Θεσμική εκτροπή και μόνο μπορεί να χαρακτηριστεί η παραχώρηση άσκησης κυβερνητικής πολιτικής, όπως είναι η σύνταξη νομοσχεδίων για το Υπουργείο Δικαιοσύνης, στην πρώην Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) και νυν oργανισμό στον οποίο ηγείται ο γνωστός καθηγητής Σπύρος Φλογαΐτης και φέρει το όνομα Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου (ΕΟΔΔ) ή, αλλιώς, EPLO.
- Από τις
Μαρία Παναγιώτου
και Εμμανουέλα Τσουδερού
Παράλληλα, το γεγονός ότι συνεχίζονται σκανδαλωδώς οι παραχωρήσεις τεράστιων κεφαλαίων και γης στον εν λόγω oργανισμό, ακόμη και σε παραμεθόριες περιοχές, πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα για τη δράση και τους σκοπούς του.
Η συμφωνία των 195.000 ευρώ
Τον Δεκέμβριο του 2020, λοιπόν, ο ΕΟΔΔ υπογράφει για πρώτη φορά συμφωνία συνεργασίας με το υπουργείο Δικαιοσύνης, διάρκειας ενός έτους, αντί 195.000 ευρώ, τα οποία θα δίνονταν από τους πόρους του Ταμείου Χρηματοδοτήσεως Δικαστικών Κτιρίων (ΤΑΧΔΙΚ). Το συγκεκριμένο Ταμείο είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, οι πόροι του προέρχονται από τα δικαστικά παράβολα και τις εξαγορές ποινών, και μεριμνά για τις ανάγκες των δικαστικών, αναμορφωτικών και σωφρονιστικών κτιρίων.
Αντικείμενο της συμφωνίας ήταν, αρχικά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, μεταξύ άλλων, «να επιτευχθεί ο κοινός τους στόχος της υλοποίησης των δημόσιων πολιτικών του υπουργείου Δικαιοσύνης και του ΤΑΧΔΙΚ, ιδίως δε στους τομείς των συμπράξεων Δημοσίου – ιδιωτικού τομέα» (πρόκειται για τις επονομαζόμενες ΣΔΙΤ).
Δύο μήνες αργότερα, όμως, δηλαδή στις 10 Φεβρουαρίου 2021, η παραπάνω συμφωνία τροποποιείται και πολλαπλασιάζονται οι αρμοδιότητες του ΕΟΔΔ, αφού πλέον του ανατίθεται και νομοπαρασκευαστικό έργο. Συγκεκριμένα, αναλαμβάνει:
* Την υποστήριξη όλων των προπαρασκευαστικών σταδίων, συμπεριλαμβανομένης της συγγραφής σχεδίων ρυθμιστικών κειμένων για τη θεσμική θωράκιση έργων.
* Τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών.
* Τη συγγραφή σχεδίων για τις ΣΔΙΤ.
* Την παροχή συμβουλευτικών και νομικών υπηρεσιών για την υποβοήθηση του νομικού έργου του υπουργείου.
* Την υποστήριξη του υπουργείου Δικαιοσύνης στη λήψη αποφάσεων επί οποιουδήποτε θέματος (νομικού, οικονομικού, τεχνικού).
* Την επικουρία σε εξειδικευμένα νομικά θέματα σε περιπτώσεις αγοράς, κατασκευής και επισκευής δικαστικών κτιρίων.
* Την ωρίμανση έργων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Καταργεί όλους τους υπηρεσιακούς παράγοντες
Εν ολίγοις, το Υπουργείο Δικαιοσύνης παραχώρησε σε έναν εξωθεσμικό οργανισμό αρμοδιότητές του, «καταργώντας» μονομιάς τόσο τις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές του όσο και τους εξειδικευμένους συμβούλους του, δικηγόρους και δικαστές. Το μόνο βέβαιο είναι πως ο ελληνικός λαός δεν ψήφισε τον οργανισμό του κ. Φλογαΐτη για να συντάσσει σχέδια νόμων. Οσο για την επικουρία σε θέματα δικαστικών κτιρίων, η επόμενη συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ ΕΟΔΔ και υπουργείου, έναν χρόνο αργότερα, αποκάλυψε τη διάστασή της.
Ενας οργανισμός για όλες τις δουλειές
Τον περασμένο Φεβρουάριο υπογράφεται νέα συμφωνία, και πάλι ύψους 195.000 ευρώ, με την οποία ο ΕΟΔΔ αναλαμβάνει ακόμα περισσότερες αρμοδιότητες από το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Περιληπτικά, σε σχέση με τα δικαστικά κτίρια, αναλαμβάνει:
* Την υποστήριξη για την ανέγερση νέων δικαστικών κτιρίων, όπως αυτό που αναμένεται να δημιουργηθεί στον Πειραιά, έκτασης 30.000 τ.μ., αλλά και αυτά που θα δημιουργηθούν στις Σέρρες, στην Εδεσσα, στο Κιλκίς, στο Ηράκλειο και στα Χανιά μέσω ΣΔΙΤ.
