Δεκατέσσερα χρόνια μετά την υπαγωγή της Ελλάδας στα Μνημόνια και έξι χρόνια μετά την υποτιθέμενη έξοδο από αυτά, το ασφαλιστικό σύστημα θεωρητικά είναι πλέον βιώσιμο για την οικονομία της χώρας, όχι όμως και για τους συνταξιούχους.
Επειτα από δεκάδες διαδοχικές περικοπές και κάποιες, επιεικώς, ανεπαρκείς αυξήσεις τα τελευταία έτη, η νέα μέση σύνταξη ανέρχεται μετά βίας στα 750 ευρώ μεικτά για τους προερχόμενους από τον ιδιωτικό τομέα, ποσό που δεν επαρκεί για να καλύψει ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες, ενώ και για τους συνταξιούχους του Δημοσίου η μέση νέα σύνταξη των 1.181 ευρώ μεικτά δεν αντιστοιχεί στις καταβληθείσες εισφορές.
Είναι δε χαρακτηριστικό πως πάνω από το 60% του συνόλου των κύριων συντάξεων εξακολουθεί να κυμαίνεται κάτω από 1.000 ευρώ μεικτά, όπως αποτυπώθηκε στα στοιχεία του συστήματος ΗΛΙΟΣ για τον μήνα Μάρτιο.
Από την περικοπή των δώρων, της 13ης και 14ης κύριας σύνταξης το 2010, προτού καν η χώρα υπαχθεί σε καθεστώς επιτήρησης, μέχρι και την έξοδο της χώρας από αυτό το 2018, επιβλήθηκαν πάνω από 23 διαφορετικές περικοπές, άμεσες ή έμμεσες (όπως ήταν η αύξηση της εισφοράς ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης). Ταυτόχρονα, άλλαξε ουκ ολίγες φορές και ο τρόπος υπολογισμού των νέων συντάξεων, με τελευταία παρέμβαση τον νόμο Κατρούγκαλου του 2016, ο οποίος όμως τώρα «ωριμάζει», καθώς οι νέες συντάξεις που εκδίδονται βασίζονται πολύ περισσότερο σε αυτόν. Και παρά το γεγονός ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήδη από το 2018 είχε υποσχεθεί ότι θα τον καταργήσει, διατήρησε αναλλοίωτο τον βασικό πυρήνα του, βελτιώνοντας τα ποσοστά αναπλήρωσης μόνο για όσους έχουν άνω των 30 ετών ασφάλισης.
Με βάση τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, οι συνταξιούχοι τον Μάρτιο ανήλθαν σε 2.486.565 άτομα. Η μέση κύρια σύνταξη υπολογίστηκε στα 818,68 ευρώ. Ειδικά οι συντάξεις γήρατος κατά μέσο όρο καταγράφηκαν στα 922,03 ευρώ. Αντίστοιχα η μέση επικουρική ήταν 196,22 ευρώ και το μέσο μέρισμα 111,57 ευρώ. Από το σύνολο των 1.915.710 συντάξεων γήρατος, οι περισσότερες καταβάλλονται σε άνδρες (1.011.896) και οι υπόλοιπες 903.814 σε γυναίκες. Αντίθετα, από τις 370.756 συντάξεις θανάτου που καταβλήθηκαν τον Μάρτιο, η συντριπτική πλειονότητα (338.576) χορηγήθηκε σε γυναίκες και μόλις οι 32.180 αφορούσαν άνδρες.
Το 27,3% των συνταξιούχων είναι ηλικίας άνω των 81 ετών (679.746 άτομα), ενώ το 18,6% των συνταξιούχων είναι 71-75 ετών (463.111 άτομα). Τις υψηλότερες συντάξεις λαμβάνουν οι δικαιούχοι ηλικίας 61-65 ετών (1.115,86 ευρώ). Τον Μάρτιο πληρώθηκαν 4.599.547 συντάξεις. Από αυτές, 2.828.344 ήταν κύριες, 1.340.577 ήταν επικουρικές, ενώ δόθηκαν και 430.626 μερίσματα.
