Η θρομβοπενία είναι η ελάττωση του αριθμού των αιμοπεταλίων στο αίμα, η οποία αν και δεν έχει πάντα συμπτώματα, μπορεί σε εξαιρετικά σοβαρές μορφές της πάθησης να οδηγήσει σε εσωτερική αιμορραγία, κατάσταση απειλητική για τη ζωή του πάσχοντος. Η σοβαρότητα της θρομβοπενίας εξαρτάται από την αιτία της και σε ήπιες περιπτώσεις δεν απαιτείται θεραπεία, παρά μόνο τακτική παρακολούθηση των ασθενών. Συναντήσαμε την 
Αιματολόγο, Μαρία Καπαρού, με μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση ασθενών από όλο το φάσμα των αιματολογικών παθήσεων, η οποία μας ανέπτυξε ενδελεχώς το θέμα της θρομβοπενίας. Η Δρ. Μαρία Καπαρού, η οποία έχει διατελέσει Διευθύντρια (Consultant) Αιματολογίας στo Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Βirmingham μας ανέλυσε τα αίτια του προβλήματος, μας εξήγησε όλα όσα θα πρέπει να προσέχουν οι πάσχοντες, ενώ μας ενημέρωσε για τη σχέση της Covid-19 με την θρομβοπενία.
Tι είναι η θρομβοπενία και πού οφείλεται;
Θρομβοπενία ονομάζεται η ελάττωση του αριθμού των αιμοπεταλίων στο αίμα. Η κύρια αποστολή των αιμοπεταλίων είναι ο έλεγχος της αιμορραγίας.Τα αιμοπετάλια μπορεί να ελαττωθούν με τους εξής μηχανισμούς:
- Μειωμένη παραγωγή
- Αυξημένη καταστροφή
- Κατακράτηση (παγίδευση) στο σπλήνα
Οι συχνότερες αιτίες είναι οι εξής:
- Ανοσολογική θρομβοπενία (καταστροφή αιμοπεταλίων λόγω αντισωμάτων)
- Φάρμακα
- Λοιμώξεις
- Φλεγμονές
- Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο
- Αυτοάνοσα νοσήματα
- Έλλειψη σιδήρου, βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος
- Εγκυμοσύνη
- Σπληνομεγαλία (αυξημένο μέγεθος σπλήνα)
- Κακοήθειες
- Αιματολογικά νοσήματα (π.χ. μυελοδυσπλαστικά νεοπλάσματα, λευχαιμία, λέμφωμα)
Ο ασθενής με θρομβοπενία βιώνει κάποια συμπτώματα, ή η νόσος ανακαλύπτεται τυχαία στο πλαίσιο εργαστηριακών εξετάσεων;
Η θρομβοπενία σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται σε τυχαίο εργαστηριακό έλεγχο.
Ανάλογα με το βαθμό της θρομβοπενίας, ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει άλλοτε άλλης σοβαρότητας αιμορραγικές εκδηλώσεις π.χ., μώλωπες (μελανιές) ή πετέχειες (στικτά αιμορραγικά σημάδια), αιμορραγία από τα ούλα ή τη μύτη, αίμα στα ούρα ή κόπρανα, αυξημένη απώλεια αίματος κατά την έμμηνο ρύση (περίοδο), δυσκολία στον έλεγχο της αιμορραγίας μετά από τραυματισμό.
Στην περίπτωση που ο αριθμός των αιμοπεταλίων μειωθεί σε πολύ χαμηλά επίπεδα (<10.000/μL), αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος για εσωτερική αιμορραγία, η οποία μπορεί να είναι θανατηφόρα.
Εάν υπάρχει κάποιο υποκείμενο νόσημα, ο ασθενής ενδέχεται να εμφανίσει και άλλα συμπτώματα σχετιζόμενα με αυτό.