* Την υποστήριξη για την ανακαίνιση υφιστάμενων κτιρίων, όπως του Αρσακείου, όπου στεγάζεται το Συμβούλιο της Επικρατείας, της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών στη Θεσσαλονίκη, του δικαστικού μεγάρου της Θεσσαλονίκης και της Λάρισας, της Καρδίτσας, των Τρικάλων, του Ρεθύμνου.
* Την υποστήριξη της μεταστέγασης του Πρωτοδικείου και της Εισαγγελίας Αθηνών σε νέο δικαστικό μέγαρο, 40.000 τ.μ., πίσω από τον Άρειο Πάγο.
Νομοπαρασκευαστικό έργο
Περιληπτικά, σε σχέση με τις νομοπαρασκευαστικές εργασίες του υπουργείου, αναλαμβάνει:
* Την επίβλεψη και νομική υποστήριξη των δράσεων για αναθεώρηση του δικαστικού χάρτη στη χώρα.
* Την υποστήριξη των νομοθετικών πρωτοβουλιών για την τροποποίηση του δικονομικού Δικαίου στα διοικητικά δικαστήρια.
* Την υποστήριξη των νομοθετικών πρωτοβουλιών για τη θέσπιση προσωρινού καθεστώτος για την παροχή χρηματοοικονομικών κινήτρων σε δικαστικούς υπαλλήλους και για τη θέσπιση μέτρων για την επέκταση των διαδικασιών διαμεσολάβησης σε ποινικές και διοικητικές διαφορές.
* Την επίβλεψη και νομική υποστήριξη για τη δημιουργία ανεξάρτητης υπηρεσίας για τη συστηματική συλλογή, επεξεργασία, συγκέντρωση, παρουσίαση και παρακολούθηση των δικαστικών δεδομένων.
Η Σχολή Δικαστών
Περιληπτικά, σε σχέση με την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών αναλαμβάνει:
* Την επίβλεψη και νομική υποστήριξη στην υλοποίηση θεσμικών αλλαγών στη λειτουργία, στο πρόγραμμα σπουδών και το επιμορφωτικό πρόγραμμα.
* Την επίβλεψη και νομική υποστήριξη της ίδρυσης και της έναρξης λειτουργίας της νέας Σχολής Δικαστικών Υπαλλήλων, που θα είναι αρμόδια τόσο για την πρόσληψη και την εκπαίδευση των νέων δικαστικών όσο και για την επιμόρφωση των ήδη υπηρετούντων.
Επομένως, ανακεφαλαιώνοντας, ο ΕΟΔΔ θα έχει αποφασιστικής σημασίας ρόλο σε ό,τι αφορά όχι μόνο τα δικαστικά κτίρια της χώρας και την επιμόρφωση των ήδη υπηρετούντων δικαστών, αλλά και τη διαμόρφωση του δικαστικού χάρτη της χώρας και τις νομοθετικές πρωτοβουλίες στο δικονομικό πεδίο.
Επιπλέον, μαθαίνουμε ότι ο ΕΟΔΔ θα έχει πρόσβαση στα δικαστικά δεδομένα της χώρας, αλλά και ότι θα δημιουργηθεί μια ανεξάρτητη υπηρεσία για τη διαχείριση αυτών των ευαίσθητων δεδομένων. Αλήθεια, από πότε ένας εξωθεσμικός παράγοντας εξουσιοδοτείται με μια απλή συμφωνία να αποφασίζει και να υποστηρίζει υποθέσεις που θα έπρεπε να βρίσκονται στα χέρια πολιτικών και δικαστικών θεσμικών παραγόντων; Και για να το πούμε απλά και λαϊκά: Από πού κι ως πού;
Τσάμπα οικόπεδα σε Μαρώνεια, Πλάκα Σούνιο
Tον περασμένο Δεκέμβριο αναρτήθηκε στη Δι@ύγεια απόφαση του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με βάση την οποία στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου (ΕΟΔΔ) του Σπύρου Φλογαΐτη παραχωρείται έκταση 29.889 τ.μ., δηλαδή 30 στρεμμάτων, στον ευαίσθητο για τα εθνικά μας συμφέροντα νομό Ροδόπης, και συγκεκριμένα στον Δήμο Μαρώνειας-Σαπών.
