Οι συνεχείς ελληνικές επιστολές διαμαρτυρίας και όχι καταγγελίας της Ελλάδας στον ΟΗΕ σχετικά με τις δύο τουρκολιβυκές συμφωνίες για ΑΟΖ και υδρογονάνθρακες είναι παντελώς αναποτελεσματικές και επικίνδυνες.
- Από την Κύρα Αδάμ
Οι ρηματικές ανακοινώσεις, διαβήματα κ.λπ. απευθύνονται σε εσωτερική κατανάλωση και είναι αναποτελεσματικά και χωρίς δεσμευτική νομική ισχύ. Αντί γι’ αυτά, η Ελλάδα όφειλε να έχει καταγγείλει την Τουρκία στο Συμβούλιο Ασφαλείας, γεγονός το οποίο δεν έπραξε για να προασπίσει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Η τελευταία ελληνική επιστολή της 17ης Νοεμβρίου 2022 είναι χειρότερη από τις προηγούμενες και γι’ αυτό εξόχως επικίνδυνη.
Συγκεκριμένα, στην επιστολή αναφέρεται στην παρ. 2 ότι «Η Ελλάδα αντιτίθεται και διαμαρτύρεται έντονα για τη σύναψη του προαναφερθέντος μνημονίου (σ.σ.: συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων), στον βαθμό που επιχειρεί οποιαδήποτε άμεση ή έμμεση εφαρμογή του «μνημονίου Συναντίληψης μεταξύ της κυβέρνησης της Δημοκρατίας του Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας του κράτους της Λιβύης για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας στη Μεσόγειο» του 2019, το οποίο συνήφθη κατά πλήρη παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου και με κατάφωρη περιφρόνηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας, καθώς και άλλων παράκτιων κρατών, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας.
Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ακόμα μια φορά ότι η τουρκολιβυκή ΑΟΖ είναι παράνομη. Οφείλει να δώσει εξηγήσεις πάραυτα στους Ελληνες πολίτες ότι παράνομη ήταν μέχρι να καταχωριστεί στον Πίνακα 104 ΟΗΕ και μάλιστα με υπογραφή του γ. γραμματέα. Η κυβέρνηση ουδέν έπραξε -ενώ είχε το δικαίωμα- να ακυρώσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο για την ΑΟΖ και να το εξαφανίσει στη γένεσή του, τον Δεκέμβριο του 2019, με αποτέλεσμα αυτό να έχει εδραιωθεί με τη σφραγίδα του ΟΗΕ.
Η πλήρης αντίθεση έγκειται στο γεγονός ότι η κυβέρνηση ισχυρίζεται προς τον ΟΗΕ ότι η τουρκολιβυκή ΑΟΖ, του Δεκεμβρίου 2019, είναι παράνομη, όταν ο ίδιος ο ΟΗΕ την έχει νομιμοποιήσει. Πέραν αυτού, στην ίδια παράγραφο η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι η τουρκολιβυκή ΑΟΖ, Δεκέμβριος 2019, «αποτελεί κατάφωρη περιφρόνηση κυριαρχικών δικαιωμάτων όχι μόνο της Ελλάδας «αλλά και άλλων παράκτιων κρατών, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας».
Φαίνεται ότι η κυβέρνηση είναι φαντασιόπληκτη, δεδομένου ότι στην τουρκολιβυκή ΑΟΖ η μόνη χώρα εκτός Τουρκίας και Λιβύης που εμπλέκεται είναι η Ελλάδα και καμιά άλλη. Στην περίπτωση που υπήρχε κι άλλη χώρα, όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση, τότε η άλλη χώρα-φάντασμα θα έπρεπε να καταγγείλει ή να διαμαρτυρηθεί στον ΟΗΕ – γεγονός που δεν υπάρχει.
Με την παρούσα ελληνική επιστολή η κυβέρνηση επικεντρώνεται και διαμαρτύρεται προς τον ΟΗΕ κατά κύριο λόγο για την περίπτωση που οι έρευνες υδρογονανθράκων με τη Συμφωνία Λιβύης – Τουρκίας, στις 3 Οκτωβρίου 2022, αφορούν αποκλειστικά και μόνον την τουρκολιβυκή ΑΟΖ. Ετσι η κυβέρνηση κατ’ ουσίαν αφήνει στο έλεος της Τουρκίας και της Λιβύης το σύνολο της ελληνικής ΑΟΖ έξω και πέραν της τουρκολιβυκής. Δηλαδή επιτρέπει σε Τουρκία και Λιβύη να κάνουν έρευνες π.χ. 20 ν.μ. νοτίως της Γαύδου, που είναι ελληνική ΑΟΖ – ανεξάρτητα αν δεν έχει οριοθετηθεί, όπως φαίνεται στον χάρτη.