Πώς τίθεται η διάγνωση της νόσου;
Η διερεύνηση της θρομβοπενίας περιλαμβάνει:
- ιστορικό και κλινική εξέταση του ασθενούς
- αιματολογικές εξετάσεις
- απεικονιστικές εξετάσεις (πχ υπερηχογράφημα κοιλίας, αξονικές τομογραφίες)
Ενδεχομένως να χρειαστούν και άλλες εξετάσεις ή επεμβατικές πράξεις (πχ μυελόγραμμα/οστεομυελική βιοψία), προκειμένου να βρεθεί η αιτία.
Σε αρκετές περιπτώσεις η αιτία της θρομβοπενίας δεν μπορεί να προσδιορισθεί.
Πώς θεραπεύεται η θρομβοπενία; Τι πρέπει να προσέχει ένας ασθενής που έχει διαγνωστεί με θρομβοπενία;
Η θρομβοπενία μπορεί να διαρκέσει για σύντομο χρονικό διάστημα ή να είναι χρόνια.
Ασθενείς με ήπια θρομβοπενία ενδεχομένως να μη χρειαστούν θεραπεία, μόνο τακτική παρακολούθηση με εξετάσεις αίματος.
Σε περίπτωση που υπάρχει ένδειξη για έναρξη θεραπείας, το είδος της θεραπείας καθορίζεται τόσο από την αιτία όσο και από τη σοβαρότητα της θρομβοπενίας.
Οι ασθενείς με θρομβοπενία θα πρέπει να αποφεύγουν τη λήψη ορισμένων φαρμάκων (πχ μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών όπως Voltaren – Mesulid – Brufen). Θα πρέπει, επίσης, να ενημερώνουν τον Ιατρό σε περίπτωση που χρειαστεί να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση.
Αν ο ασθενής παρατηρήσει αυτόματα αιμορραγικά επεισόδια, θα πρέπει να ζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια, διότι σε ορισμένες περιπτώσεις η έγκαιρη διάγνωση και έναρξη θεραπείας παίζουν καθοριστικό ρόλο στην πρόγνωση.
Κλείνοντας, θα ήθελα να σας απευθύνω μια ερώτηση αναφορικά με την πανδημία και πιο συγκεκριμένα, αν η covid-19 συνδέεται με την εμφάνιση θρομβοπενίας;
Η θρομβοπενία είναι συχνό εργαστηριακό εύρημα σε ασθενείς που προσβάλλονται από COVID-19, αν και δεν υπάρχουν πολλά δεδομένα σχετικά με τον τρόπο που ελαττώνεται ο αριθμός των αιμοπεταλίων σε περίπτωση νόσησης από τον SARS-CoV-2 .
Ως πιθανοί μηχανισμοί θρομβοπενίας έχουν περιγραφεί οι εξής:
- Άμεση προσβολή του μυελού των οστών από τον ιό και αναστολή της παραγωγής αιμοπεταλίων.
- Καταστροφή των αιμοπεταλίων από το ανοσοποιητικό μας σύστημα στα πλαίσια ανοσολογικής διέγερσης που προκαλείται από τον ιό.
- Συσσώρευση αιμοπεταλίων στους πνεύμονες, με αποτέλεσμα το σχηματισμό θρόμβων στα μικρά αγγεία και κατανάλωση των αιμοπεταλίων μέσα στους θρόμβους.
Ασθενείς με ιστορικό θρομβοπενίας θα πρέπει να συμβουλεύονται τον Ιατρό τους πριν να προχωρήσουν σε εμβολιασμό για τον SARS-CoV-2, διότι με ελάχιστες εξαιρέσεις η θρομβοπενία δεν αποτελεί αντένδειξη πραγματοποίησης του εμβολιασμού.
Η Δρ. Μαρία Καπαρού είναι στη διάθεσή σας στα τηλέφωνα 210 6862046 και 6976 439270 για όποια χρήσιμη πληροφορία και συμβουλή. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε τον ιστότοπο: https://www.drkaparou.com.
