Στις 5-7 Ιουλίου του 1770, περίπου στα μισά του ρωσο-τουρκικού πολέμου (1768-1774), στον ομώνυμο κόλπο στα δυτικά παράλια της Τουρκίας, έγινε η Ναυμαχία του Τσεσμέ, που ήταν προεόρτιο για την πρώτη ελληνική επανάσταση.
Οι Ρώσοι άρχισαν τη συστηματική καταδίωξη του τουρκικού στόλου στο Αιγαίο, η οποία κατέληξε στη μεγάλη νικηφόρο για τους Ρώσους ναυμαχία του Τσεσμέ, μεταξύ Χίου και μικρασιατικών παράλιων.
Ο ρωσικός στόλος εξαφάνισε τον τουρκικό και ο αρχηγός των ρωσικών δυνάμεων, Κόμης Αλεξέι Ορλόφ, απέκτησε τον νέο τίτλο «Κόμης του Τσεσμέ».
Το αποτέλεσμα της ναυμαχίας κρίθηκε ως μία από τις σοβαρότερες ναυτικές καταστροφές της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Γι’ αυτό και αποτέλεσε προμήνυμα της Ελληνικής Επανάστασης και της πτώσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Όπως κάθε κρίσιμο γεγονός στην ιστορία, η ναυμαχία του Τσεσμέ είχε και την σκοτεινή της πλευρά: η οργή των Τούρκων για την καταστροφή του στόλου τους έπεσε πάνω στους υπόδουλους Έλληνες και συγκεκριμένα στους Έλληνες της Σμύρνης, που πλήρωσαν με αίμα.
Στη μνήμη της νίκης του Τσεσμέ, το 1777, στην Αγία Πετρούπολη χτίστηκαν τα Ανάκτορα και η εκκλησία του Τσεσμέ.
