγόρασε την εταιρία ΒΙΟΚΥΤ Συσκευασίες ΑΕΒΕ.
- Το αμερικανικό private fund Amerra Capital Management LLC εξαγόρασε το 90% της συμμετοχής της Global Finance S.A στην Ανδρομέδα αντί 86.600.000 ευρώ.
Καλλυντικά
Η γαλλική εταιρία Emaro SAS εξαγόρασε το 45% της Laboratoires Lavipharm S.A., θυγατρική της εισηγμένης Lavipharm, αντί ποσού 1.100.000 ευρώ.
- Η Korres ήταν η δεύτερη μεγάλη εταιρία καλλυντικών που πέρασε στα χέρια ξένων. Εξαγοράστηκε από τη Morgan Stanley και την Profex, εταιρία διανομής δερμοκαλλυντικών προϊόντων στην Κίνα.
- Είχε προηγηθεί η εξαγορά του άλλου leader του κλάδου, της Apivita, από την ισπανική εταιρία Puig, αντί 40.000.000 ευρώ.
- Οι εταιρίες ιχθυοκαλλιέργειας Νηρέας και Σελόντα εξαγοράστηκαν από τις AMERRA Capital Management LLC και Mubadala Investment Company.
Το μεγάλο «ξεπούλημα» ελληνικών brands τη δεκαετία του ’90
ΑΒ Βασιλόπουλος. Η αλυσίδα σούπερ μάρκετ έχει εξαγοραστεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 από τον πολυεθνικό κολοσσό Delhaize Group και λειτουργεί υπό τις… διαταγές του. Το Delhaize Group είναι από τους μεγαλύτερους λιανεμπορικούς ομίλους διεθνώς, καθώς
διαθέτει δίκτυο με πάνω από 3.500 καταστήματα σε οκτώ χώρες και τρεις ηπείρους.
Misko. Πρόκειται για ιστορική βιομηχανία ζυμαρικών, που ιδρύθηκε το 1927, όταν δύο πρόσφυγες από τη Σμύρνη, οι Φώτης Μιχαηλίδης και Μίνως Κωνσταντίνης, άνοιξαν ένα εργαστήρι παρασκευής ζυμαρικών στον Πειραιά. Το όνομα Misko βγήκε από τα αρχικά των επιθέτων τους, ήτοι «Μι» και «Κο», με το «Σ» να παίζει τον ρόλο του «συν». Το 1991 ήρθε η πρόταση εξαγοράς από τον ιταλικό κολοσσό Barilla, τη μεγαλύτερη εταιρία ζυμαρικών στον πλανήτη. Οι Ιταλοί κράτησαν αναλλοίωτο τον ελληνικό χαρακτήρα της εταιρίας, ενώ έχουν κάνει επενδύσεις περίπου 60.000.000 – 70.000.000 ευρώ αυτή την 25ετία στην Ελλάδα, αυξάνοντας την παραγωγή, που πλέον εξάγεται σε 35 χώρες.
Ελαΐς. Πρόκειται για μια από τις παλαιότερες ελληνικές εταιρίες, καθώς ιδρύθηκε το 1920. Η εταιρία έχει εξαγοραστεί από τον αγγλο-ολλανδικό όμιλο Unilever, με τη μετοχική τους σχέση να χρονολογείται από τις αρχές της 10ετίας του 1960, όμως τη δεκαετία του ’80 απέκτησε το 51%, ελέγχοντας την επιχείρηση. Το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’90
επενδύθηκαν 4 δισ. δραχμές για τη δημιουργία νέας μονάδας φυσικού εξευγενισμού ελαίων.
Μινέρβα. Η μεγάλη βιομηχανία του κλάδου τυποποίησης και παραγωγής ελαιουργικών προϊόντων, που ιδρύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, εξαγοράστηκε λίγο πριν από το 1980 από τον αγγλικό πολυεθνικό κολοσσό Paterson Zochonis Pic. (PZ). Ισως σ’ αυτή την εξαγορά οφείλει και τη σημερινή της ύπαρξη η εταιρία.