Η δαπάνη για να καταβληθεί το σύνολο των συντάξεων τον Μάρτιο ξεπέρασε τα 2,62 δισ. ευρώ. Η πλειονότητα των κύριων συντάξεων κυμαίνεται από 500 έως 1.000 ευρώ (837.210 ή ποσοστό 43,82%). Εως 500 ευρώ χορηγούνται σε 320.563 κύριες συντάξεις (ποσοστό 16,77%), ενώ συνολικά κάτω από 1.000 ευρώ είναι το 60,59% των κύριων συντάξεων γήρατος (1.157.773). Από το σύνολο των επικουρικών συντάξεων γήρατος (959.636) οι περισσότερες (413.823 ή ποσοστό 43,12%) ήταν από 100-200 ευρώ.
Χαμηλές… πτήσεις στις νέες εκκαθαρίσεις
Πολύ χαμηλές οι νέες συντάξεις! Τον Μάρτιο καταβλήθηκαν 26.654 νέες συντάξεις, με τη συνολική δαπάνη να ανέρχεται σε 15.761.633 ευρώ. Ταυτόχρονα, όμως, γι’ αυτές τις συντάξεις δόθηκαν και αναδρομικά ποσά ύψους 92.726.063 ευρώ. Από το σύνολο των νέων συντάξεων, οι 13.822 ήταν γήρατος και από αυτές οι περισσότερες (7.382) εκδόθηκαν από τον ΕΦΚΑ, ενώ απονεμήθηκαν και άλλες 1.387 που αφορούσαν το Δημόσιο. Τέλος, όσες συντάξεις γήρατος εκδόθηκαν από τον ΕΦΚΑ κατά μέσο όρο απέφεραν στους δικαιούχους 750,89 ευρώ. Αντίθετα, όσες συντάξεις γήρατος αφορούσαν το Δημόσιο απέφεραν σημαντικά υψηλότερα ποσά (1.181,45 ευρώ).
Μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές θα «βρέξει» περικοπές
Θα περίμενε κανείς, έξι χρόνια μετά τη λήξη της επιτροπείας, η κυβέρνηση να είχε τη βούληση να προχωρήσει όχι μόνο σε διορθωτικές κινήσεις, αλλά και να βελτιώσει το Ασφαλιστικό. Στον αντίποδα, αυτό που θεωρείται από πολλούς δεδομένο είναι η νέα περικοπή συντάξεων και η περιστολή δικαιωμάτων των ασφαλισμένων σε δύο άξονες: τις συντάξεις χηρείας και τις παροχές σε είδος που καταβάλλει ο ΕΦΚΑ.
Για τις μεν συντάξεις χηρείας η κυβέρνηση τα έχει… κάνει θάλασσα, καθώς εφαρμόζει ήδη εδώ και τρία χρόνια ψηφισμένες περικοπές για τους συνταξιούχους του Δημοσίου και του τέως ΟΓΑ, όχι όμως και για τους υπόλοιπους. Ετσι, η επέκταση της μείωσης σε όλους αποτελεί «μονόδρομο», καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος νέων προσφυγών από αυτούς που ήδη είναι αδικημένοι. Σύμφωνα με τον νόμο, οι δικαιούχοι συντάξεων χηρείας μετά την τριετία χάνουν τη μισή παροχή σε περίπτωση ανάληψης εργασίας ή συνταξιοδότησης (από το 70% της σύνταξης του άμεσα ασφαλισμένου στο 35%).
Τέλος καλοκαιριού ή αρχές φθινοπώρου θα πρέπει να αναμένονται και οι δυσμενείς αλλαγές στις μη συνταξιοδοτικές παροχές. Με πρόσχημα την εξίσωση παροχών όπως το επίδομα κυοφορίας και λοχείας, το επίδομα ασθενείας και ατυχήματος, τα έξοδα κηδείας, το επίδομα κατασκήνωσης, βρεφονηπιακού σταθμού, συμπαράστασης και φροντίδας κατ’ οίκον, η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα σχέδιο περιστολής του για όσους προέρχονται από τις ΔΕΚΟ, τις τράπεζες κ.λπ. Και αυτό χωρίς να παραδέχεται πως οι ασφαλισμένοι αυτοί λαμβάνουν μεν αυξημένες παροχές, είχαν καταβάλλει δε αυξημένες εισφορές.
