Πανάκριβο κόστος στέγασης, καθυστερήσεις πληρωμών σε δάνεια, λογαριασμούς ΔΕΚΟ και ενοίκια από τους πολίτες λόγω της ακρίβειας… Αυτή είναι η κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας, σύμφωνα με μεγάλη έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία ξηλώνει το κυβερνητικό αφήγημα περί ισχυρής ανάπτυξης και αύξησης του διαθέσιμου εισοδήματος.
Σύμφωνα με την Ερευνα Προσδοκιών Καταναλωτών της ΕΚΤ, τα χρόνια μετά το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19 και εν μέσω της εκτίναξης των τιμών στην ενέργεια, στις έντεκα μεγαλύτερες χώρες της ζώνης του ευρώ, οι πολίτες έχουν δει αύξηση στο κόστος στέγασης.
Τον Ιανουάριο του 2024 τα νοικοκυριά πλήρωναν κατά μέσο όρο 765 ευρώ τον μήνα για στέγη, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, συντήρησης σπιτιού και ενοικίου ή στεγαστικού δανείου, δηλαδή θεωρητικά ένας βασικός μισθός εξανεμίζεται σε πάγια έξοδα.
Αν όμως αναλογιστεί κανείς πως στη χώρα μας πολύ δύσκολα θα βρει κανείς ενοίκιο με μηνιαίο κόστος κάτω των 500 ευρώ, θα χαρακτηρίσει την έρευνα της ΕΚΤ μάλλον συντηρητική για τα ελληνικά δεδομένα!
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο το κόστος στέγασης καταλαμβάνει περίπου το 20% του διαθέσιμου εισοδήματος για τους ιδιοκτήτες, το 40% για τους ενοικιαστές και το 35% για όσους έχουν στεγαστικό δάνειο.
Ωστόσο, αυτό διαφέρει μεταξύ των εισοδηματικών ομάδων, με τον δείκτη κόστους στέγασης να έχει αυξηθεί ελαφρά για το 20% των μεγαλύτερων εισοδημάτων μεταξύ των νοικοκυριών με στεγαστικά δάνεια και ενοικιαστές, αλλά παραμένει αρκετά σταθερός για το χαμηλότερο 50% των εισοδηματιών. Μεταξύ των ομάδων με χαμηλότερο εισόδημα ένα σημαντικό ποσοστό των νοικοκυριών επιβαρύνεται υπερβολικά από το κόστος στέγασης.
Σύμφωνα με τον ορισμό της Eurostat, τα νοικοκυριά θεωρούνται ιδιαίτερα επιβαρυμένα εάν το συνολικό κόστος που σχετίζεται με τη στέγαση καταλαμβάνει περισσότερο από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών. Στην Ελλάδα το κόστος των δαπανών για ενοίκιο, δόση, λογαριασμούς ΔΕΚΟ για τα νοικοκυριά ανέρχεται σε 45%.
Αν υπολογίσει κανείς τις αυξημένες τιμές στα τρόφιμα, καθώς απαιτείται ένα ποσό της τάξης των 500-600 ευρώ για μια τετραμελή οικογένεια και το κόστος μετακινήσεων, τότε θα αντιληφθεί πως στο τέλος του μήνα δεν απομένει ούτε ευρώ.
Αισχροκέρδεια
Επίσης, το τελευταίο χρονικό διάστημα πληθαίνουν οι έρευνες που αποκαλύπτουν πως στην Ελλάδα είναι πιο ακριβά τα προϊόντα σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης, ακόμα κι αν πρόκειται για ακριβώς τον ίδιο κωδικό.
Αλλωστε, στα φαινόμενα αισχροκέρδειας από τις ελληνικές επιχειρήσεις είχε αναφερθεί εκτενώς στην ετήσια έκθεσή της προ εβδομάδων και η Τράπεζα της Ελλάδος.
Με την πληρωμή των φόρων να έχει «απλωθεί» σχεδόν στο σύνολο του έτους, κάθε νοικοκυριό έχει να αντιμετωπίσει και τη φοροκαταιγίδα, που επιβαρύνει ακόμα περισσότερα τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς, κάτι που δεν περιλαμβάνεται στην έρευνα της ΕΚΤ.
Ενας στους τρεις Ελληνες αδυνατεί να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις του
Με τον μισθό να εξαντλείται στα μέσα του μήνα, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ ψηλά στη λίστα των χωρών που οι πολίτες καθυστερούν τις πληρωμές των υποχρεώσεών τους. Αυτή είναι και η αιτία που τα ληξιπρόθεσμα χρέη στην εφορία εκτοξεύονται κάθε μήνα, ενώ πάνω από 4.000.000 φορολογούμενοι, με βάση τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, έχουν «ανοιχτούς λογαριασμούς» με την εφορία.
Τα τελευταία χρόνια στην Ε.Ε. περίπου το 5%-10% των νοικοκυριών χαμηλού εισοδήματος έχει δηλώσει ότι έχει καθυστερήσει την πληρωμή ενοικίου ή στεγαστικού δανείου ή/και υπηρεσίας κοινής ωφελείας τους τελευταίους τρεις μήνες.
Το πρώτο τρίμηνο του 2024 στην Ε.Ε. το ποσοστό των νοικοκυριών που αναμένουν να καθυστερήσουν πληρωμές για υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή ενοίκια αυξήθηκε σε πάνω από 20%, από περίπου 15% το 2023, και σχεδόν διπλασιάστηκε στο 30% για καθυστερημένες πληρωμές στεγαστικών δανείων.
Ωστόσο, πολύ ψηλά στη λίστα βρίσκονται οι Ελληνες αναφορικά με την ανασφάλεια κάλυψης των δαπανών στέγασης. Η σύγκριση γίνεται μάλιστα ακόμα και με χώρες με πολύ υψηλότερα εισοδήματα και μεγαλύτερη αγοραστική δύναμη με την Ελλάδα. Από τη μελέτη προκύπτει ότι τα ελληνικά νοικοκυριά εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά συγκριτικά με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους όσον αφορά την πιθανότητα καθυστερήσεων.
Σύμφωνα με την έρευνα, οι Ελληνες ιδιοκτήτες τους εμφανίζουν 30% πιθανότητα να καθυστερήσουν την πληρωμή των πάγιων λογαριασμών της κατοικίας τους.
Καθυστέρηση πληρωμών
Στην κατηγορία των ενοικιαστών, και πάλι οι Ελληνες εμφανίζουν την υψηλότερη πιθανότητα καθυστέρησης στην πληρωμή των λογαριασμών, με ποσοστό 35%.
Στην πράξη σχεδόν ένας στους τρεις αδυνατεί να ανταποκριθεί στις τρέχουσες υποχρεώσεις του ή κάθε μήνα αμφιταλαντεύεται αν θα μπορέσει να τις εκπληρώσει εμπρόθεσμα. Υπενθυμίζεται πως το Δημόσιο μπορεί να εκκινήσει διαδικασίες αναγκαστικών μέτρων είσπραξης, δηλαδή κατασχέσεις και πλειστηριασμούς, για χρέη πάνω από 500 ευρώ. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, χρέη έως 500 ευρώ έχουν σχεδόν 2.000.000 πολίτες, ενώ χρέη από 500 έως 10.000 ευρώ έχουν σχεδόν 1.500.000 Ελληνες φορολογούμενοι.