Δέλτα Παγωτού. To 2006 o όμιλος Δέλτα Συμμετοχών αποφάσισε να πουλήσει τη θυγατρική για το παγωτό, τη Δέλτα Παγωτού, στη Nestle αντί συνολικού τιμήματος 111.100.000 ευρώ. Αρχικά εξαγοράστηκε το 96,53% της εταιρίας, ενώ κατόπιν έγινε δημόσια πρόταση και η μετοχή της Δέλτα Παγωτού βγήκε από το ταμπλό του Χ.Α. Η Δέλτα Βιομηχανία Παγωτού την περίοδο της εξαγοράς κατείχε ηγετική θέση στην αγορά παγωτού στην Ελλάδα, στη Βουλγαρία, στην ΠΓΔΜ, στη Ρουμανία, τη Σερβία και στο Μαυροβούνιο. Πλέον, τουλάχιστον στην Ελλάδα, τα ποσοστά της φέρονται μειωμένα.
ΕΒΓΑ Παγωτού. H ΕΒΓΑ ιδρύθηκε το 1934 με εργοστάσιο στον Βοτανικό και είναι πρωτοπόρα στην αγορά παγωτού στην Ελλάδα. Το 2010 η πολυεθνική Unilever (που έτσι κι αλλιώς ήλεγχε την ανταγωνιστική Algida) εξαγόρασε τις δραστηριότητες παγωτού, σήματα (Scandal, Status, Variete) και δίκτυο διανομής από τη μητρική ΕΒΓΑ, εκμεταλλευόμενη τα αυξημένα προβλήματα ρευστότητας που είχε η εταιρία. Οι 65 εργαζόμενοι της ΕΒΓΑ Παγωτού μεταφέρθηκαν στη Unilever, με την ΕΒΓΑ να διατηρεί τις τρέχουσες εγκαταστάσεις παραγωγής, παράγοντας όμως και προϊόντα της Unilever για Ελλάδα και εξωτερικό.
Παπαστράτος. Το 2003 μια από τις πιο ιστορικές ελληνικές καπνοβιομηχανίες, η Παπαστράτος (Assos International, President, Old Navy, Cosmos, Saga και Παπαστράτος) εξαγοράστηκε από την Philip Morris International. Εξαγοράστηκε το 76,5% των μετοχών της
καπνοβιομηχανίας στην τιμή των 18,02 ευρώ ανά μετοχή ή συνολικά 371.000.000 ευρώ (126 δισ. δραχμές).
Ρόκκας ΑΒΕΕ. Η μεγάλη αρκαδική εταιρία αιολικής ενέργειας Ρόκας ΑΒΕΕ προ περίπου δέκα ετών εξαγοράστηκε από τον ισπανικό κολοσσό Iberdrola. Η τελευταία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές παγκοσμίως και η δεύτερη μεγαλύτερη ενεργειακή επιχείρηση της Ισπανίας.
Τσιμέντα Χάλυψ. Η εταιρία ιδρύθηκε το 1934 στον Ασπρόπυργο Αττικής και συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες τσιμεντοβιομηχανίες της χώρας. Στις αρχές του ’90 πέρασε στα χέρια του γαλλικού επιχειρηματικού ομίλου Ciments Francais, ο οποίος έπειτα από δύο χρόνια εξαγοράστηκε από τον πολυεθνικό όμιλο Italcementi Group, που είναι ο πέμπτος μεγαλύτερος παραγωγός τσιμέντου παγκοσμίως.
BIC Violex. Η εξαιρετικά ποιοτική εταιρία, που παράγει στην Ελλάδα το 70% της παγκόσμιας αγοράς ξυραφιών μιας χρήσης, είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση. Ιδρύθηκε αρχικά ως…ΒΙΟΛΕΞ το 1952 από την οικογένεια Πολίτη και εξειδικευόταν στην κατασκευή ξυριστικών λεπίδων δύο αιχμών, τα γνωστά ASTOR. Εδώ και πολλές δεκαετίες όμως έχει συνδεθεί μετοχικά με γαλλικά συμφέροντα και τον Μαρσέλ Μπικ (Marcel Bich), που παράγει τους γνωστούς στιλό και τους αναπτήρες.
Ποτοποιία Μεταξά. Η ιστορική ποτοποιία – κονιακοποιΐα Μεταξά ιδρύθηκε πριν από 128 χρόνια, ήτοι το 1888, στον Πειραιά από τον Σπύρο Μεταξά, έμπορο και ιδιοκτήτη ταβέρνας, και το… νέκταρ της έφτασε σε όλο τον κόσμο, με πληθώρα βραβείων και διακρίσεων! Είναι το πρώτο διεθνές ελληνικό ποτό, γνωστό ως το «ιπτάμενο μπράντι», καθώς από το 1900 είχαν αρχίσει οι εξαγωγές του στην Αμερική! Το 1989 η οικογένεια αποφασίζει να πουλήσει την εταιρία στην Grand Metropolitan (πλέον, έπειτα από συγχωνεύσεις, λέγεται Diageo), ενώ σήμερα ανήκει στη γαλλική πολυεθνική Remy – Cointreau.