Στην παρ. 6 της επιστολής η κυβέρνηση αναφέρει ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ, όπως αυτή οριοθετήθηκε από τη συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου στις 6 Αυγούστου 2020. Η θέση αυτή της κυβέρνησης ξεπερνά τα όρια της διαστροφικής περιπλανώμενης φαντασίας και εμπαιγμού της κοινής γνώμης. Και τούτο διότι η, έστω και μερική, οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου δεν αφορά περιοχή σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά αποκλειστικά και μόνον μέση γραμμή. Δηλαδή στην πράξη η Ελλάδα έχει μπερδέψει και παρερμηνεύσει τη μέση γραμμή οριοθέτησης ΑΟΖ/ΥΦΑΛ με την περιοχή. Η Αίγυπτος δεν έχει καμία αρμοδιότητα ή ευθύνη ή συμφέροντα βορείως της μέσης γραμμής, που αφορά αποκλειστικά την Ελλάδα στη συγκεκριμένη περιοχή. Η Αίγυπτος έχει δικαιώματα, ευθύνη και αρμοδιότητες μόνο νοτίως της μέσης γραμμής και η περιοχή ΑΟΖ της Αιγύπτου είναι ευθύνη της ίδιας της Αιγύπτου. Πέραν αυτών, η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία δεν έχει αναρτηθεί ακόμα στον ΟΗΕ, με αποτέλεσμα να μην έχει νομιμοποιηθεί, και το γεγονός αυτό καταδεικνύει επακριβώς ότι μέχρι σήμερα η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ είναι στον αέρα, ενώ δεν υφίσταται ούτε μέση γραμμή ούτε περιοχή ΑΟΖ.
Στην παρ. 13 της επιστολής η κυβέρνηση δεσμεύεται ισχυρά στον γ. γραμματέα να οριοθετήσει οποιοδήποτε θέμα με τις γειτονικές χώρες της ανατολικής Μεσογείου, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας.
«Με την ευκαιρία αυτή, η Ελλάδα επιθυμεί να επαναλάβει την ισχυρή δέσμευσή της για την επίλυση οποιουδήποτε ζητήματος οριοθέτησης με τις γειτονικές χώρες της ανατολικής Μεσογείου με ειρηνικά μέσα, καλή τη πίστει και σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας».
Η παράγραφος αυτή αποτελεί εμπαιγμό για την κοινή γνώμη, ενώ θέτει σε κίνδυνο και άλλα εθνικά συμφέροντα πέραν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Και τούτο διότι, πέραν της ΑΟΖ, τα άλλα θέματα οριοθέτησης είναι πλείστα, μεταξύ των οποίων η περιοχή Ερευνας και Διάσωσης, ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα (όπου αυτά υπάρχουν, δηλαδή μεταξύ τουρκικών ακτών και ελληνικών νήσων κ.λπ.). Ετσι, παρέχεται η ευκαιρία στην Τουρκία να ζητήσει, με βάση την επιστολή της Ελλάδας, διαπραγματεύσεις για τα θέματα αυτά, που θα οδηγήσουν τη χώρα σε περιπέτειες, δεδομένου ότι ο ΙΜΟ έχει καταχωρίσει στο επίσημο εγχειρίδιο Global Plan SAR την περιοχή της τουρκικής SAR μέχρι τη μέση του Αιγαίου και επιπλέον στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου η Τουρκία θα απαιτήσει τα τουρκικά θαλάσσια σύνορα να φτάνουν 12 ν.μ. στη διεθνή θάλασσα από τις τουρκικές ακτές.
Η ελληνική επιστολή επιχειρεί άσκοπα να «υπενθυμίσει» στον γ. γραμματέα του ΟΗΕ ότι το πρόσφατο ψήφισμα του Σ.Α. για τη Λιβύη αναφέρεται (σ.σ.: χωρίς δέσμευση ή εντολή) στον «οδικό χάρτη» για τη Λιβύη, που συνιστά σε μεταβατικές – υπηρεσιακές κυβερνήσεις, όπως η σημερινή στην Τρίπολη, να μη συνάπτουν δεσμευτικές διεθνές συμφωνίες, επομένως κατά την Ελλάδα το τουρκολιβυκό μνημόνιο για την ΑΟΖ δεν υφίσταται. Ωστόσο, η Ελλάδα αποτελεί οικτρά μειοψηφία, που δεν αναγνωρίζει τη μεταβατική κυβέρνηση στη Λιβύη, δεδομένου ότι η κυβέρνηση της Τρίπολης ψηφίζει κανονικότατα στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ενώ προσφάτως η ίδια η Ε.Ε., με τη συναίνεση της Ελλάδας, εξετάζει τρόπους συνεργασίας με τη λιβυκή κυβέρνηση για το Μεταναστευτικό στην κεντρική Μεσόγειο.