Η διάρκεια παραχώρησης, μάλιστα, ορίζεται στα 25 έτη, με δυνατότητα παράτασης 10 ετών, ενώ σκοπός της, σύμφωνα με όσα αναγράφονται στην απόφαση, είναι η κατασκευή «κτιριακών εγκαταστάσεων με σεμιναριακές αίθουσες και αίθουσες συνεδρίων, την ανάπτυξη βιβλιοθήκης και αίθουσας πολυμέσων, για την επέκταση των εν γένει δραστηριοτήτων του οργανισμού, αποβλέποντας, εκτός των άλλων, στην ανάδειξη του ιστορικού και γεωγραφικού ρόλου της Θράκης και του Αιγαίου στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου».
H συγκεκριμένη απόφαση, μάλιστα, μπορεί να ανακληθεί μόνο σε περίπτωση μη πραγματοποίησης του σκοπού παραχώρησης εντός πενταετίας, που με βάση τον ν. 4587/2018 μπορεί να επεκταθεί στα 10 έτη συνολικά.
Το γιατί αφήνεται στα χέρια ενός οργανισμού ο τρόπος με τον οποίο θα αναδειχθεί ο ευαίσθητος γεωγραφικά για τη χώρα μας ρόλος της Θράκης, ο οποίος θα έπρεπε να σχεδιάζεται από κυβερνητικά όργανα, είναι φυσικά το μεγάλο ερώτημα. Οπως μεγάλο ερώτημα είναι και το γιατί παραχωρούμε σε έναν οργανισμό έστω και ένα μέτρο εδάφους σε μια περιοχή κομβική για τα εθνικά μας συμφέροντα. Γιατί δεν το δίνουμε για αγροτικές καλλιέργειες, ας πούμε;
Και επί Σαμαρά
Δεν είναι βέβαια η πρώτη φορά που παραχωρούμε γην και ύδωρ -ειδικά γη- στον συγκεκριμένο οργανισμό… Το 2009, με απόφαση-σκάνδαλο του τότε υπουργού Πολιτισμού και πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, παραχωρήθηκε στον ΕΟΔΔ ακίνητο-φιλέτο 1.070 τ.μ. στην Πλάκα, το οποίο ανακατασκευάστηκε όχι από το κομπόδεμα του καθηγητή, αλλά από την Περιφέρεια Αττικής επί διοίκησης Γιάννη Σγουρού.
Μάλιστα, το συγκεκριμένο ακίνητο είχε χαρακτηριστεί το 1950 από το Υπουργείο Πολιτισμού «ιστορικό μνημείο», γεγονός που λογικά δικαιολόγησε τα 3.000.000 ευρώ που δαπανήθηκαν για την ανακατασκευή του.
Κολωνάκι, Λεγρενά…
Ο ΕΟΔΔ διαθέτει, επίσης, κτίριο στο Κολωνάκι, αλλά και έκταση 32,5 στρεμμάτων στα Λεγρενά του Σουνίου, η οποία περιλαμβάνει (εκτός από δύο συνεδριακά κέντρα) ξενοδοχείο για τους συνέδρους, γήπεδο τένις, μπάσκετ και βόλεϊ.
Το εντυπωσιακό είναι πως το 2009 οι κτιριακές εγκαταστάσεις του οργανισμού μετατράπηκαν και σε άβατο. Αναφέρεται στον σχετικό νόμο: «Οι χώροι του ΕΟΔΔ (σ.σ.: δηλαδή, του EPLO) θα είναι απαραβίαστοι. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Δημοσίου Δικαίου, η ιδιοκτησία και τα περιουσιακά στοιχεία του ενεργητικού οπουδήποτε και εάν ευρίσκονται και οποιοσδήποτε και εάν τα ελέγχει, θα απολαμβάνουν ασυλία από έρευνα, επίταξη, κατάσχεση, απαλλοτρίωση και από κάθε άλλη μορφή επέμβασης από την εκτελεστική, τη διοικητική, τη δικαστική ή τη νομοθετική δράση, εκτός εάν και κατά το μέτρο που σε οποιαδήποτε συγκεκριμένη περίπτωση έχει άρει την ασυλία του. Επιπλέον, δεν θα επιτραπεί σε κανέναν ιδιώτη να εισέλθει, παραβιάσει, καταλάβει, κ.λπ. την ιδιοκτησία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου. […] Κανείς αξιωματούχος της κυβέρνησης ή πρόσωπο που ασκεί οποιαδήποτε δημόσια εξουσία, διοικητική, δικαστική και στρατιωτική ή αστυνομική, δεν θα εισέλθει στις εγκαταστάσεις του ΕυρΟΔΔ, παρά μόνο με τη συγκατάθεση και υπό τους όρους που θα εγκρίνει ο διευθυντής».
Λεφτά υπάρχουν με συνεχή ροή επί 22 χρόνια!