Ούζο 12. Η ιστορική ποτοποιία Αδελφοί Καλογιάννη Ε.Π.Ε. ιδρύθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1880 από την οικογένεια Καλογιάννη, που έως σήμερα, τέταρτη γενιά, ασχολείται με τα αποστάγματα, αν και όχι με το «δικό» της ούζο. Το Ούζο 12 πήρε το όνομά του από το βαρέλι (ή… βαγένι) 12 της ποτοποιίας της Πόλης, καθώς αυτό είχε το καλύτερο ούζο. Είναι το πρώτο ούζο που εμφιαλώθηκε το 1950. Στην αγορά των ποτών οι ιδιοκτησιακές ανακατατάξεις είναι έντονες και δαιδαλώδεις: Το Ούζο 12 αρχικά πριν από πολλά χρόνια πουλήθηκε στην IDV – Grand Metropolitan, κατόπιν πέρασε στα συμφέροντα της Αμβυξ, στην Berry Bros & Rudd, ενώ από το 1999 ανήκει σε μεγάλο ιταλικό group, το γνωστό Campari.
Παυλίδης. H πιο ιστορική και εμβληματική σοκολατοποιία της χώρας και η δεύτερη παλαιότερη εταιρία -ασχέτως κλάδου- της Ελλάδος (η Εθνική Τράπεζα ιδρύθηκε το 1841) έχει περάσει σε ξένα χέρια εδώ και 33 χρόνια! Η Σοκολατοποιία Παυλίδης ιδρύθηκε το 1841 ως… «Γλυκισματοποιείον» από τον Σπυρίδωνα Παυλίδη στη γωνία των οδών Αιόλου και Βύσσης, πουλώντας αρχικά γλυκά εποχής (λουκούμια, κουφέτα κ.λπ.), ενώ περίπου μία 10ετία μετά γεννιέται η θρυλική σοκολάτα. Η εταιρία το 1988, δύο χρόνια μετά τον θάνατο του Δημήτρη Παυλίδη, πέρασε στα χέρια του ελβετικού ομίλου Jacobs Suchard, μια από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες ζαχαρωδών, σοκολάτας και καφέ παγκοσμίως.
Λουμίδης. Είναι μια από τις κατ’ εξοχήν ελληνικής κουλτούρας εταιρίες. Ετσι ακόμη και τώρα δύσκολα «χωνεύει» κάποιος ότι ο καφές… Λουμίδη – Παπαγάλος δεν είναι ελληνικών συμφερόντων! Εχει παρουσία σχεδόν 100 χρόνια στη χώρα μας, καθώς το 1919 τα τρία αδέλφια της οικογένειας Λουμίδη, ο Αντώνιος, ο Νίκος και ο Ιάσων, έχοντας ήδη εργαστεί σε καφεκοπτεία της εποχής, ανοίγουν στον Πειραιά ένα καφεκοπτείο. Το 1987 η εταιρία εξαγοράζεται από τον πολυεθνικό κολοσσό Nestlé SA, όπου ανήκει έκτοτε. Βεβαίως, θυμίζουμε ότι η Nestle έχει παρουσία πάνω από 100 χρόνια στη χώρα μας.
Bravo. To πρώτο καφεκοπτείο Bravo δημιουργήθηκε το 1923, συμβάλλοντας στην καλλιέργεια της κουλτούρας του ελληνικού καφέ, ενώ το 1950 δημιουργήθηκε η εταιρία και το 1953 λάνσαρε πρώτη τη συσκευασία φρέσκου καφέ. Το 1995 η ολλανδική εταιρία Sara Lee/DE NV απέκτησε το 100% των μετοχών της ιστορικής εταιρίας Bravo ΑΕ. Με εξαγορές και διαχωρισμούς δημιουργήθηκε η D.E Master Blenders 1753, που είναι η τρίτη μεγαλύτερη εταιρία παγκοσμίως στον χώρο της, στην οποία υπάγεται πλέον και η Bravo Greece.