Τέλος, είτε δικηγόροι Λίβυοι είτε δικολάβοι προσφύγουν εναντίον της τουρκολιβυκής συμφωνίας για τους υδρογονάνθρακες στα αρμόδια λιβυκά όργανα, δεν μπορούν να συγκαλύψουν την αναποτελεσματικότητα της ελληνικής κυβέρνησης. Και τούτο διότι, για να ανατραπεί ή να καταργηθεί η τουρκολιβυκή ΑΟΖ, μια περίπτωση υπάρχει, να στείλει ακύρωση η ίδια η Λιβύη ή η Τουρκία. Οσον αφορά την πρόσφατη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες, για να ακυρωθεί αυτή, πάλι πρέπει η λιβυκή κυβέρνηση να αθετήσει την υπογραφή της, ενώ ο ΟΗΕ δεν μπορεί να έχει καμία εμπλοκή, διότι αφορά διακρατική τουρκολιβυκή συμφωνία, η οποία είναι εκτός πλαισίου Δικαίου Θάλασσας και δεν έχει υποβληθεί στον ΟΗΕ.
316 τουρκικές ασκήσεις μεταξύ Ρόδου – Καστελόριζου από τον Αύγουστο του 2019 μέχρι σήμερα
Η τουρκολιβυκή ΑΟΖ αποτελεί προϊόν εσφαλμένης ελληνικής πολιτικής και τούτο διότι τον Αύγουστο του 2019 η κυβέρνηση -που μόλις είχε αναλάβει- αποδέχτηκε με την Τουρκία ότι η περιοχή ανατολικά Ρόδου- Καστελόριζου κείται στη Μεσόγειο, με αποτέλεσμα στην περιοχή αυτή η Τουρκία να έχει 12 ν.μ. χωρικά ύδατα -όπως και στη Μαύρη Θάλασσα- ενώ στο Αιγαίο έχει 6 ν.μ. Με την αποδοχή αυτή η Τουρκία εισέρχεται στη διεθνή θάλασσα 12 ν.μ. από τις τουρκικές ακτές και την περιοχή αυτή, μεταξύ Ρόδου- Καστελόριζου, τη μετατρέπει σε τουρκική επικράτεια. Με αποτέλεσμα η ΑΟΖ Ρόδου – Καστελόριζου, με τα 12 ν.μ. της Τουρκίας, να πηγαίνει περίπατο, διότι η τουρκική περιοχή μπαίνει ανάμεσα στα δυο νησιά και εξαφανίζει την ΑΟΖ τους.
Από τον Αύγουστο του 2019 μέχρι σήμερα η Τουρκία έχει εκτελέσει στην περιοχή μεταξύ Ρόδου – Καστελόριζου 316 ασκήσεις για να την κατοχυρώσει , ενώ μόνο τον μήνα Νοέμβριο και μέχρι σήμερα έχει εκτελέσει πέντε ασκήσεις, όπως φαίνεται στον χάρτη, στην περιοχή 5. Η τελευταία αφορά άσκηση με πυρά μέχρι τις 8 Δεκεμβρίου, στην οποία διαμαρτυρήθηκε η Ελλάδα, για να λάβει τη απάντηση από την Τουρκία ότι η περιοχή αυτή βρίσκεται/κείται στο FIR Κωνσταντινούπολης και αποτελεί τουρκική επικράτεια. Η «κυριακάτικη δημοκρατία» αποκαλύπτει την τουρκική αγγελία Α 8249/22 ως τεκμήριο.
Η αποδοχή από την Ελλάδα τον Αύγουστο του 2019 ότι η περιοχή Ρόδου – Καστελόριζου κείται στη Μεσόγειο παρέχει στην Τουρκία το πλεονέκτημα των 12 ν.μ. Υστερα από αυτή την κατοχύρωση της Τουρκίας η Αγκυρα τον Σεπτέμβριο του 2019 άρχισε διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη για οριοθέτηση τουρκολιβυκής ΑΟΖ. Στις 23 Σεπτεμβρίου στον ΟΗΕ ο Ερντογάν ενημέρωσε τον πρωθυπουργό ότι διαπραγματεύεται με τη Λιβύη οριοθέτηση της ΑΟΖ και ζήτησε την εμπλοκή της Ελλάδας. Η Ελλάδα ούτε συμμετείχε ούτε έκανε τις απαιτούμενες ενέργειες για να σταματήσει η τουρκολιβυκή διαπραγμάτευση για οριοθέτηση της ΑΟΖ, αν και ο πρωθυπουργός ήταν πλήρως ενήμερος γι’ αυτήν την τουρκολιβυκή διαπραγμάτευση.
Το Δεκέμβριο του 2019 υπογράφεται η οριοθέτηση της τουρκολιβυκής ΑΟΖ και κατατίθεται στον ΟΗΕ, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας. Η ελληνική κυβέρνηση ουδέν έπραξε για να προασπίσει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Τον Ιανουάριο του 2021 ο ΟΗΕ ανάρτησε – νομιμοποίησε την τουρκολιβυκή ΑΟΖ στον επίσημο Πίνακα 104.