Από το 2000 έως το 2010, σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο ΕΟΔΔ έλαβε 3.500.000 ευρώ από το υπουργείο Εξωτερικών, ενώ από το 2005 έως το 2008 χρηματοδοτήθηκε με 15.109.420 ευρώ από εθνικούς πόρους και με 12.238.366 ευρώ από ευρωπαϊκούς. Ειδικά, όμως, τα τελευταία δύο χρόνια το ΕΟΔΔ:
* Εχει συνάψει συνεργασία με το Φόρουμ «Συγκλίσεις», της αδελφής του Ελληνα πρωθυπουργού Αλεξάνδρας Μητσοτάκη, η οποία έλαβε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ύψους 130.000 ευρώ από το Πράσινο Ταμείο, με στόχο τη συναίνεση των κοινωνιών στην ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
* Εχει συνάψει μνημόνιο συνεργασίας με το υπουργείο Μετανάστευσης, από το οποίο παίρνει ετησίως 30.000 από τον Μάρτιο του 2020.
* Ελαβε από τη Γενική Γραμματεία Αντιεγκληματικής Πολιτικής του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη 120.000 για τα έτη 2022 και 2023, σύμφωνα με απόφαση που δημοσιεύτηκε στη Δι@ύγεια τον Μάρτιο του 2022, προκειμένου το επιστημονικό προσωπικό του «να παράσχει νομικές και εν γένει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε θέματα αρμοδιοτήτων της Γενικής Γραμματείας Αντιεγκληματικής Πολιτικής».
* Ελαβε 30.000 ευρώ για τα έτη 2020 και 2021 από το υπουργείο Εσωτερικών, επί υπουργίας Τάκη Θεοδωρικάκου.
* Ελαβε 960.000 ευρώ από το υπουργείο Ανάπτυξης, αφού πρώτα άνοιξε ο δρόμος μέσω «φωτογραφικής» διάταξης στον ν. 4811/2021, που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2021. Η διάταξη αυτή προέβλεπε ότι
* Ελαβε από την Περιφέρεια Αττικής 1.500.000 ευρώ, με σκοπό την αναβάθμιση των υποδομών του ΕΟΔΔ.
* Ελαβε 350.000 ευρώ από την Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε. (εταιρία ιδιωτικού δικαίου του Δημοσίου) για την εκπόνηση μελετών και νομοπαρασκευαστικών δράσεων.
Ο οργανισμός του κ. Φλογαΐτη ξεκίνησε, όπως προαναφέραμε, ως Μη Κυβερνητική Οργάνωση υπό το όνομα Ευρωπαϊκό Κέντρο Δημοσίου Δικαίου (ΕΚΔΔ) και η λειτουργία του προβλέφθηκε από τον νόμο 2358/1995, ο οποίος μεταξύ άλλων όριζε πως δεν ανήκει στον δημόσιο τομέα, αλλά απολαμβάνει όλα τα προνόμια του Ελληνικού Δημοσίου και πως δεν έχει καν την υποχρέωση να δημοσιοποιεί τους οικονομικούς απολογισμούς του.
Οριζε ακόμη πως «ο υπουργός Δικαιοσύνης δύναται να ζητεί τη γνώμη ή την επιστημονική γνώση του κέντρου σε θέματα της αρμοδιότητάς του προς εξυπηρέτηση των αναγκών της διοικητικής δικαιοσύνης».
Φυσικά, είναι άλλο να ζητά ένας υπουργός τη γνώμη ενός οργανισμού και άλλο ο οργανισμός να υποστηρίζει και να επιβλέπει ξαφνικά το έργο του υπουργείου ή ακόμη και να συγγράφει σχέδια νόμων. Μεταξύ των δύο υπάρχει τεράστια χιλιομετρική απόσταση, που κανείς δεν γνωρίζει πώς και γιατί τη διανύσαμε.
Ως ΜΚΟ, ανάμεσα στις δραστηριότητές του, ήταν η νομική μεταρρύθμιση στο Ιράν και το Αφγανιστάν, η καταπολέμηση της διαφθοράς στον Λίβανο, η επιμόρφωση νομικών της Μολδαβίας και του Αζερμπαϊτζάν, η εκπαίδευση δικαστών στη Νότια Αφρική και η εκπαίδευση στη χρηστή διακυβέρνηση στο Σουδάν.
Το 2005 αναβαθμίστηκε σε Κοινωφελή Οργανισμό Διεθνούς Χαρακτήρα. Με τον νόμο 3774/2009 της τότε υπουργού Εξωτερικών Ντόρας Μπακογιάννη κυρώθηκε η συμφωνία της έδρας του με το ελληνικό κράτος. Στην ιστοσελίδα του αναφέρεται πως στο διοικητικό του συμβούλιο μετέχουν τα εξής κράτη: Ελλάδα, Ιταλία, Κύπρος, Γαλλία, Εσθονία, Σερβία, Μολδαβία, Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Ουκρανία, Γεωργία, Ρουμανία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Αλβανία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Βoυλγαρία.
